Semafori: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
Refuzoi ndryshimin e fundit të tekstit (nga 46.99.55.55) dhe riktheu rishikimin 1938668 nga 178.220.71.126 Etiketa: Manual revert |
v Krijuar nga përkthimi i faqes "Traffic light" |
||
Rreshti 1:
[[Skeda:Modern_British_LED_Traffic_Light.jpg|parapamje| Një semafor LED 50 [[Vati|vat]] në Portsmouth, Mbretëria e Bashkuar]]
'''Semaforët''' ose '''dritat e ndalimit''' të njohura edhe si '''robotë''' në [[Republika Jugafrikane|Afrikën e Jugut]] <ref>{{Cite web |title=robot – definition of robot in English – Oxford Dictionaries |url=https://en.oxforddictionaries.com/definition/robot |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20180814235213/https://en.oxforddictionaries.com/definition/robot |archive-date=14 August 2018 |website=Oxford Dictionaries – English}}</ref> <ref>{{Cite web |title=see robot – definition of robot in Dictionary of South African English. |url=https://dsae.co.za/entry/robot/e06032 |website=Editor's Note: The origin of 'robot' used as 'traffic light' is from the English translation of the play [[R.U.R.]] by [[Karel Čapek]] which debuted in England in 1923 which introduced the term 'robot' to an English audience. For a short time in England it was fashionable to use 'robot' for 'traffic light' from the late 1920s, when traffic lights were being installed in England. This usage travelled to South Africa in the early 1930s, when they had their first traffic lights installed, and where it continues to be used almost 90 years later, while 'robot' for 'traffic light' fell out of usage in England. See Foster, B. 1970. The changing English language. Harmondsworth, Middlesex: Penguin.}}</ref> dhe Namibia – janë pajisje sinjalizuese të pozicionuara në [[Udhëkryqi|kryqëzimet rrugore]], vendkalimet e këmbësorëve dhe vende të tjera për të kontrolluar rrjedhën e trafikut. <ref>{{Cite journal |last=McShane |first=Clay |date=March 1999 |title=The Origins and Globalization of Traffic Control Signals |url=https://sites.tufts.edu/carscultureplace2010/files/2010/09/McShane-traffic-signals-1999.pdf |journal=Journal of Urban History |volume=25 |issue=3 |pages=379–404 |doi=10.1177/009614429902500304 |access-date=27 October 2019}}</ref>
Semaforët zakonisht përbëhen nga tre sinjale, që transmetojnë informacion kuptimplotë tek përdoruesit e rrugës përmes ngjyrave dhe simboleve, duke përfshirë shigjetat dhe biçikletat. Ngjyrat e zakonshme të semaforit janë të kuqe, të verdhë (e njohur edhe si qelibar ) dhe jeshile të rregulluara vertikalisht ose horizontalisht në atë renditje. Edhe pse kjo është e standardizuar ndërkombëtarisht, <ref name=":5">{{Cite book |url=https://unece.org/transport/publications/convention-road-signs-and-signals-1968-european-agreement-supplementing |title=Convention on Road Signs and Signals of 1968; European Agreement Supplementing the Convention; and, Protocol on Road Markings, Additional to the European Agreement : (2006 consolidated versions) |date=2007 |publisher=United Nations. Economic Commission for Europe. Transport Division |isbn=978-92-1-139128-2 |publication-place=New York |oclc=227191711}}</ref> variacionet në sekuencat dhe ligjet e semaforëve ekzistojnë në shkallë kombëtare dhe lokale. <ref>see [[Variations in traffic light operation]]</ref>
Semaforët u prezantuan për herë të parë në dhjetor 1868 në Sheshin e Parlamentit në [[Londra|Londër]] për të zvogëluar nevojën e oficerëve të policisë për të kontrolluar trafikun. <ref name=":7">{{Cite web |last=Thames Leisure |title=12 Amazing Facts About London |url=http://www.thamesleisure.co.uk/12-amazing-facts-london/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170107005431/http://www.thamesleisure.co.uk/12-amazing-facts-london/ |archive-date=7 January 2017 |access-date=25 January 2017}}</ref> Që atëherë, energjia elektrike dhe kontrolli i kompjuterizuar ka avancuar teknologjinë e semaforëve dhe ka rritur kapacitetin e kryqëzimeve. {{Sfnp|Sessions|1971}} Sistemi përdoret gjithashtu për qëllime të tjera, duke përfshirë kontrollin e lëvizjeve të këmbësorëve, kontrollin e ndryshueshëm të korsive (si sistemet e rrjedhës së baticës ose autostradat inteligjente ) dhe kalimet në nivel hekurudhor.
Sistemi i parë i sinjaleve të trafikut, i cili ishte një sinjal trafiku semafor, u instalua si një mënyrë për të zëvendësuar kontrollin e oficerëve të policisë mbi trafikun e automjeteve jashtë Dhomës së Parlamentit në [[Londra|Londër]] më 9 dhjetor 1868. Ky sistem shpërtheu më 2 janar 1869 dhe kështu u rrëzua. Por, ky sinjal i hershëm i trafikut bëri që pjesë të tjera të botës të zbatonin sisteme të ngjashme të sinjaleve të trafikut. Në dy dekadat e para të shekullit të 20-të, sinjalet semaforike të trafikut si ai në Londër ishin në përdorim në të gjithë [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|Shtetet e Bashkuara]] . Këto sinjale trafiku kontrollohen nga një oficer trafiku i cili do të ndryshonte komandat në këtë sinjal në trafik të drejtpërdrejtë. {{Sfnp|Sessions|1971}}
Në vitin 1912, semafori i parë elektrik u zhvillua nga Lester Wire, një polic në [[Salt Lake City]], [[Utah|Jutah]] . <ref>{{Cite web |last=Bellis |first=Mary |date=5 February 1952 |title=The History of Roads and Asphalt |url=http://theinventors.org/library/inventors/blasphalt.htm |website=theinventors.org}}</ref> Ai u instalua nga Kompania Amerikane e Sinjaleve të Trafikut në cepin e Rrugës Lindore 105 dhe Euclid Avenue në [[Cleveland]], Ohio. {{Sfnp|Sessions|1971}} <ref>{{Cite journal |date=August 1914 |title=New Traffic Signal Installed |journal=The Motorist |publisher=Ken Pub. Co |pages=28–29}}</ref> <ref>{{Cite web |last=Clark |first=Larry |date=Fall 2019 |title=Traffic signals: A brief history |url=https://magazine.wsu.edu/web-extra/traffic-signals-a-brief-history/ |access-date=19 December 2021 |website=Washington State Magazine |publisher=Washington State University |language=en-US}}</ref> Semafori i parë me katër drejtime, me tre ngjyra u krijua nga William Potts në [[Detroit|Detroit, Michigan]] në vitin 1920. <ref name=":11">{{Cite web |last=Moyer |first=Sheldon |date=March 1947 |title=Mr. 'Trafficlight' |url=http://large.stanford.edu/courses/2011/ph240/miller1/docs/moyer/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230913014058/http://large.stanford.edu/courses/2011/ph240/miller1/docs/moyer/ |archive-date=Sep 13, 2023 |website=Motor News |via=large.stanford.edu}}</ref> Dizajni i tij ishte i pari që përfshinte një dritë "kujdes" qelibar së bashku me dritat e kuqe dhe jeshile. <ref name=":12">{{Cite web |title=First Tri-Color, Four-Directional Traffic Signal, 1920 |url=https://www.thehenryford.org/collections-and-research/digital-collections/artifact/227457/#slide=gs-225140 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240312133450/https://www.thehenryford.org/collections-and-research/digital-collections/artifact/227457/#slide=gs-225140 |archive-date=Mar 12, 2024 |website=The Henry Ford}}</ref> Potts ishte Superintendent i Sinjaleve për Departamentin e Policisë së Detroitit. Ai instaloi semaforë automatikë me katër drejtime, me tre ngjyra në 15 kulla nëpër Detroit në vitin 1921. <ref name="Pollard082">{{Cite journal |last=Pollard |first=Justin |date=September 2008 |title=The Eccentric Engineer: The History of Traffic Lights Is Full of Twists and Turns |url=https://digital-library.theiet.org/content/journals/10.1049/et_20081518 |journal=Engineering and Technology |volume=3 |issue=15 |page=93 |doi=10.1049/et:20081518 |via=IET Digital Library |doi-access=free}}</ref> <ref name=":12" /> <ref name=":11" /> Deri në vitin 1922, kullat e trafikut kishin filluar të kontrolloheshin më gjerësisht nga kohëmatësit automatikë. Avantazhi kryesor i përdorimit të kohëmatësit ishte se ai kursente paratë e qyteteve duke zëvendësuar oficerët e trafikut. Qyteti i [[Nju Jork Siti|Nju Jorkut]] ishte në gjendje të ricaktonte të gjithë përveç 500 oficerëve nga 6,000 oficerët e tij që punonin në skuadrën e trafikut, duke i kursyer qytetit 12,500,000 dollarë. {{Sfnp|McShane|1999}}
== Historia ==
Në vitin 1923, Garrett Morgan patentoi një dizajn të një semafori trekahësh të operuar me dorë me krahë në lëvizje. <ref>{{Cite web |title=US Patent: US1475024A 'Traffic signal' (1923) |url=https://patents.google.com/patent/US1475024A/en |website=patents.google}}</ref>
Kontrolli i semaforëve bëri një kthesë të madhe me rritjen e [[Kompjuteri|kompjuterëve]] në Amerikë në vitet 1950. Një nga shembujt më të mirë historikë të kontrollit të kompjuterizuar të dritave ishte në [[Denver]] në 1952. Në vitin 1967, qyteti i [[Toronto|Torontos]] ishte i pari që përdori kompjuterë më të avancuar që ishin më të mirë në zbulimin e automjeteve. {{Sfnp|Sessions|1971}} Kompjuterët mbanin kontrollin mbi 159 sinjale në qytete përmes linjave telefonike. {{Sfnp|Sessions|1971}}
== Sinjalet e automjeteve ==
[[Skeda:Traffic_lights.jpg|djathtas|parapamje| Semaforët mund të kenë disa drita shtesë për kthesat e filtrit ose korsitë e autobusëve.]]
