Leuven: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [pending revision] |
Content deleted Content added
Smallem (diskuto | kontribute) |
Druvari (diskuto | kontribute) përmbajtje më e pasur, foto dhe tekst, përmirësim i tabelës së të dhënave |
||
Rreshti 1:
{{Infobox settlement
|
| native_name = Louvain
| native_name_lang = fr, de
| settlement_type = Qytet
| image_flag = Flag of Leuven.svg
| flag_link
| image_seal
| seal_link
| image_skyline
| image_caption = Bashkia e qytetit
<!--Administrimi territorial-->
| subdivision_type = Shteti
| subdivision_name = [[Belgjikë]]
| subdivision_type1 = Rajoni
|Provinca = [[Brabanti Flamand]]▼
| subdivision_name1 = [[Flaman]]
| subdivision_type2 = Provinca
<!--Sipërfaqja dhe Demografia -->
|
| population_total
|
| population_density_km2 = 1757
<!-- Të dhëna-->
|
|
| timezone_DST = Central European Summer Time
| website = {{URL|https://www.leuven.be/}}▼
| utc_offset_DST = +2
<!--Harta--> ▼
|
| postal_code_type = [[Lista e kodeve postare në Belgjikë|Kodi postar]]
|
| postal_code = 3000, 3001, 3010, 3012, 3018
|
| coordinates = {{coord|50|52|N|4|42|E|type:city}}
}}
'''Leuven''' ([[Gjuha frënge|Frëngjisht]]: ''Louvain'', [[Gjuha gjermane|Gjermanisht]]: ''Löwen'') është kryeqyteti dhe qyteti më i madh i provincës së [[Brabanti Flamand|Brabantit Flamand]] në [[Rajoni Flaman|Rajonin Flaman]] të [[Belgjika|Belgjikës]]. Ndodhet rreth 25 kilometra në lindje të [[Brukseli]]t. Vetë bashkia përfshin qytetin historik dhe [[Deelgemeente|
Sipas stastikave në 1 janar 2024, Leuven regjistroi një popullsi prej 103,868 banorësh <ref>{{Cite web |title=Shifrat e popullsisë për provincat dhe komunat më 1 Janar 2024 |url=https://www.ibz.rrn.fgov.be/fileadmin/user_upload/fr/pop/statistiques/population-bevolking-20240101.pdf |access-date=31 tetor 2024 |language=nl}}</ref>. Sipërfaqja e saj arrin në 56,63 km<sup>2</sup> dhe dendësia e popullsisë 1,834.2 banorë për km<sup>2</sup>. Qyteti është shtëpia e [[Anheuser-Busch InBev]].
[[KU Leuven]], universiteti më i madh i Belgjikës, ka kampusin e tij kryesor në Leuven, i cili ka qenë një qytet universitar që nga viti 1425. Kjo e bën atë qytetin më të vjetër universitar në [[Vendet e Ulëta]]. Qyteti është shtëpia e selisë së [[AB InBev|Anheuser-Busch InBev]], kompania më e madhe në botë e birrës<ref>{{Cite web|url=https://blog.technavio.com/blog/top-companies-global-beer-market|title=Top 10 Largest Beer Companies in the World 2020 | Top Beer Brands|language=en|date=8 maj 2020}}</ref> dhe e gjashta më e madhe të mallrave të konsumit me lëvizje të shpejtë.<ref>{{Cite web |url=https://www.mbaskool.com/fun-corner/top-brand-lists/17609-top-10-fmcg-companies-in-the-world.html |title=Top 10 FMCG Companies in the World 2021 |language=en}}</ref>
== Historia ==
Leuven përmendet për herë të parë në 891 si "Loven", kur një ushtri vikinge u mund nga perandori gjerman Arnulf. Sipas legjendës së qytetit, re bardha e kuqe përshkruan brigjet e lumit [[Dejl]] të lyera me gjak pas kësaj beteje. E vendosur në brijget e këtij lumi dhe afër kështjellës së Dukës së Brabantit, Leuven u bë qendra më e rëndësishme tregtare midis shekujve 11 dhe 14. Një tregues i rëndësisë së tij të mëparshme si qendër për prodhimin e veshjeve pasqyrohet në pëlhurat karakteristike prej liri të Leuven-it, të famshme në tekstet e shekujve 14 dhe 15 si ''lewyn''.
Në shekullin e 15-të filloi një epokë e re e artë me themelimin e universitetit më të madh dhe më të vjetër në [[Vendet e Ulëta]], Universitetin Katolik të Leuven (Katholieke Universiteit Leuven ose shkurt [[KU Leuven]]) në 1425.
[[File:Louvain1915.jpg|200px|thumb|Leuven pas katastrofës së vitit 1915. Në sfond është bashkia e qytetit.|majtas]]
Në shekullin e 18-të, Leuven u bë më i rëndësishëm falë fabrikës së saj të birrës, e njohur më vonë si ''Interbrew'' (tani InBev), e cila është kompania më e madhe e prodhimit të birrës në botë. Në fakt, fabrika e birrës InBev dhe selia e birrës [[Stella Artois]] dominojnë të gjithë pjesën verilindore të qytetit, midis stacionit të trenit dhe kanalit për në Mechelen.
Gjatë shekullit të 20-të, të dy luftërat botërore i shkaktuan qytetit dëme të konsiderueshme, duke shkatërruar dy herë bibliotekën e universitetit. Bota u trondit nga kjo dhe biblioteka u rindërtua plotësisht pas Luftës së Parë Botërore me para nga ndihmat amerikane dhe dëmshpërblimet gjermane të luftës. Pas Luftës së Dytë Botërore, ndërtesa e djegur duhej të restaurohet. Sot ajo qëndron ende si një simbol i kujtimit të luftërave të tmerrshme.
Një seri protestash studentore për përdorimin e gjuhës frënge në Universitetin Katolik çuan në ndarjen ligjore të institucionit në universitete të veçanta flamande dhe frëngjisht-folëse në vitin 1970. Gjatë dekadës së ardhshme, universiteti frëngjisht-folës u zhvendos në afërsi ku rishtazi krijoi qytetin e [[Louvain-la-Neuve]]<ref>{{Cite web |title=Britannica, Leuven, Belgium |url=https://www.britannica.com/place/Leuven |url-status=live |language=en}}</ref>.
==Kulturë==
Leuven është i njohur për festivalin veror rock ''Marktrock''.
==Binjakëzimet==
| |||