Shqipëria : Konferenca e Paqes në Paris dhe delegacionet shqiptare, 1918-1921

Shqipëria: Konferenca e Paqes në Paris dhe Delegacionet Shqiptare, 1918-1921

Konferenca e Paqes në Paris (1919-1920) përbën një nga momentet më të rëndësishme në historinë politike të Shqipërisë, pasi përcaktoi të ardhmen e saj si shtet i pavarur. Pas përfundimit të Luftës së Parë Botërore, Shqipëria ndodhej në një pozitë të vështirë për shkak të interesave të fuqive të mëdha dhe pretendimeve territoriale të fqinjëve të saj. Gjatë kësaj periudhe kritike, delegacionet shqiptare morën pjesë në Konferencën e Paqes për të mbrojtur çështjen shqiptare dhe për të garantuar njohjen ndërkombëtare të shtetit shqiptar brenda kufijve të tij etnikë.

Pas shpalljes së pavarësisë më 28 nëntor 1912, Shqipëria mbeti një shtet i ri dhe i paqëndrueshëm, me kufij të diskutueshëm dhe një qeveri të dobët. Lufta e Parë Botërore përkeqësoi më tej situatën, pasi vendi u okupua nga forca të huaja dhe shteti shqiptar pothuajse pushoi së ekzistuari. Në fund të luftës, çështja e Shqipërisë mbeti një pikë diskutimi për fuqitë e mëdha, veçanërisht në Konferencën e Paqes në Paris, ku shtetet fituese të luftës vendosën për fatet e shumë vendeve të Europës dhe botës.

Çështja kryesore që delegacionet shqiptare përballuan në Konferencën e Paqes ishte njohja ndërkombëtare e Shqipërisë si një shtet sovran dhe mbrojtja e kufijve të saj. Shqipëria rrezikonte të ndahej mes fqinjëve të saj si Greqia, Serbia dhe Italia, të cilët kishin pretendime territoriale mbi tokat shqiptare. Përballë këtyre sfidave, politikanët shqiptarë u organizuan dhe dërguan delegacione të ndryshme në Paris për të mbrojtur të drejtat e vendit të tyre.

Një nga figurat kryesore që përfaqësoi Shqipërinë në Konferencën e Paqes ishte Esat Pashë Toptani. Megjithatë, përfaqësimi shqiptar nuk ishte unik, pasi kishte disa delegacione që përfaqësonin interesa të ndryshme, ndonjëherë kontradiktore. Përveç delegacionit të Esat Pashës, edhe grupe të tjera si Komiteti i Kosovës dhe përfaqësues nga diaspora shqiptare u përfshinë në përpjekjet diplomatike.

Delegacionet shqiptare, megjithë përçarjet e brendshme, kërkuan mbrojtjen e pavarësisë së Shqipërisë dhe njohjen e kufijve të saj sipas parimeve të vetëvendosjes së kombësive. Ata argumentuan se territori shqiptar duhej të përfshinte të gjitha krahinat ku popullsia ishte kryesisht shqiptare, duke përfshirë Kosovën dhe pjesë të tjera të Ballkanit Perëndimor.

Megjithëse fuqitë e mëdha nuk i përmbushën të gjitha kërkesat shqiptare, Konferenca e Paqes arriti të sigurojë njohjen e Shqipërisë si një shtet i pavarur dhe të ruajë një pjesë të rëndësishme të kufijve të saj, edhe pse disa territore shqiptare mbetën jashtë shtetit. Lufta diplomatike për çështjen shqiptare vazhdoi për disa vite pas Konferencës së Paqes, por rëndësia e pjesëmarrjes së delegacioneve shqiptare në këtë forum ndërkombëtar ishte vendimtare për ruajtjen e pavarësisë së Shqipërisë.

Monografia e Lavdosh Ahmetaj, "Shqipëria: Konferenca e Paqes në Paris dhe delegacionet shqiptare, 1918-1921", e botuar në vitin 2012, përfaqëson një studim të thelluar të kësaj periudhe kyçe të historisë shqiptare. Ky libër ofron një analizë të hollësishme të sfidave dhe arritjeve të delegacioneve shqiptare në Paris, duke shqyrtuar gjithashtu rolin e fuqive të mëdha dhe interesat e tyre në Ballkan.

Ahmetaj përqendrohet në përpjekjet e diplomacisë shqiptare për të ruajtur tërësinë territoriale dhe sovranitetin kombëtar në një periudhë tejet të paqëndrueshme. Redaktori shkencor i kësaj monografie, Abaz Mullaj, siguron që puna të jetë e përpiktë nga pikëpamja historike dhe të pasurohet me burime të shumta bibliografike, të përfshira në fund të librit.

Monografia është një burim i vlefshëm për studiuesit e historisë shqiptare dhe atyre të marrëdhënieve ndërkombëtare të kohës, duke përfshirë një indeks dhe bibliografi të gjerë për të lehtësuar kërkimet e mëtejshme.

Konferenca e Paqes në Paris dhe pjesëmarrja e delegacioneve shqiptare ishin vendimtare për të ardhmen e Shqipërisë si një shtet i pavarur. Përkundër sfidave dhe kundërshtimeve nga fqinjët dhe fuqitë e mëdha, diplomatët shqiptarë arritën të sigurojnë njohjen ndërkombëtare dhe të ruajnë integritetin territorial të vendit, ndonëse çështja e kufijve mbeti ende një temë delikate. Studimi i Lavdosh Ahmetajt është një kontribues i rëndësishëm në kuptimin e kësaj periudhe historike, duke pasqyruar përpjekjet e mëdha që u bënë për mbijetesën e Shqipërisë në arenën ndërkombëtare.

Referenca:

Ahmetaj, Lavdosh. Shqipëria: Konferenca e Paqes në Paris dhe delegacionet shqiptare, 1918-1921. Tiranë: West print, 2012.