[[Skeda:Sumburgh_Airport_Barrier.webm|parapamje| Kalimi rrugor i A970 me pistën e Aeroportit Sumburgh në Shetland . Barriera e lëvizshme mbyllet kur aeroplani ulet ose ngrihet.]]
[[Skeda:Japanese_signal_aokibashi.jpg|parapamje| Sinjalet e montuara horizontalisht në Japoni]]
Një grup dritash, të njohura si një kokë sinjali, <ref name=":1">[https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/851465/dft-traffic-signs-manual-chapter-6.pdf Traffic Signs Manual – Chapter 6: Traffic Control]. ''Department for Transport, Department for Infrastructure (Northern Ireland), Transport Scotland and Welsh Government''. Accessed: 18 December 2021.</ref> : 3.2.4 mund të ketë një, dy, tre ose më shumë aspekte. Lloji më i zakonshëm i sinjalit ka tre aspekte që përballen me trafikun që vjen: e kuqe sipër, qelibar (e verdhë) poshtë dhe jeshile poshtë saj. Sinjalit mund t'i vendosen aspekte shtesë, zakonisht për të treguar kufizime specifike ose lëvizje filtri.
=== Kuptimi i sinjaleve ===
Konventa e Vjenës e vitit 1968 mbi Shenjat dhe Sinjalet Rrugore Kapitulli III ofron standarde ndërkombëtare për vendosjen e funksionimit të sinjaleve të trafikut. Jo të gjitha shtetet e kanë ratifikuar konventën. Një kokë sinjali me tre ngjyra duhet të ketë tre drita që nuk ndezin, të cilat janë të kuqe, qelibar dhe jeshile, ose të rregulluara horizontalisht (në anën e kundërt me drejtimin e trafikut) ose vertikalisht (me të kuqe sipër). Një kokë sinjali me dy ngjyra mund të përdoret në funksionim të përkohshëm dhe përbëhet nga drita të kuqe dhe jeshile që nuk ndezin. Në të dyja rastet, të gjitha dritat duhet të jenë në formë rrethore ose shigjete. <ref name=":5">{{Cite book |url=https://unece.org/transport/publications/convention-road-signs-and-signals-1968-european-agreement-supplementing |title=Convention on Road Signs and Signals of 1968; European Agreement Supplementing the Convention; and, Protocol on Road Markings, Additional to the European Agreement : (2006 consolidated versions) |date=2007 |publisher=United Nations. Economic Commission for Europe. Transport Division |isbn=978-92-1-139128-2 |publication-place=New York |oclc=227191711}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true">[https://unece.org/transport/publications/convention-road-signs-and-signals-1968-european-agreement-supplementing ''Convention on Road Signs and Signals of 1968; European Agreement Supplementing the Convention; and, Protocol on Road Markings, Additional to the European Agreement : (2006 consolidated versions)'']. New York: United Nations. Economic Commission for Europe. Transport Division. 2007. [[ISBN]] [[Special:BookSources/978-92-1-139128-2|<bdi>978-92-1-139128-2</bdi>]]. [[OCLC]] [https://search.worldcat.org/oclc/227191711 227191711].</cite></ref> Sinjalet e lejuara për rregullimin e trafikut të automjeteve (përveç automjeteve të transportit publik) përshkruhen në nenin 23: <ref name=":5" />
{| class="wikitable"
|+Kuptimi standard ndërkombëtar për semaforët (Konventa e Vjenës, neni 23)
! colspan="2" | Lloji i dritës
! Kuptimi
|-
| rowspan="4" | Jo ndezës
| E kuqe
| Trafiku nuk mund të vazhdojë përtej vijës së ndalimit, ose ndryshe të hyjë në kryqëzim
|-
| E kuqe/Amber
| Sinjali është gati të ndryshojë, por rregullat e dritës së kuqe zbatohen
|-
| Qelibar
| Trafiku nuk mund të kalojë vijën e ndalimit ose të hyjë në kryqëzim, përveç rastit kur nuk mund të ndalet në mënyrë të sigurt kur shfaqet drita
|-
| E gjelbër
| Trafiku mund të vazhdojë, përveç nëse nuk do të pastronte kryqëzimin përpara ndryshimit të fazës tjetër
|-
| rowspan="2" | Vezullim
| E kuqe
| Trafiku nuk duhet të kalojë vijën e ndalimit në një vendkalim në nivel, në afrimin e urës së lëvizshme ose në fazat e uljes së trageteve, mjetet e urgjencës që hyjnë në rrugë ose në afrimin e avionëve me fluturim të ulët. Përveç kësaj, për të tërhequr vëmendjen në këto vende, ai është i pajisur edhe me alarme shtesë dhe sinjalizime zanore
|-
| Qelibar
| Trafiku mund të vazhdojë me kujdes
|}
Shigjetat jeshile u shtohen sinjaleve për të treguar se drejtuesit e mjeteve mund të udhëtojnë në një drejtim të caktuar, ndërsa dritat kryesore për atë afrim janë të kuqe, ose që drejtuesit mund të udhëtojnë vetëm në një drejtim të caktuar. Përndryshe, kur kombinohen me një sinjal tjetër jeshil, ato mund të tregojnë se trafiku i kthimit ka përparësi ndaj trafikut që vjen përballë (i njohur si "shigjeta filtri"). <ref name=":1">[https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/851465/dft-traffic-signs-manual-chapter-6.pdf Traffic Signs Manual – Chapter 6: Traffic Control]. ''Department for Transport, Department for Infrastructure (Northern Ireland), Transport Scotland and Welsh Government''. Accessed: 18 December 2021.</ref> : 3.5 Shigjetat e ndezura të qelibarit zakonisht tregojnë se përdoruesit e rrugës duhet t'u lënë rrugën (drejtuesve të tjerë dhe këmbësorëve) përpara se të bëjnë një lëvizje në drejtim të shigjetës. Këto përdoren sepse janë më të sigurta, shkaktojnë më pak vonesa dhe janë më fleksibël. Shigjetat qelibar që ndezin normalisht do të vendosen poshtë qelibarit të fortë. <ref>{{Cite web |title=Flashing Yellow Arrow Traffic Signals – Traffic Engineering – MnDOT |url=https://www.dot.state.mn.us/trafficeng/signals/flashingyellowarrow.html |access-date=18 December 2021 |website=www.dot.state.mn.us}}</ref>
==== Shigjeta jeshile ====
Aspektet e shigjetave mund të përdoren për të lejuar lëvizje të caktuara ose për të përcjellë mesazhe të tjera te përdoruesit e rrugës. Një shigjetë jeshile mund të shfaqet për të kërkuar nga drejtuesit të kthehen vetëm në një drejtim të caktuar ose për të lejuar drejtuesit të vazhdojnë në një drejtim të caktuar kur sinjali është i kuq. <ref name=":1">[https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/851465/dft-traffic-signs-manual-chapter-6.pdf Traffic Signs Manual – Chapter 6: Traffic Control]. ''Department for Transport, Department for Infrastructure (Northern Ireland), Transport Scotland and Welsh Government''. Accessed: 18 December 2021.</ref> : 3.5 Në përgjithësi, një fazë e gjelbër ndizet në fillim të fazës së gjelbër (një "kthesë drejtuese") ose në fund të fazës së gjelbër (një "kthesë e vonuar"). Një 'shigjeta treguese' mund të shfaqet së bashku me një dritë jeshile. Kjo u tregon drejtuesve të mjeteve se trafiku që vjen përballë është i ndaluar, në mënyrë që ata të mos kenë nevojë t'i lënë rrugën atij trafiku kur e kthejnë atë. Duke qenë se trafiku me kthesë djathtas (ngasja në anën e majtë) ose trafiku me kthim majtas (ngasja në anën e djathtë) zakonisht nuk ka përparësi, kjo shigjetë përdoret për të lejuar që trafiku i kthesës të pastrohet përpara se të fillojë faza tjetër. <ref name=":1" /> : 3.5
Ekzistojnë disa ndryshime në këtë konfigurim. Një version është një shirit horizontal me pesë drita – Shigjetat jeshile dhe qelibar janë të vendosura midis dritave standarde jeshile dhe qelibar. Një shirit vertikal me pesë drita mban shigjetat nën dritën standarde jeshile (në këtë rregullim, shigjeta e qelibartë ndonjëherë hiqet, duke lënë vetëm shigjetën jeshile poshtë dritës së gjelbër të qëndrueshme, ose ndoshta një pajisje me bazë LED që mund të tregojë jeshile dhe shigjeta qelibar brenda një strehe të vetme llambë). Disa shigjeta kthese LED më të reja që shihen në pjesë të Kanadasë janë të afta për animacion shumëngjyrësh. Drita të tilla shpesh shfaqin një shigjetë të ndezur dhe të animuar jeshile ose qelibar kur lejohet kthesa e dedikuar, por më pas shndërrohen në një shigjetë të kuqe në një sfond të bardhë me një vijë të kuqe përmes saj, duke theksuar se kthesa nuk lejohet më. Këto drita gjithashtu shpesh do të kenë fjalët "pa kthesë" ose një arsye shpjeguese pse kthesa nuk lejohet, si "tren" në rastin e një kalimi hekurudhor ose hekurudhor të lehtë.
