[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
v r2.7.3) (roboti largoj: diq:Arshi Pipa
Hatake (diskuto | kontribute)
No edit summary
Rreshti 14:
<!--{{Leter mirnjohje|}}-->
{{Leter Tabela Fund}}
 
'''Arshi Pipa''' ([[1920]] i lindur ne [[Shkodra]]; † [[20. Juli]]- [[1997]] ne [[Washington, D.C.|Washington]]), ishte poet, gjuhëtar, kritik dhe pedagog shqiptar.
 
== Jeta ==
 
BirLindi i një familjejefamilje dinjitozeme përorigjinë idealelibohovite e virtyte[[Shkodra|Shkodër]]. atdhetareI dheati, krenareMustafa përNuri traditat kombëtarePipa, Arshiuqe morijurist drejtimini eshkolluar një njeriu[[Stambolli|Stamboll]]. ndershëmkohën e kambëngulës[[Lufta e bindjetParë eBotërore|Luftës veta, kundërshtarParë Botnore]] qe jurist i çdoDrejtorisë konformizmi. IDrejtësisë atinë Shkodër, Mustafaadministratë Pipashqiptare, qepër njeriherë me kulturëparë në gjuhën gjanëshqipe, juriste përkrijuar nga profesioniaustro-hungarezët. Më vonë, patriot dhevitet demokrat‘23-‘26, përdo kaht’u emëronte anëtar i Gjyqit të idealetDiktimit. E amaëma, nanë Hatixhja, qe një shembull virtyti e pune për fëmijët e saj, stoike në fatkeqësitë e panumërta që i ranë mbi krye, burrneshë e vërtetë shqiptare, vdiq në internim, me shpirtin plagë. I vëllai, [[Muzafer Pipa|Muzaferi]], avokat, me interesa të gjana kulturore, demokrat, kundërshtar i çdo diktature, botues i revistës [[Fryma (revistë)|“Fryma”]], ku shprehi pikëpamjet e tij përparimtare politike e shoqënoreshoqërore, u pushkatue në terr nga organet e sigurimit, sepse kërkoi me gjetë drejtësi e rregull në gjyqet e tyne kriminale. Motrat, edhe pse të shkëlqyeshme në mësime dhe intelektuale të formuemeformuara, u detyruendetyruan me ba punët marandarënda për me fitue bukën e gojës. Vitet e para t'arsimimit i mori tek [[Ish-kolegji saverian, Gjimnazi "At Pjetër Meshkalla"|Kolegji Ksaverian]] e më tej në liceun shtetëror të Shkodrës, (Ndarje Klasike) në 1938, më pas studioi për filozofi në Universitetin e Firences. Disertacioni i tij, “Morali dhe feja tek Bergson” u paraqit në 1942 dhe ai mori gradën e doktorit në filozofi.
 
Vitet e para t'arsimimit i mori tek [[Ish-kolegji saverian, Gjimnazi "At Pjetër Meshkalla"|Kolegji Ksaverian]] e më tej në liceun shtetëror të Shkodrës, (Ndarje Klasike) në 1938, më pas studioi për filozofi në Universitetin e Firences. Disertacioni i tij, “Morali dhe feja tek Bergson” u paraqit në 1942 dhe ai mori gradën e doktorit në filozofi.
Në vitin 1941 ai kthehet në atdhe, ku u emërua mësues filozofie në Liceun Shtetëror të Tiranës. Në atë kohë jepte mësim njëkohësisht në licetë shtetërorë të Shkodrës dhe dhe të Durrësit deri në 1944.
Pas luftës, ishte mësues i [[Italishtja|italishtes]] dhe i gjuhës [[Shqip|shqipe]] në kolegjin e mësueseve në Tiranë. Për pak kohë, në vitin 1945, qe mësues i italishtes dhe i gjuhës shqipe në Kolegjin e Mësuesve, [[Tirana|Tiranë]]. Në Prillprill 1946, u arrestua, për shkak të kundërshtimit të tij kategorik për të vepruar në përputhje me politikën e regjimit totalitar. Dokumentimi i dhjetë viteve (1946-56) kaluar në burgjet dhe në kampet e punës së detyruar, gjendet tek “Libri i burgut” (1959).
 
Në 1957-ën u arratis për në Jugosllavi ku jetoi për disa kohë si refugjat. Gjatë asaj periudhe përktheu në shqip përzgjedhje nga poezia lirike latine (250 faqe, me përkthime, dhe kapituj mbi elemente metrikë dhe shënime.
Line 88 ⟶ 92:
Pipa qe një mbrojtës i flaktë i çashtjes kombëtare, atdhetar idealist, demokrat e antikomunist i bindun, disident në jetë dhe në veprimtari letrare e shkencore, model shembullor i jokonformizmit, punëtor i palodhun, që të gjitha energjitë jetësore dhe aftësitë intelektuale, ia kushtoi kulturës kombëtare. Ai qe erudit i rrallë dhe poliglot. Përveç shqipes, ai fliste, lexonte e shkruente në anglisht, italisht, frëngjisht dhe gjermanisht.
 
Atdheu e nderoi me titullin e lartë: “Naim Frashëri i klasit të Parë” dhe qyteti i tij i lindjes e shpalli “Qytetar Nderi”. Busti i tij i derdhun në Bronx qindron, që prej vitiit 1999, në mjediset e Muzeut historik të Qytetit. Kultura shqiptare, ku ende e përcaktojnë tonin akademikët e Diktatorit ose nostalgjikët e tyne, e ka të zorshme me pranue nji personalitet të tillë si Pipa, qi i ka demaskue nji jetë të tanë. Aty-këtu, individë të veçantë dhe institucione kulturore demokratike kanë fillue me ba hapat e parë për të nxjerrë në dritë veprën shkencore e letrare të tij. Po diaspora jonë? Asnji veprimtari promovuese për punën e madhe atdhetare, shkencore, artistike, botuese. Përveç ndonji artikulli me shumë vlerë si ai i Astrit Lulushit, “Montale & Dante dhe Arshi Pipa”, dhe 2-3 shkrimeve kritike tendencioze, nuk më ka xanë syni tjeter. Borxh i papaguem i “Vatrës”, i Shoqatës së Shkrimtarëve dhe, në përgjithësi, i inteligjencës së këtushme.<ref>[http://antoncefa.blogspot.com/2008/05/arshi-pipa-ne-90-vjetorin-e-lindjes.html AntonÇefa CefaA., Arshi Pipa - në 90-vjetorin e lindjes]</ref>
 
== Lidhje të jashtme ==