Kongresi i Elbasanit: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Rreshti 11:
==Mikpritja e delegateve==
Mbajtjen e Kongresit e përshëndetën dhe e përkrahën edhe shumë atdhetarë e patriotë brenda dhe jashtë vendit. Mirëseardhje delegatëve te Rrapi i Vojvodës në hyrje të Elbasanit u dhanë: Dhimitar Paparisto dhe Hysen Ceka nga Elbasani. Ndërkaq, në një dokument thuhet se po aty i ka përshëndetur edhe një bej nga Tetova. Ai që i përshëndeti thuhet se ishte një njeri që i kryente punët e ekonomit në teqenë e elbasanit. Sipas të gjithave gjasave, ai duhet të ketë qenë Ibrahim Naxhiu alias [[Dervish Hima]], i cili për shumë arësye vishej si bektashi dhe paraqitej si punëtor që kryente shërbime të ndryshme. Këtë supozim e bazojmë edhe në disa të dhëna të gazetës Politika të 28 gushtit 1909 ku thuhet se Dervish Hima ishte kryetar i Kongresit. Dr. Hasan Kaleshi thotë se Dervish Hima kishte shkuar në Elbasan edhe si organizator, por edhe si gazetar. Megjithatë sipas Kristaq Priftit, ai ishte propozuar gjatë përgatitjes së Kongresit si inspektor i shkollave, por gjatë mbajtjes së Kongresit thuhet se kishte qenë jashtë atdheut. Por, sipas Prof.
Jehonën e madhe që pati kjo ngjarje e shohim dhe nga letrat që u lexuan gjatë hapjes së punimeve të Kongresit. Ja se si shkruan Mit'hat Frashëri në ditarin e tij “Gjashtë javë në Shqipëri”, botuar në gazetën “Lirija” 1909/10: “Delegatët u mblodhën dhe kënduan letrat që kishin sjellë klubet nga të cilat dërgoheshin e pastaj u zgjodh kryetari dhe nënkryetari.”
Rreshti 49:
Duke shfrytëzuar pakënaqësinë e xhonturqve ndaj sulltanatit, patriotët shqiptarë arsimdashës e shfrytëzuan këtë që përpjekjet e tyre t’i drejtojnë në fushën e zhvillimit të arsimit dhe në drejtim të hapjes së shkollave në gjuhën amtare. Por, jo vetëm kaq: ata në programin e tyre parashihnin që në shkollat ku mësohej në gjuhë të huaj, gjuha shqipe të hyjë si gjuhë mësimore dhe ajo të shkruhej me një alfabet të vetëm. Dashuria ndaj alfabetit e shkollës dita-ditës po shtohej dhe, në bazë të kronikave të kohës, kudo shohim një aktivitet të vrullshëm për përhapjen e shkollave në gjuhën amtare, si në: Manastir, Dibër, Ohër, Kërçovë, Gostivar, Shkup, Veles e gjetiu. Në këtë kohë, përveç Klubit të Manastirit, si klube me aktivitete të mëdha shquheshin edhe klubi i Shkupit, ai i Ohrit, i Strugës i Kërçovës dhe i Kumanovës.
Vetëm dhjetë muaj nga Kongresi i Manastirit, më 2-9 shtator 1909, u organizua një kongres me përmasa kombëtare dhe me rëndësi tejet të veçantë për përhapjen dhe zhvillimin e arsimit shqip, që në historinë tonë kombëtare quhet “Kongresi i Shkollave Shqipe” i njohur si “Kongresi i elbasanit”. Kongresi i elbasanit ishte një përgjigje ndaj rrezikut për fatin e alfabetit e të shkollës shqipe që vinte nga njerëzit e pushtetit, nga kleri i lart mysliman dhe nga të gjithë ata që punonin në favor të politikës së osmanizmit e të forcimit të perandorisë së tyre. Ky kongres ishte menduar mirë dhe ishte edhe një grusht i fortë për të gjithë armiqtë, qofshin të huaj ose të vendit. Ky kongres ishte edhe një sulm ndaj Kongresit të Dibrës, përmes të cilit turqit e rinj arritën që te shqiptarët e krahinave të ndryshme ta nxisin përdorimin e alfabetit sipas dëshirës - kjo do të thoshte vetëm arab. Menjëherë pas Kongresit të Manastirit, e sidomos pas Kongresit të Dibrës, turqit e rinj dhe përkrahësit e tyre shqiptarë kërkonin që xhamitë t’i kthejnë në vende politike-propagandistike kundër alfabetit dhe shkollës shqipe e jo që ato të shërbejnë si vende adhurimi. Kështu Ministria e Arsimit të Turqisë në fund të vitit 1908 urdhëroi që në shkollat e Vilajetit të Kosovës gjuha shqipe të mësohet me shkronja arabe. Po një urdhër i tillë u dha edhe në shkurt të vitit 1909 për prefekturën e elbasanit
==Referenca==
| |||