Një lloj i tretë njihet si "shtëpia e qenit" ose "koka e grupit" – një kolonë vertikale me dy dritat normale është në anën e djathtë të sinjalit, një kolonë vertikale me dy shigjeta ndodhet në të majtë dhe sinjali normal i kuq është në mes mbi dy kolonat. Sinjalet e grupimeve në Australi dhe [[Zelanda e Re|Zelandën e Re]] përdorin gjashtë sinjale, i gjashti është një shigjetë e kuqe që mund të funksionojë veçmas nga drita standarde e kuqe. Në një lloj të katërt, i parë ndonjëherë në kryqëzimet në [[Ontario]] dhe [[Kebeku (provincë)|Quebec]], Kanada, nuk ka asnjë llambë të dedikuar për kthesën majtas në vetvete. Në vend të kësaj, llamba e gjelbër normale pulson me shpejtësi, duke treguar lejen për të shkuar drejt, si dhe për të bërë një kthesë majtas përpara trafikut kundërshtar, i cili mbahet nga një llambë e kuqe e qëndrueshme. (Kjo "gjelbër përpara", ose jeshile ndezëse mund të jetë disi befasuese dhe konfuze për shoferët që nuk e njohin këtë sistem. Kjo gjithashtu mund të shkaktojë konfuzion tek vizitorët në British Columbia, ku një sinjal jeshil vezullues tregon një vendkalim të kontrolluar nga këmbësorët. Për këtë arsye, Ontario po heq dorë nga përdorimi i sinjaleve jeshile ndezëse dhe në vend të kësaj do t'i zëvendësojë ato me shigjeta.) <ref>{{Cite web |title=RoadSense for Drivers – Signs, Signals and Road Markings |url=http://www.icbc.com/driver-licensing/Getting-licensed/drivers3.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131022032056/http://www.icbc.com/driver-licensing/Getting-licensed/drivers3.pdf |archive-date=22 October 2013}} Accessed: 25 March 2014</ref> <ref>{{Cite book |title=Ontario Traffic Manual Book 12: Traffic Signals. |publisher=Ministry of Transportation of Ontario |year=2012 |pages=55}}</ref>
==== Dritat e numërimit mbrapsht ====
Të njohura në Vietnam dhe Kinë, dritat e numërimit mbrapsht janë drita shtesë të instaluara pranë (ose sipër ose poshtë) dritave kryesore të sinjalit. Drita e numërimit mbrapsht shfaqet nga një numër numërues me ngjyra të ndryshme (zakonisht e kuqe, e verdhë, jeshile), që përputhet me ngjyrën e dritës së ndezur. Kur drita numërohet në "0" (ose 1), ngjyra kryesore e dritës ndryshon menjëherë. Dritat e numërimit mbrapsht mund të kenë zero në dhjetëshe ose asnjë, disa drita numërimi mbrapsht mund të pulsojnë kur bëhen gati për zero. Dritat e verdha gjithashtu mund të kenë drita numërimi mbrapsht, por shumica e dritave jo. Zakonisht drita e numërimit mbrapsht ka 2 shifra, në rast se koha e dritës kryesore (zakonisht drita e kuqe, rrallë drita jeshile) është më e gjatë se 100 sekonda, në varësi të llojit të dritës, mund të ndodhin mundësitë e mëposhtme:
# Dritat nuk kanë numëruar mbrapsht, kur të mbeten 99 sekonda, filloni të numëroni. Gjatë kohës së gatishmërisë, drita mund të shfaqet si "99", "00", "--" ose të mos shfaqet.
# 2 shifrat e fundit numërojnë dritën e skadimit (drita numëruese është 15 ndërsa koha është 115 sekonda, ka disa lloje dritash që llogariten si "-9" ose "9-" kur koha është 109 sekonda)
# Shifra e dhjetësheve në ekran bëhet shkronjë. Shfaqja e A0 për 100 sekonda, B0 për 110 sekonda, e kështu me radhë.
# Duke shfaqur vetëm 2 shifrat e fundit, por me ndezje për të treguar se janë më shumë se 100.
[[Skeda:CountDownTrafficLight.gif|parapamje|241x241px| Drita e numërimit mbrapsht]]
==== Çështje rreth zonës së dilemës së dritës së verdhë në Korenë e Jugut ====
Në [[Koreja e Jugut|Korenë e Jugut]], zona e dilemës së dritës së verdhë nuk njihet ligjërisht. Me fjalë të tjera, kur drita e verdhë është e ndezur, trafiku mund të mos kalojë vijën e ndalimit ose të mos hyjë në kryqëzim edhe nëse nuk mund të ndalet në mënyrë të sigurt kur drita shfaqet.
Kjo është riafirmuar nga vendimi i Gjykatës së Lartë të Koresë në maj 2024, <ref>{{Cite web |date=2024-05-14 |editor-last=The Kyunghyang Shinmun |title=Supreme Court rules that driver should stop when yellow light turns on even if car is expected to stop in intersection |url=https://english.khan.co.kr/khan_art_view.html?artid=202405141817347&code=710100}}</ref> <ref>{{Cite web |date=2024-05-22 |editor-last=SBS |title='갈까 말까' 딜레마존…"안 겪어보면 몰라" 판결에 분통 [사실은] |url=https://news.sbs.co.kr/news/endPage.do?news_id=N1007656713 |language=ko}}</ref> për një rast ku shoferi po ecte me shpejtësi 62 km/h në një rrugë të kufizuar deri në 40 km/h ( 55 % më e lartë se shpejtësia e lejuar) <ref>{{Cite web |date=2024-05-13 |title=The Supreme Court ruled that if a yellow light is turned on at the traffic light just before enterin.. - MK |url=https://www.mk.co.kr/en/society/11014731 |access-date=2024-10-11 |website=매일경제 |language=en}}</ref> .
Kritikat në Korenë e Jugut thonë se kjo është joreale dhe e paarsyeshme. Përveç kësaj, kjo mund të shkaktojë përplasje të shumta për shkak të frenimit të papritur.
Në vitin 2016 kur kufiri i shpejtësisë ishte deri në 60 km/h, alternativat e propozuara për këtë lloj përplasjeje ishin vetëm rrethrrotullimet, rritja e pajtueshmërisë me shpejtësinë dhe reduktimi i praktikës së shpejtësisë ose zonat e të moshuarve janë gjithashtu zgjidhje të propozuara <ref>https://www.itf-oecd.org/sites/default/files/docs/halving-road-deaths-korea.pdf</ref> .
