[redaktim i pashqyrtuar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
Fixed grammar
Etiketat: Redaktim nga celulari Redaktim nga aplikacioni për celular
vNo edit summary
Rreshti 24:
 
}}
'''Josif Visarionoviç Stalin''' (18 dhjetor 1878 - 5 mars 1953), (mbiemri lindjes: Xhugashvilli) ishte udhëheqës i Bashkimit Sovjetik nga mesi i viteve 1920 deri në vdekjen e tij në vitin 1953. Duke mbajtur postin e Sekretarit të Përgjithshëm të Komitetit Qendror të PartiaPartisë Komuniste të Bashkimit Sovjetik, ai ishteefektivishtishte efektivisht diktatori i shtetit.
 
Stalini ishte një nga shtatë anëtarët e Byrosë së parë Politike, e themeluar në vitin 1917 për të menaxhuar Revolucionit Bolshevik, së bashku me [[Lenini]]n, [[Grigori Zinoviev|Zinovievin]], [[Ljev Kameniev|Kamenievin]], [[Ljev Trocki|Trockin]], [[Grigori Sokolnikov|Sokolnikovin]] dhe [[Andrei Bubnov|Bubnovin]]. Midis revolucionarëve bolshevikë që morën pjesë në revolucionin rus të 1917, Stalini u emërua Sekretar i Përgjithshëm i Komitetit Qendror të partisë në 1922. Ai më pas arriti të konsolidojë pushtetin pas vdekjes së Leninit në vitin 1924 duke zgjeruar funksionet e rolit të tij, dhe duke eliminuar çdo opozitë. Ai mbeti sekretar i përgjithshëm derisa u hoq në vitin 1952, njëkohësisht duke shërbyer si kryeministër i Bashkimit Sovjetik nga viti 1941 e më pas.
Rreshti 32:
Në gusht të vitit 1939, pas përpjekjeve të dështuara për të përfunduar pakt anti-Hitler me fuqitë e tjera të mëdha evropiane, Stalini hyri në një pakt mossulmimi me Gjermaninë naziste që ndau ndikimin dhe territorin e tyre brenda Evropës Lindore, duke rezultuar në pushtimin e Polonisë në shtator të atij viti. Gjermania më vonë e shkeli marrëveshjen dhe nisi një pushtim masiv të Bashkimit Sovjetik në qershor të vitit 1941. Pavarësisht humbjeve të rënda njerëzore dhe territoriale, forcat sovjetike arritën të ndalin inkursionin nazist pas betejave vendimtare të Moskës dhe Stalingradit. Pasi mposhti fuqitë e Boshtit në Frontin Lindor, Ushtria e Kuqe pushtoi Berlinin në maj të vitit 1945, në mënyrë efektive duke i dhënë fund luftës në Europë për aleatët. Bashkimi Sovjetik më pas u shfaq si një prej dy superfuqive të njohura botërore, së bashku me Shtetet e Bashkuara. Qeveritë komuniste besnike të Bashkimit Sovjetik u krijuan në shumicën e vendeve çliruara nga pushtimi gjerman nga Ushtria e Kuqe, e cila më vonë përbënte Bllokut Lindor. Stalini nxiti gjithashtu marrëdhënie të ngushta me [[Mao Ce Duni]]n në [[Kinë]] dhe Kim Il Sung në Korenë e Veriut.
 
Stalini doli fitmitar ne [[Lufta e dytë botërore|Luftën e dytë Botërore]] por shteti sovjetik u dëmtua shumë dhe pas luftës ekzekutoi shumë heronj, më vonë ai vendosi një regjim terrori.
 
Stalini vdiq ne disa rethana misterioze dhe pushtetin e mori Nikita Hrushov.
Rreshti 103:
 
=== Spastrimet dhe internimet ===
Stalini, si kreu i Byrosë Politike të Komitetit Qendror të Partisë Komuniste të Bashkimit Sovjetik, konsolidoi pushtetin thuajse nëmënyrënë mënyrë absolute në vitet 1930 me Spastrimin e Madh të partisë që u justifikua si një përpjekje për të dëbuar "oportunistët" dhe "kundër-revolucionarët". Ata në shënjestër nga pastrimi shpesh u përjashtua nga partia, masa megjithatë më të rënda shkonin nga dëbim në kampet e punës Gulag të përmbarimit pas gjykimeve të mbajtura nga troikas NKVD.
 
