Deus ex machina: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
No edit summary |
Adtf8 (diskuto | kontribute) Krijuar nga përkthimi i seksionit "Origin of the expression" nga faqja "Deus ex machina" Etiketat: Redaktim nga celulari Redaktim në versionin web nga celulari Përkthimi i Përmbajtjes Përkthimi i seksionit |
||
Rreshti 4:
{{Lit-cung}}
== Origjina e shprehjes ==
Termi u shpik nga konventat e teatrit të lashtë grek, ku aktorët që luanin perënditë silleshin në skenë duke përdorur një makinë. Makina mund ishte një vinç, që përdorej për të ulur aktorët nga lart, ose një ngritës, që i afronte ata përmes një dere të fshehtë. [[Eskili]] prezantoi idenë dhe ajo u përdor shpesh për të zgjidhur konfliktin dhe për të përfunduar dramën. Pajisja lidhet kryesisht me tragjedinë greke, megjithëse u shfaq edhe në komedi. <ref name="machine">{{Cite journal |last=Chondros |first=Thomas G. |last2=Milidonis |first2=Kypros |last3=Vitzilaios |first3=George |last4=Vaitsis |first4=John |date=September 2013 |title="Deus-Ex-Machina" reconstruction in the Athens theater of Dionysus |journal=Mechanism and Machine Theory |volume=67 |pages=172–191 |doi=10.1016/j.mechmachtheory.2013.04.010}}</ref>
=== Shembuj të lashtë ===
[[Eskili]] e përdori pajisjen në ''tragjeditë'' e tij, por ajo u bë një makinë skenike e përdorur dhe nga [[Euripidi]] . Më shumë se gjysma e tragjedive ekzistuese të Euripidit përdorin një ''deus ex machina'' në zgjidhjen e tyre dhe disa kritikë pretendojnë se Euripidi e shpiku atë, jo Eskili. Një shembull i përmendur shpesh është ''Medea'' e Euripidit, në të cilën ''deus ex machina'' është një karrocë e tërhequr nga dragoi, e dërguar nga perëndia e diellit [[Heliu|Helios]], e përdorur për të përcjellë mbesën e tij [[Medea]] larg burrit të saj Jason në sigurinë e Athinës. Në ''Alcestis'', heroina pranon të heqë dorë nga jeta e saj për të kursyer jetën e burrit të saj Admetus. Në fund, [[Herakliu]] shfaqet dhe rrëmben Alkestis nga Vdekja, duke e rikthyer në jetë dhe në Admetus.
Drama e [[Aristofani|Aristofanit]] ''Thesmophoriazusae'' parodizon përdorimin e shpeshtë të vinçit nga Euripidi duke e bërë vetë Euripidin personazh në shfaqje dhe duke e sjellë në skenë me anë të ''mekanizmit'' .
Pajisja prodhoi një reagim të menjëhershëm emocional në audiencën greke. Ata kishin një ndjenjë habie nga pamja e perëndive, gjë që shtoi efektin moral të dramës. <ref>{{Cite journal |last=Cunningham |first=Maurice P. |date=July 1954 |title=Medea ΑΠΟ ΜΗΧΑΝΗΣ |journal=Classical Philology |volume=49 |issue=3 |pages=151–160 |doi=10.1086/363788 |jstor=265931}}</ref>
=== Shembuj modernë teatrorë ===
[[File:Set_design_Act5_of_Andromède_by_P_Corneille_1650_-_Gallica_2010.jpg|parapamje|Personazhet ngjiten në qiell për t'u bërë perëndi në fund të shfaqjes së vitit 1650 ''Andromède'' .]]
[[William Shakespeare|Shekspiri]] e përdor pajisjen në komedinë e tij ''Ashtu si ju pëlqen'', te ''Perikliu, Princi i Tiros'' dhe ''Cymbeline'' . John Gay e përdor atë në ''The Beggar's Opera'' ku një personazh thyen veprimin dhe rishkruan fundin si një pushim nga varja për MacHeath.
| |||