=== Kurth i verdhë ===
Pa një fazë krejt të kuqe, trafiku i tërthortë mund të kapet në një kurth të verdhë . Kur sinjali bëhet i verdhë, një shofer që kthen mund të supozojë se trafiku që vjen përballë do të ndalojë dhe mund të rezultojë një përplasje. Për këtë arsye, SHBA ndalon sekuencat që mund të shkaktojnë një kurth të verdhë. <ref>{{Cite web |title=Frequently Asked Questions – Part 4 Highway Traffic Signals – FHWA MUTCD |url=https://mutcd.fhwa.dot.gov/knowledge/faqs/faq_part4.htm#tcsfq3 |access-date=18 December 2021 |website=[[Federal Highway Administration|Federal Highway Administration (FHWA)]]}}</ref> Kjo mund të ndodhë gjithashtu kur automjetet e urgjencës ose hekurudhat parandalojnë funksionimin normal të sinjalit. <ref>{{Cite web |date=7 January 2015 |title=The Flashing Yellow Arrow and the Yellow Trap |url=https://streets.mn/2015/01/07/the-flashing-yellow-arrow-and-the-yellow-trap/ |access-date=3 April 2019}}</ref> Në Shtetet e Bashkuara, në kryqëzimet ku ekziston kushti i "kurthit të verdhë" duhet të vendosen tabela që lexojnë "Trafiku i ardhshëm ka zgjatur jeshile" ose "Trafiku i ardhshëm mund të jetë i gjelbëruar". <ref>{{Cite web |title=FHWA – MUTCD – 2003 Edition Revision 1 Chapter 4D |url=https://mutcd.fhwa.dot.gov/htm/2003r1r2/part4/part4d.htm#section4D05 |access-date=19 May 2009 |publisher=[[Federal Highway Administration|Federal Highway Administration (FHWA)]]}}</ref> <ref>{{Cite web |title=FHWA – MUTCD – 2003 Edition Revision 1 Chapter 2C |url=https://mutcd.fhwa.dot.gov/htm/2003r1r2/part2/part2c.htm#section2C39 |access-date=19 May 2009 |publisher=[[Federal Highway Administration|Federal Highway Administration (FHWA)]]}}</ref>
=== Variacionet ===
Shtetet e Bashkuara nuk janë palë në Konventën e Vjenës ; përkundrazi, Manuali mbi Pajisjet Uniforme të Kontrollit të Trafikut (MUTCD) përshkruan funksionimin e saktë në atë vend. Në SHBA, një kokë e vetme sinjali mund të ketë tre, katër ose pesë aspekte (megjithëse një shigjetë jeshile me një aspekt mund të shfaqet për të treguar një lëvizje të vazhdueshme). Sinjalet duhet të vendosen në të kuqe, qelibar dhe jeshile vertikalisht (nga lart poshtë) ose horizontalisht (nga e majta në të djathtë). <ref name=":6">2009. [https://mutcd.fhwa.dot.gov/pdfs/2009r1r2/part4.pdf Manual on Uniform Traffic Control Devices for Streets and Highways: Chapter 4]. US Federal Highway Administration. URL Accessed: 7 January 2022.</ref> Në SHBA, një sinjal qelibar që pulson me një aspekt mund të përdoret për të tërhequr vëmendjen ndaj një shenje paralajmëruese dhe një sinjal i kuq pulsues me një aspekt mund të përdoret për të ngritur vëmendjen në një "ndalo", "mos fut" ose "gabim". shenjë "mënyrë". <ref name=":6" /> Dritat ndezëse të kuqe ose të qelibarta, të njohura si ''fenerët e kontrollit të kryqëzimit'', përdoren për të përforcuar shenjat e ndalimit në kryqëzime. <ref>{{Cite book |title=Manual on Uniform Traffic Control Devices |title-link=Manual on Uniform Traffic Control Devices |date=2009 |publisher=Federal Highway Administration |chapter=Section 4L.02 Intersection Control Beacon |chapter-url=https://mutcd.fhwa.dot.gov/htm/2009/part4/part4l.htm#section4L02}}</ref> MUTCD specifikon sinjalet e mëposhtme të automjeteve: <ref name=":6" />
{| class="wikitable mw-collapsible mw-collapsed"
|+Kuptime standarde për semaforët në Shtetet e Bashkuara (MUTCD, Kapitulli 4)
! Sinjali
! Kuptimi (i qëndrueshëm)
! Kuptimi (duke ndezur)
|-
![[Skeda:MUTCD_4D-2_(Circular_Green).svg|frameless]]</img><br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> E gjelbër rrethore
| Trafiku mund të vazhdojë në çdo drejtim të lejuar, duke iu dorëzuar këmbësorëve në vendkalim ose mjeteve të tjera kur kthehen
| rowspan="2" | Të mos përdoret
|-
![[Skeda:MUTCD_4D-2_(Green_Arrow_LEFT).svg|frameless]]</img><br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> Shigjeta jeshile
| Trafiku mund të vazhdojë në drejtimin e treguar nga shigjeta, duke iu dorëzuar çdo këmbësori në vendkalim ose mjete të tjera në kryqëzim
|-
![[Skeda:MUTCD_4D-2_(Circular_Yellow).svg|frameless]]</img><br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> E verdhë rrethore
| Lëvizja e gjelbër po përfundon dhe së shpejti do të shfaqet një sinjal i kuq
| Trafiku mund të hyjë me kujdes në kryqëzim, duke iu dorëzuar këmbësorëve dhe mjeteve të tjera
|-
![[Skeda:MUTCD_4D-2_(Yellow_Arrow_LEFT).svg|frameless]]</img><br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> Shigjeta e verdhë
| Lëvizja e shigjetës jeshile ose pulsuese po përfundon
| Trafiku mund të hyjë me kujdes në kryqëzim për të bërë lëvizjen e shfaqur nga shigjeta, duke iu dorëzuar këmbësorëve dhe automjeteve të tjera
|-
![[Skeda:MUTCD_4D-2_(Circular_Red).svg|frameless]]</img><br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> E kuqe rrethore
| Përveç rastit kur një sinjal tjetër lejon, trafiku nuk do të hyjë në kryqëzim, përveçse të ndizet ligjërisht me ngjyrë të kuqe
| Trafiku duhet të ndalojë përpara se të hyjë në kryqëzim, por më pas mund ta trajtojë sinjalin me të njëjtat rregulla si një shenjë STOP.
|-
![[Skeda:MUTCD_4D-2_(Red_Arrow_LEFT).svg|frameless]]</img><br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> Shigjeta e kuqe
| Trafiku nuk duhet të bëjë lëvizjen e shfaqur nga shigjeta
| Trafiku duhet të ndalojë përpara se të hyjë në kryqëzim, por më pas mund ta trajtojë sinjalin me të njëjtat rregulla si një shenjë ndalimi për të bërë lëvizjen e shfaqur nga shigjeta.