== Stalinizmi ==
Stalinizmi (rusisht: Сталинизм; gjeorgjiane: სტალინიზმი) i referohet ideologjisë që Joseph Stalin konceptuar dhe zbatuar në Bashkimin Sovjetik, dhe në përgjithësi konsiderohet si një degë e ideologjisë marksiste-leniniste, por konsiderohet nga disa historianë të jetë një devijim domethënës nga kjo filozofi. [1] politikavePolitikat staliniste në Bashkimin Sovjetik ishin: industrializimitindustrializimi i shpejtë, të socializmitsocializmi në një vend, një shtet të centralizuar, kolektivizimi i bujqësisë, dhe varësivarësia e interesave të partive të tjera komuniste ndaj atoatyre të partisë sovjetike - konsiderohetkonsiderohej se jetëqe ballë, pararojëpartia partipararojë e revolucionit komunist në atë kohë.
[[Skeda:Stalin 1945.jpg|thumb|Josef Stalin figura e Stalinzimit]]
Industrializimi stalinist i shpejtë në Bashkimin Sovjetik është projektuar zyrtarisht për të përshpejtuar zhvillimin MarxianMarksist drejt komunizmit, duke theksuar se industrializimi i shpejtë i tillë ishte ei nevojshmenevojshëm sepse vendi ishte më parë ishte ekonomikisht ei prapambetur në krahasim me vendet e tjera, dhe se ajo ishte e nevojshme, në mënyrë për të sfiduar armiqtë e brendshme dhe të jashtme armiqjashtëm të komunizmit. [2] industrializimiIndustrializimi i shpejtë u shoqërua me kolektivizimitkolektivizimin masiv e bujqësisë dhe të urbanizimit të shpejtë. [3] urbanizimiUrbanizimi i shpejtë shndërroheti shndërroi shumë fshatra të voglavegjël në qytete industriale.
 
Stalinizmi mori një qëndrim agresiv në konfliktkonfliktin e klasëklasave, duke përdorur dhunën shtetërore që të pastronte me forcë pastrojë shoqërinë enga bourgeosieelementet tillaborgjeze, të tillë si kulakëkulakët dhe të tjera "armiq të tjerë të klasës", si dhe duke pohuar se konflikti klasë ekzistuar brenda partive komuniste.
 
Stalinizmi është përdorur shpesh në një mënyrë negative ose përbuzës për shkak të veprimeve jashtëzakonisht të njohura represive politike të ndërmarra nga Stalini. Arsyet për veprimeveprimet represive Stalinit kanë qenë të debatuardebatuara.
Një pretendimetkëndvështrim perspektivënpretendon se veprimet represive Stalinit ishin llogariturtë llogaritura dhe se ai ishte mendërisht normal në ekzekutimin e tij tëkëtyre masave represive.
 
Një tjetër perspektivë pretendon se veprimet politike represive Stalinit politikeStalinit ishin rezultat i atij që ka sëmundjesëmundjes mendore. [8] Ky pohim thekson se Stalini ka gjasa kishte çrregullimçrregullime mendor tëmendore psychopathypsikopatike dhe se tiparet e tij, si paranojëparanoja dhe sjelljesjellja manipuluese ndikuarndikonin vendimet e tij politike. [9] [10] [11] Një pretendimet e treta perspektivë që Stalinizmi të veprimet represive ishin një vazhdim i kulturës mbizotëruese autoritar dhe shtypës politik që filloi në Tsarist Rusi.
Një perspektivë e tretë pretendon se veprimet represive të Stalinit ishin një vazhdim i kulturës mbizotëruese politike, autoritare dhe shtypëse që fillonte me Rusinë cariste.
 