|}
[[Skeda:Colourblind_traffic_signal.JPG|djathtas|parapamje| Një sinjal trafiku në [[Halifax (Skocia e Re)|Halifax]], [[Skocia e Re|Nova Scotia]], me drita në formë të veçantë për të ndihmuar njerëzit me verbëri ngjyrash]]
Në provincën kanadeze të [[Kebeku (provincë)|Quebec]] dhe provincat Detare, dritat shpesh vendosen horizontalisht, por çdo aspekt ka një formë të ndryshme: e kuqja është një katror (më i madh se rrethi normal) dhe zakonisht në çifte në të dy skajet e pajisjes, qelibar është një diamanti, dhe jeshile është një rreth. Në shumë shtete jugore dhe jugperëndimore të SHBA-së, shumica e sinjaleve të trafikut janë në mënyrë të ngjashme horizontale për të lehtësuar rezistencën e erës gjatë stuhive dhe uraganeve. <ref>{{Cite web |title=Traffic Signals |url=http://cityofcarrollton.com/index.aspx?page=259 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100113150357/http://cityofcarrollton.com/index.aspx?page=259 |archive-date=13 January 2010 |access-date=12 July 2014 |website=Carrollton Texas}}</ref> Sinjalet japoneze të trafikut kryesisht ndjekin të njëjtin rregull, përveç se sinjalet jeshile "shko" referohen si 青 (ao), zakonisht përkthehen si "blu", duke pasqyruar një ndryshim historik në gjuhën japoneze . Si rezultat, zyrtarët japonezë dekretuan në 1973 se drita "shko" duhet të ndryshohet në nuancën më të kaltër të mundshme të jeshiles, duke e sjellë emrin më në përputhje me ngjyrën pa shkelur rregullin ndërkombëtar "e gjelbër do të thotë shko". <ref>{{Cite news |last=Backhaus |first=Peter |date=25 February 2013 |title=The Japanese traffic light blues: Stop on red, go on what |work=The Japan Times |url=http://www.japantimes.co.jp/life/2013/02/25/language/the-japanese-traffic-light-blues-stop-on-red-go-on-what/#.WRmAuuWGNPZ |access-date=14 July 2017}}</ref>
Në MB, semaforët normalë ndjekin këtë sekuencë: <ref>{{Cite web |date=2016 |title=The Traffic Signs Regulations and General Directions 2016 |url=http://www.legislation.gov.uk/uksi/2016/362/schedule/14/made |access-date=14 July 2017 |website=legislation.gov.uk |publisher=The National Archives}}</ref>
* E kuqe – Ndalo, mos vazhdo
* E kuqe dhe qelibar - Bëhuni gati për të vazhduar, por mos vazhdoni akoma
* E gjelbër - Vazhdoni nëse kryqëzimi ose vendkalimi është i pastër; automjetet nuk lejohen të bllokojnë kryqëzimin apo vendkalimin
* Qelibar – Ndalo, përveç nëse është e pasigurt ta bësh këtë
Shenja e shpejtësisë është një semafor i veçantë, [[Shenja e trafikut|shenjë e trafikut]] të ndryshueshëm ose shenjë me mesazhe të ndryshueshme që u jep shoferëve një shpejtësi të rekomanduar për t'iu afruar semaforit tjetër në fazën e tij jeshile <ref>{{Cite book |last=Forschungsgesellschaft für Straßen- und Verkehrswesen |title=Begriffsbestimmungen, Teil: Verkehrsplanung, Straßenentwurf und Straßenbetrieb |publisher=FGSV Verlag |year=2000 |pages=81}}</ref> dhe për të shmangur ndalimin për shkak të arritjes së kryqëzimit kur dritat janë të kuqe. <ref>{{Cite book |last=Andreas Richter |title=Geschwindigkeitsvorgabe an Lichtsignalanlagen |publisher=DUV |year=2005 |isbn=3-8244-0828-7 |pages=33–34}}</ref>
== Sinjalet e këmbësorëve ==
Sinjalet e këmbësorëve përdoren për të informuar këmbësorët se kur duhet të kalojnë një rrugë. Shumica e kokave të sinjalit për këmbësorët do të kenë dy drita: një dritë 'ecjeje' (normalisht një figurë njerëzore në këmbë, zakonisht me ngjyrë jeshile ose të bardhë) dhe një dritë 'mos ec' (normalisht një figurë njeriu me ngjyrë të kuqe ose portokalli ose një dorë). megjithëse ekzistojnë variacione të tjera. <ref>{{Cite web |date=25 December 2011 |title=Pedestrian Signals |url=https://www.sfbetterstreets.org/find-project-types/pedestrian-safety-and-traffic-calming/pedestrian-signals/ |access-date=18 December 2021 |website=SF Better Streets |language=en-US}}</ref>
{| class="wikitable mw-collapsible mw-collapsed"
|+Pedestrian sequences in various countries
!Country/ies
! scope="col" style="width: 40%;" |Sequence
! scope="col" style="width: 40%;" |Notes
|-
|Australia, New Zealand, Philippines
|Green man: safe to cross
Flashing red man: do not start to cross; if it appears during crossing, then continue to cross if unable to stop safely
Red man: do not cross
|Several intersections in Wellington, New Zealand, have alternative green man figures. Eight intersections near Parliament Buildings have silhouettes of suffragette Kate Sheppard,<ref>{{Cite news |last=Maoate-Cox |first=Daniela |date=11 September 2014 |title=Kate Sheppard lights encourage voting |publisher=Radio New Zealand |url=http://www.radionz.co.nz/news/election-2014/254365/kate-sheppard-lights-encourage-voting |access-date=20 September 2016}}</ref> while four intersections along Cuba Street have silhouettes of drag performer and LGBT rights activist Carmen Rupe.<ref>{{Cite news |last=Nicoll |first=Jared |date=8 August 2016 |title=Carmen Rupe lighting up Wellington streets once again |work=Stuff.co.nz |url=http://www.stuff.co.nz/national/82951791/Carmen-Rupe-lighting-up-Wellington-streets-once-again |access-date=20 September 2016}}</ref>
|-
|China
|Green: safe to cross
Red: do not cross
Amber (steady, after green, before red): continue to cross only if unable to stop safely
Flashing amber: cross with caution (often used in low-traffic crossing or after midnight)
|
|-
|Japan
|Blue or green man: safe to cross (cyclists may cross or turn left)
Flashing blue or green man: do not start to cross; if it appears during crossing, then continue to cross if unable to stop safely
Red standing man: do not cross
|
|-
|Germany, Czechia, Central Europe
|Green: safe to cross
Amber: continue to cross only if unable to stop safely
Flashing amber: cross with caution, obey signage (used when lights are out of order or shut down)
Red: do not cross
Red and amber: do not cross, prepare for green
|In Germany, Ampelmännchen pedestrian traffic signals have come to be seen as a nostalgic sign for the former [[Gjermania Lindore|German Democratic Republic]].
In Germany, the fine for crossing a red light if caught is as of 2019 between €5 and €10.<ref>{{Cite news |last=Melican |first=Brian |date=28 January 2014 |title=Why the green man is king in Germany |url=https://www.telegraph.co.uk/expat/expatlife/10599631/Why-the-green-man-is-king-in-Germany.html}}</ref>
|-
|United Kingdom, Ireland, Hong Kong, Switzerland, Macao
|Green walking man: safe to cross
Flashing green man or no man: do not start to cross (only at mid-block crossings); if it appears during crossing, then continue to cross if unable to stop safely
Red standing man: do not cross
|In the United Kingdom, there is no direct offence committed if a pedestrian fails to obey crossing signals and many lights commonly only use two still images – a green walking person and a red standing man, this being the general case where the crossing is at a road junction and the pedestrian signals are in combination with those controlling vehicular traffic.
|-
|United States, Canada, Mexico (Tijuana), Philippines (Makati, Davao)
|<u>Formerly signals used the text:</u><ref>{{Cite book |url=http://www.trafficsign.us/oldmutcd/1978/4-signals.pdf |title=Manual on Uniform Traffic Control Devices, Chapter 4D |publisher=[[Federal Highway Administration]] |edition=6th |series=1986 revision |publication-date=1978 |page=4D-1 |chapter=Section 4D-1 Pedestrian Signal Indications}} See also Figure 4-3 "Pedestrian signal face designs", p. 4D-3.</ref>
WALK
{{Not a typo|DONT}} WALK
<u>Modern version:</u>
White walking man: cross with caution
Flashing orange stophand: do not start to cross; if it appears during crossing, then continue to cross if unable to stop safely
Orange stophand: do not enter the intersection
|The [[Masaçusec|U.S. state of Massachusetts]] allows an unusual indication variation for pedestrian movement. At signalized intersections without separate pedestrian signal heads, the traffic signals may be programmed to turn red in all directions, followed by a steady display of amber lights simultaneously with the red indications. During this red-plus-amber indication, the intersection is closed to vehicular traffic and pedestrians may cross, usually in whatever direction they choose.
|-
|Israel
|Red standing man: do not cross; if it appears during crossing, then continue to cross if unable to stop safely
Green walking man: safe to cross
|
|-
|France
|green and light, traditionally and in compliance with the international conventions.
|In 2023, a two year experiment was allowed to start on 8 intersections experimenting blinking yellow light and 7 other one frozen yellow light.
|}
Aty ku këmbësorët duhet të kalojnë rrugën ndërmjet kryqëzimeve, mund të sigurohet një vendkalim i kontrolluar me sinjal si një alternativë për një vendkalim zebra ose kalim të pakontrolluar. Semaforët zakonisht përdoren në vendkalimet ku shpejtësia e automjeteve është e lartë, ku flukset e automjeteve ose të këmbësorëve janë të larta ose pranë kryqëzimeve të sinjalizuara. <ref name=":1">[https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/851465/dft-traffic-signs-manual-chapter-6.pdf Traffic Signs Manual – Chapter 6: Traffic Control]. ''Department for Transport, Department for Infrastructure (Northern Ireland), Transport Scotland and Welsh Government''. Accessed: 18 December 2021.</ref> : c.18 Në MB, ky lloj kalimi quhet kalim pelikani, megjithëse përsëritjet më moderne janë kalimet me puffin dhe pedex. Në Mbretërinë e Bashkuar, këto kalime normalisht kanë nevojë për të paktën katër sinjale trafiku, të cilat janë të një lloji të rregullt (e kuqe, qelibar dhe jeshile), dy të drejtuara në çdo drejtim. Për më tepër, këmbësorët do të pajisen me butona dhe sinjalizues për këmbësorët, të përbërë nga një burrë kuq dhe jeshil. Sinjalet anësore janë të vendosura përgjatë vendkalimit, ndërsa sinjalet e afërta janë të vendosura poshtë semaforëve, të kthyera në drejtim të trafikut që vjen përballë. <ref name=":1" /> : c.18 Një fener HAWK është një lloj i veçantë trafiku që përdoret në SHBA në vendkalimet e bllokut të mesëm. Këto përbëhen nga dy sinjale të kuqe mbi një sinjal të vetëm ngjyrë qelibar. Feneri nuk ndizet derisa një këmbësor të shtypë butonin kryq. Më pas do të shfaqet një dritë ngjyrë qelibar, e ndjekur nga të dy dritat e kuqe, në të cilën pikë simboli 'Ecni' do të ndizet për këmbësorët. Në fund të fazës së kalimit, simboli 'Mos ec' do të pulsojë, si dhe semafori ngjyrë qelibar. <ref>{{Cite web |title=New traffic signals make it safer for pedestrians |url=https://usatoday30.usatoday.com/news/nation/2010-08-09-crosswalk09_ST_N.htm |access-date=19 December 2021 |website=USA Today}}</ref>
Këmbësorët zakonisht inkorporohen në kryqëzimet urbane të sinjalizuara në një nga katër mënyrat: pa lehtësira, ecje paralele, ecje me trafik ose etapa tërësisht të kuqe. Nuk mund të ofrohen lehtësira nëse kërkesa për këmbësorët është e ulët, në zonat ku këmbësorët nuk lejohen ose nëse ka një metro ose mbikalim. Asnjë ofrim i objekteve formale do të thotë se këmbësorët do të duhet të vetëvlerësojnë se kur është e sigurt për të kaluar, gjë që mund të jetë frikësuese për këmbësorët. <ref name=":1">[https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/851465/dft-traffic-signs-manual-chapter-6.pdf Traffic Signs Manual – Chapter 6: Traffic Control]. ''Department for Transport, Department for Infrastructure (Northern Ireland), Transport Scotland and Welsh Government''. Accessed: 18 December 2021.</ref> : 71 Me një dizajn "shëtitje paralele", këmbësorët ecin përgjatë fluksit të trafikut. Mund të sigurohet një interval kryesor për këmbësorët, ku këmbësorët marrin një sinjal "ecje" përpara se trafiku të marrë një dritë jeshile, duke i lejuar këmbësorët të vendosen në vendkalim përpara se automjetet të fillojnë të kthehen, për të inkurajuar drejtuesit e mjeteve të lënë rrugën. <ref>{{Cite web |date=17 November 2017 |title=Leading Pedestrian Interval |url=https://www.toronto.ca/services-payments/streets-parking-transportation/traffic-management/traffic-signals-street-signs/types-of-traffic-signals/leading-pedestrian-interval-phase/ |access-date=19 December 2021 |website=City of Toronto |language=en-CA}}</ref> Një strukturë 'shëtitje me trafik' u mundëson këmbësorëve të ecin në të njëjtën kohë me lëvizjet e tjera të trafikut pa konflikt midis lëvizjeve. Kjo mund të funksionojë mirë në rrugët me një drejtim, ku lëvizjet e kthesave janë të ndaluara ose ku lëvizja drejt përpara shkon në një fazë të ndryshme nga lëvizja e kthesës. Mund të sigurohet gjithashtu një ishull ndarës. Trafiku do të kalojë në të dyja anët e ishullit dhe këmbësorët mund të kalojnë rrugën në mënyrë të sigurt midis rrymave të tjera. <ref name=":1" /> : 72
Një skenë krejt e kuqe, e njohur gjithashtu si një skenë e plotë e këmbësorëve, një përleshje këmbësore ose një kërcim Barnes, mban të gjithë trafikun e automjeteve në kryqëzim për t'u lejuar këmbësorëve të kalojnë në mënyrë të sigurtë pa konflikt nga automjetet. Ai lejon përdorimin e kryqëzimeve diagonale. Kjo mund të kërkojë një kohë më të gjatë të ciklit dhe të rrisë periudhat e pritjes së këmbësorëve, megjithëse kjo e fundit mund të lehtësohet duke ofruar dy etapa për këmbësorët. <ref name=":1">[https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/851465/dft-traffic-signs-manual-chapter-6.pdf Traffic Signs Manual – Chapter 6: Traffic Control]. ''Department for Transport, Department for Infrastructure (Northern Ireland), Transport Scotland and Welsh Government''. Accessed: 18 December 2021.</ref> : 71–72
Kohëmatësit e numërimit mbrapsht të këmbësorëve po bëhen të zakonshëm në vendkalimet urbane të kontrolluara nga sinjali. Aty ku shfaqet një numërim mbrapsht për këmbësorët, ai zakonisht përdoret së bashku me sinjalin pulsues të dorës (në SHBA dhe Kanada) ose periudhën e ndërprerjes (MB), duke treguar sasinë e kohës së mbetur në sekonda deri në fund të dorës pulsuese ose ndërprerjes. <ref name=":1">[https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/851465/dft-traffic-signs-manual-chapter-6.pdf Traffic Signs Manual – Chapter 6: Traffic Control]. ''Department for Transport, Department for Infrastructure (Northern Ireland), Transport Scotland and Welsh Government''. Accessed: 18 December 2021.</ref> <ref name=":8">{{Cite journal |last=Schmitz |first=Jacob |date=1 July 2011 |title=The Effects of Pedestrian Countdown Timers on Safety and Efficiency of Operations at Signalized Intersections |url=https://digitalcommons.unl.edu/civilengdiss/28 |journal=Civil and Environmental Engineering Theses, Dissertations, and Student Research}}</ref> Kohëmatësit e numërimit mbrapsht për këmbësorët nuk e rrisin ose zvogëlojnë ndjeshëm numrin e drejtuesve të drejtimit me dritë të kuqe dhe të qelibartë. Studimet kanë gjetur se kohëmatësit e numërimit mbrapsht për këmbësorët përmirësojnë ndjeshëm pajtueshmërinë e këmbësorëve në krahasim me sinjalet tradicionale të këmbësorëve; megjithatë, rezultatet janë të përziera. <ref name=":8" /> <ref>{{Cite journal |last=Kłos |first=Marcin Jacek |last2=Sobota |first2=Aleksander |last3=Żochowska |first3=Renata |last4=Karoń |first4=Grzegorz |date=11 September 2020 |title=Effects of countdown timers on traffic safety at signalized intersections |journal=Transactions on Transport Sciences |volume=11 |issue=2 |pages=19–27 |doi=10.5507/tots.2020.010 |issn=1802-971X |doi-access=free}}</ref>
=== Fjongo zombie e telefonit inteligjent ===
Meqenëse 12 deri në 45% e vdekjeve të këmbësorëve të shkaktuara nga 'shpërqëndrimi i këmbësorëve' janë lidhur me përdorimin e telefonit celular, <ref>{{Cite web |title=Smartphone texting linked to compromised pedestrian safety |url=https://www.sciencedaily.com/releases/2020/02/200203210601.htm |access-date=2024-06-08 |website=ScienceDaily |language=en}}</ref> disa qytete (duke përfshirë [[Sidnej|Sydney]], [[Seuli|Seul]], [[Augsburg]], [[Bodegraven]], [[Tel Aviv-Jafa|Tel Aviv]] dhe [[Singapori|Singapore]] ) kanë instaluar shirita LED të ngulitur në trotuari përpara vendkalimeve për të paralajmëruar këmbësorët e hutuar për vendkalimet imanente të këmbësorëve. <ref>{{Cite web |last=Broom |first=Douglas |date=November 1, 2021 |title=Zombie traffic lights' are saving the lives of smartphone users - here's how |url=https://www.weforum.org/agenda/2021/11/saving-lives-smartphone-zombies-pedestrians/ |access-date=June 8, 2024 |website=World Economic Forum}}</ref> Ky sinjal shtesë, i cili sinkronizohet me sinjalet konvencionale, synon të ulë shkallën e lëndimeve duke u treguar këmbësorëve të shpërqendruar kur është e sigurt të kalojnë rrugën pa pasur nevojë të ngrenë kokën.<gallery>
Skeda:Korean_smartphone_zombie_pedestrian_traffic_light_green.jpg|alt=Smartphone zombie light in green|Drita zombie e telefonit inteligjent në të gjelbër
Skeda:Korean_smartphone_zombie_pedestrian_traffic_light_green_close_up.jpg|alt=Smartphone zombie light in green, close up|Drita zombie e telefonit inteligjent në të gjelbër, nga afër
Skeda:Korean_smartphone_zombie_pedestrian_traffic_light_red.jpg|alt=Smartphone zombie light in red|Drita zombie e telefonit inteligjent në të kuqe
Skeda:Korean_smartphone_zombie_pedestrian_traffic_light_red_close_up.jpg|alt=Smartphone zombie light in red, close up|Drita zombi e telefonit inteligjent në të kuqe, nga afër
</gallery>
=== Sinjalet dëgjimore dhe prekëse ===
Në disa juridiksione si Australia, dritat e këmbësorëve shoqërohen me një pajisje zanore, për të mirën e këmbësorëve të verbër dhe me shikim të dëmtuar. Këto lëshojnë një zhurmë të ngadaltë kur dritat e këmbësorëve janë të kuqe dhe një zhurmë e vazhdueshme ose një tingull i shpejtë kur dritat janë jeshile. Në shtetet australiane të [[Queensland]], [[Uellsi i Ri Jugor|Uellsit të Ri Jugor]], [[Viktoria|Victoria]] dhe [[Australia Perëndimore|Australisë Perëndimore]], tingulli prodhohet në të njëjtën njësi si butonat e shtypjes. Në një rreth mbi butonin, tingulli prodhohet dhe mund të ndihet së bashku me një shigjetë të ngritur që tregon drejtimin për të ecur. <ref>{{Cite web |last=Park |first=Miles |date=29 June 2014 |title=Sublime design: the PB/5 pedestrian button |url=http://theconversation.com/sublime-design-the-pb-5-pedestrian-button-26232 |access-date=19 December 2020 |website=The Conversation}}</ref> Ky sistem i [[Teknologjia ndihmëse|teknologjisë ndihmëse]] përdoret gjithashtu gjerësisht në kryqëzimet e ngarkuara në qytetet kanadeze. Në Mbretërinë e Bashkuar, vendkalimet Puffin dhe paraardhësi i tyre, kalimi i Pelikanit, do të lëshojnë një tingull të shpejtë bip për të treguar se është e sigurt të kalosh rrugën. Tingulli i bipit është i çaktivizuar gjatë natës për të mos shqetësuar banorët e afërt. <ref>[http://www.2pass.co.uk/crossing.htm#.T194QfUZlGM Types of Pedestrian Crossing in the UK]. 2pass.co.uk.</ref>
Në disa shtete të Shteteve të Bashkuara, në disa kryqëzime të frekuentuara, butonat do të bëjnë një tingull bip për njerëzit e verbër. Kur drita ndryshon, një altoparlant i integruar në buton do të luajë një regjistrim për të njoftuar të verbrit se është e sigurt për të kaluar. Kur sinjali pulson me ngjyrë të kuqe, regjistrimi do të fillojë të numërojë mbrapsht me kohëmatësin e numërimit mbrapsht. Në disa vende si Zelanda e Re, teknologjia gjithashtu u lejon njerëzve të shurdhër dhe të verbër të ndiejnë kur dritat kanë ndryshuar për të lejuar kalimin e sigurt. Një jastëk i vogël, i vendosur brenda një dhëmbëzimi në bazën e kutisë që strehon mekanizmin e butonit, lëviz poshtë kur dritat ndryshojnë për të lejuar kalimin. Kjo është krijuar për t'u ndjerë nga kushdo që pret të kalojë, i cili ka aftësi të kufizuar për të zbuluar shikimin ose zërin. Në Japoni, një semafor lëshon një tingull elektronik që imiton tingullin e këngës së shpendëve për të ndihmuar personat me shikim të dëmtuar. Disa semaforë rregullojnë rendin dhe llojin e zërit në mënyrë që të mund të tregojnë se në cilin drejtim është drita jeshile. Në përgjithësi, " ''Piyo'' " (përgjim) dhe " ''Piyo-piyo'' ", që është një thirrje zogu i vogël, dhe " ''Kakkō'' " dhe " ''Ka-kakkō'' ", që është një thirrje qyqe, janë të lidhura me këtë sistem. <ref>{{Cite web |title=横断歩道、減る「通りゃんせ」 音響信号「ピヨピヨ」化：朝日新聞デジタル |url=https://www.asahi.com/articles/ASJ9N3VTNJ9NTIPE00Z.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20201106132038/https://www.asahi.com/articles/ASJ9N3VTNJ9NTIPE00Z.html |archive-date=6 November 2020 |access-date=1 September 2020 |website=朝日新聞デジタル |language=ja}}</ref> Disa vendkalime për këmbësorë në Lituani lëshojnë një tingull të ngadaltë që tregon se semafori është gati të fiket.
== Sinjalet e bicikletave ==
[[Skeda:Bicycle_stoplight.jpg|alt=A busy daytime street scene, with both the bike signal and pedestrian signal glowing red. People and cars are everywhere. Many other traffic signals can be seen in the background as you look further down the street.|parapamje| Semafor për një korsi biçikletash, NYC]]
[[Skeda:Cyclist_advanced_stop_line_Liverpool.jpg|parapamje| Një linjë e avancuar ndalimi në semaforët në Liverpool]]
Aty ku ka korsi për biçikleta ose pista për çiklizëm në afrimin e një kryqëzimi të kontrolluar nga sinjali, duhet të merret parasysh se si të inkorporohen çiklistët në mënyrë të sigurtë në kryqëzim për të reduktuar konfliktin midis mjeteve motorike dhe çiklistëve.
Një linjë e avancuar ndalimi mund të vendoset pas vijës së ndalimit në semafor. Kjo i lejon çiklistët të pozicionohen përpara trafikut në një semafor të kuq dhe të marrin një nisje koke. <ref>{{Cite web |title=Advanced Stop Line {{!}} Cycling Embassy of Great Britain |url=https://www.cycling-embassy.org.uk/dictionary/advanced-stop-line |access-date=19 December 2021 |website=www.cycling-embassy.org.uk}}</ref>
Në SHBA, këshillat e projektimit zakonisht këshillojnë që korsia e biçikletave duhet të vazhdojë përmes kryqëzimit në të majtë të korsisë së kthesës djathtas; megjithatë, kjo krijon konflikt ku mjetet motorike dëshirojnë të hyjnë në korsinë e djathtë, pasi ato duhet të kalojnë korsinë e biçikletave në një kënd të keq. <ref name=":2">{{Citation |last=Dutch |first=Bicycle |title=Junction design, the Dutch – cycle-friendly – way [120] |date=3 April 2011 |url=https://www.youtube.com/watch?v=FlApbxLz6pA |work=YouTube |language=en |access-date=18 December 2021}}</ref>
Sipas parimeve inxhinierike holandeze, çiklistët mbahen në të djathtë të kryqëzimit, me bordurë të mbrojtur. Kjo përmirëson sigurinë duke i vendosur çiklistët në vijën e syrit të mjeteve motorike në vijën e ndalimit, duke u lejuar çiklistëve një nisje me kokë për të kthyer trafikun. Ky dizajn gjithashtu i lejon çiklistët të kryejnë kthesat në anën e largët pa pasur nevojë të presin në qendër të kryqëzimit. <ref name=":2">{{Citation |last=Dutch |first=Bicycle |title=Junction design, the Dutch – cycle-friendly – way [120] |date=3 April 2011 |url=https://www.youtube.com/watch?v=FlApbxLz6pA |work=YouTube |language=en |access-date=18 December 2021}}<cite class="citation cs2" data-ve-ignore="true" id="CITEREFDutch2011">Dutch, Bicycle (3 April 2011), [https://www.youtube.com/watch?v=FlApbxLz6pA "Junction design, the Dutch – cycle-friendly – way [120]"], ''YouTube''<span class="reference-accessdate">, retrieved <span class="nowrap">18 December</span> 2021</span></cite></ref> Inxhinierët në Mbretërinë e Bashkuar kanë inovuar këtë dizajn nëpërmjet kryqëzimit të Sinjaleve të Mbrojtura të Optimizuara të Ciklit (CYCLOPS), p.sh. në [[Mançester]] . Kjo vendos pistën e biçikletave rreth skajit të kryqëzimit të sinjaleve dhe u jep çiklistëve dhe këmbësorëve një fazë të vetme krejt të kuqe, krejtësisht të ndarë nga trafiku motorik dhe shkurton kohën e kalimit të këmbësorëve. <ref>{{Cite web |title=Manchester opens UK's first CYCLOPS cycling junction |url=https://www.intelligenttransport.com/transport-news/101901/manchester-opens-uks-first-cyclops-cycling-junction/ |access-date=18 December 2021 |website=Intelligent Transport |language=en}}</ref>
Përndryshe, çiklistët mund të konsiderohen si këmbësorë në afrimin e një kryqëzimi, ose ku një pistë biçikletash kalon një rrugë dhe mund të sigurohen semaforë të kombinuar këmbësorë-çiklist (të njohur si kalimet Toucan në MB). <ref>{{Cite web |title=What is a Toucan crossing? |url=https://www.autoexpress.co.uk/car-news/105228/what-is-a-toucan-crossing |access-date=19 December 2021 |website=Auto Express |language=en}}</ref>
== Sinjalet e transportit publik ==
Semaforët për transportin publik shpesh përdorin sinjale që janë të dallueshme nga ato të trafikut privat. Ato mund të jenë shkronja, shigjeta ose shufra me ngjyrë të bardhë ose (një tipike LED 100 [[Vati|vat]] ) me dritë.
{| class="wikitable" style="float:right;text-align:center;font-size:70%;width:20em;"
|+MUTCD Fig. 8C-3
|
! colspan="5" |Three-lens signal
! colspan="5" |Two-lens signal
|-
! rowspan="3" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_1).svg|frameless]]<br /><br />Single LRT route
|Stop
| style="background:#aaa;" |
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_STOP).svg|frameless]]
| style="background:#aaa;" |
|
| colspan="5" |
|-
|Prepare to stop
| style="background:#aaa;" |
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_CAUTION).svg|frameless]]
| style="background:#aaa;" |
|(flashing)
|Stop
| style="background:#aaa;" |
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_STOP).svg|frameless]]
| style="background:#aaa;" |
|
|-
|Go
| style="background:#aaa;" |
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_GO).svg|frameless]]
| style="background:#aaa;" |
|
|Go
| style="background:#aaa;" |
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_GO).svg|frameless]]
| style="background:#aaa;" |
|{{Efn-lr|"Go" lens may be used in flashing mode to indicate "prepare to stop"}}
|-
| colspan="11" style="font-size:25%;background:#888;" |
|-
! rowspan="3" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_2R).svg|frameless]]<br /><br />Two LRT route diversion
|Stop
| style="background:#aaa;" |
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_STOP).svg|frameless]]
| style="background:#aaa;" |
|
| colspan="5" |
|-
|Prepare to stop
| style="background:#aaa;" |
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_CAUTION).svg|frameless]]
| style="background:#aaa;" |
|(flashing)
|Stop
| style="background:#aaa;" |
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_STOP).svg|frameless]]
| style="background:#aaa;" |
|
|-
|Go
| style="background:#aaa;" |
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_GO).svg|frameless]]
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_DIV-R).svg|frameless]]
|{{Efn-lr|Could be in single housing}}
|Go
| style="background:#aaa;" |
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_GO).svg|frameless]]
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_DIV-R).svg|frameless]]
|{{Efn-lr}}{{Efn-lr}}
|-
| colspan="11" style="font-size:10%;background:#888;" |
|-
! rowspan="3" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_2L).svg|frameless]]<br /><br />Two LRT route diversion
|Stop
| style="background:#aaa;" |
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_STOP).svg|frameless]]
| style="background:#aaa;" |
|
| colspan="5" |
|-
|Prepare to stop
| style="background:#aaa;" |
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_CAUTION).svg|frameless]]
| style="background:#aaa;" |
|(flashing)
|Stop
| style="background:#aaa;" |
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_STOP).svg|frameless]]
| style="background:#aaa;" |
|
|-
|Go
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_DIV-L).svg|frameless]]
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_GO).svg|frameless]]
| style="background:#aaa;" |
|{{Efn-lr}}
|Go
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_DIV-L).svg|frameless]]
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_GO).svg|frameless]]
| style="background:#aaa;" |
|{{Efn-lr}}{{Efn-lr}}
|-
| colspan="11" style="font-size:25%;background:#888;" |
|-
! rowspan="3" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_3LR).svg|frameless]]<br /><br />Three LRT route diversion
|Stop
| style="background:#aaa;" |
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_STOP).svg|frameless]]
| style="background:#aaa;" |
|
| colspan="5" |
|-
|Prepare to stop
| style="background:#aaa;" |
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_CAUTION).svg|frameless]]
| style="background:#aaa;" |
|(flashing)
|Stop
| style="background:#aaa;" |
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_STOP).svg|frameless]]
| style="background:#aaa;" |
|
|-
|Go
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_DIV-L).svg|frameless]]
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_GO).svg|frameless]]
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_DIV-R).svg|frameless]]
|{{Efn-lr}}
|Go
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_DIV-L).svg|frameless]]
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_GO).svg|frameless]]
| style="background:#aaa;" |[[Skeda:8C-3_(Light_Rail_DIV-R).svg|frameless]]
|{{Efn-lr}}{{Efn-lr}}
|-
| colspan="11" style="text-align:left;" |'''Notes'''<br /><br />
<references group="lower-roman" responsive="1"></references>
|}
=== Sinjalet e transportit publik në Evropë ===
Në disa vende evropiane dhe [[Rusia|Rusi]], sinjalet e dedikuara të trafikut për transportin publik (tramvaj, si dhe çdo që përdor një korsi të dedikuar ) [[wikisource:ru:Правила дорожного движения Российской Федерации#6._Сигналы_светофора_и_регулировщика|kanë]] katër drita të bardha që formojnë shkronjën T. Nëse tre llambat e sipërme janë të ndezura, kjo do të thotë "ndal". Nëse llamba e poshtme dhe disa llamba në rreshtin e sipërm janë ndezur, kjo do të thotë leje për të shkuar në drejtimin e treguar. Në rastin e sinjalit të tramvajit, nëse nuk ka kryqëzime ose kthesa në një kryqëzim, përdoret një sistem më i thjeshtë i një sinjali ngjyrë qelibar në formën e shkronjës T; tramvaji duhet të vazhdojë vetëm kur sinjali është i ndezur.
Në vendet e Evropës Veriore, sinjalet e tramvajit shfaqin drita të bardha të formave të ndryshme: "S" për "ndal", "—" për "kujdes" dhe shigjeta për të lejuar kalimin në një drejtim të caktuar. <ref>{{Cite web |title=Publication on traffic lights the from the Swedish Transport Administration |url=http://www.trafikverket.se/TrvSeFiler/Foretag/Bygga_och_underhalla/Vag/Vagutformning/Dokument_vag_och_gatuutformning/Vagar_och_gators_utformning/Trafiksignaler/04_utrustning_trafiksignaler.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160923032057/http://www.trafikverket.se/TrvSeFiler/Foretag/Bygga_och_underhalla/Vag/Vagutformning/Dokument_vag_och_gatuutformning/Vagar_och_gators_utformning/Trafiksignaler/04_utrustning_trafiksignaler.pdf |archive-date=23 September 2016 |access-date=25 August 2011}}</ref> Në Suedi, të gjitha sinjalet përdorin ndriçim të bardhë dhe simbole të veçanta ("S", "–" dhe një shigjetë) për t'i dalluar ato nga sinjalet e rregullta.
[[Holanda]] përdor një dizajn të veçantë "negenoog" (nëntë sy) të paraqitur në rreshtin e sipërm të diagramit; <ref>{{In lang|nl}} [http://wetten.overheid.nl/cgi-bin/deeplink/law1/title=RVV RVV 1990 artikel 70] Official regulation of traffic rules and traffic signs</ref> Sinjalet e rreshtit të poshtëm përdoren në [[Belgjika|Belgjikë]], Luksemburg, Francë dhe Gjermani. Sinjalet do të thotë (nga e majta në të djathtë): "shkoni drejt përpara", "shko majtas", "shko djathtas", "shko në çdo drejtim" (si "jeshile" e një semafori normal), "ndalo, përveç nëse nevojitet frena emergjente" (e barabartë me "qelibar") dhe "stop" (e barabartë me "të kuqe").
[[Kategoria:Semafori]]
[[Kategoria:Faqe me përkthime të pashqyrtuara]]
| |||