=== Personazhi Kulturor Kontravers ===
 
Stalini krijoi një kult të personalitetit në Bashkimin Sovjetik shikoj veten si dhe Leninit. Shumë kulte të personalitetit në histori është matur shpesh dhe në krahasim me tij. Qytete të shumta, fshatra dhe qytete u quajt pas liderit sovjetik (shih Lista e vendeve të emëruara sipas Stalinit) dhe Çmimin Stalin dhe Çmimin Stalin të Paqes u emëruar në nder të tij. Ai pranoi tituj fryrë (p.sh., "kryetar i Shkencës", "Ati i Kombeve," "Genius Brilliant e Njerëzimit", "Arkitekti i Madh i komunizmit", "kopshtar i Lumturisë Njeriut," dhe të tjerët), dhe ndihmoi rishkruar historinë sovjetike për të sigurojë vetë një rol më të rëndësishëm në revolucionin e vitit 1917. në të njëjtën kohë, sipas Nikita Hrushovi, ai këmbënguli se ai të mbahet mend për "modesti karakteristike e jashtëzakonshme të njerëzve të vërtetë të mëdha." [29] Statues e Stalinit përshkruaj atë në një lartësi dhe për të ndërtuar përafrimin e shumë i gjatë Car Aleksandri III, ndërsa dëshmitë fotografike sugjeron ai ishte në mes të 5 ft 5 në 5 dhe 6 ft në (165-168 cm)
 
Trocki kritikoi kultin e personalitetit të ndërtuar rreth Stalinit. Ajo arriti nivele të reja gjatë Luftës së Dytë Botërore, me emrin e Stalinit të përfshirapërfshirëhimnithimnin e ri sovjetik kombëtar sovjetik. Stalini u bë fokusi i poezipoezisë, letërsiletërsisë, muzikëmuzikës, pikturave dhe filmfilmitekspozuare ekspozuan me përkushtim servil. Ai u vlerësua ndonjëherëvlerësohej me cilësitëcilësi pothuajse zot-sihyjnore, duke përfshirë edhe sugjerimin se ai vetëmi handedlyvetëm fitoi LuftësLuftën e Dytë Botërore. Shkalla në të cilën vetë Stalini vetëe relishedngriti kultin e rrethontij apo ata që e rrethonin atë është e diskutueshme.Finlandez Finlandezi komunist Arvo Tuominen regjistron një dolli sarkastiksarkastike propozuar nga Stalini në njëVitin Palë Vitit tëe Ri 1935, në të cilën ai tha se "ComradesShokë! Unë dua të propozojë një dolli për jetën tonë, patriarkupatriarkun dhe diellidiellin, çlirimtarçlirimtarin ie kombeve, arkitektiarkitektin ie socializmit [ai tronditii offngatërroi të gjitha Emërtimettitujt e aplikuara të tijaplikuar në ato ditë] - Josef Vissarionovich Stalinit, dhe unë shpresoj se kjo është fjala e parë dhe e fundit e bëri atë gjenialegjenial këtënë atë mbrëmje.
 
Në një fjalim 1956, Nikita Hrushovi denoncoi kultin e personalitetit të Stalinit me këto fjalë: "Është e palejueshme dhe të huaj për frymën e marksizëm-leninizmit të ngre një person, për të transformuar atë në një supermen posedojnë karakteristika të mbinatyrshme ngjashme me ato të një perëndie.
Line 128 ⟶ 129:
=== Ndryshimi i Rusisë 1927-1939 ===
 
==== Krijmi i Sherbimeve Sekret ====
 
Stalini shumë të rritur fushëveprimin dhe fuqinë e policisë sekrete të shtetit dhe agjencitë e zbulimit. Nën dorën e tij udhëzuese, forcat sovjetike të zbulimit filluan të ngritur rrjete të zbulimit në shumicën e kombeve të mëdha të botës, duke përfshirë [[Gjermania|Gjermani]] (i njohur fundit ne rrjet Kappelle spiun), [[Britania e Madhe]], [[Franca|Francë]], Japoni dhe Shtetet e Bashkuara. Stalini bëri përdorimin e konsiderueshme e të lëvizjes komuniste ndërkombëtare në mënyrë që të infiltrojnë agjentë dhe për të siguruar se partitë e huaj komuniste mbeti pro-sovjetike dhe pro-Stalin.
Një nga shembujt më të mirë të aftësisë së të Stalinit për integrimin e policisë sekrete dhe spiunazhit të huaj erdhi në vitin 1940, kur ai dha miratimin për policinë sekrete të ketë Leon Trocki u vra në Meksikë.
 
==== Transeferimi i Popullatës ====
Pak para, gjatë dhe menjëherë pas Luftës së Dytë Botërore, Stalini ka kryer një seri e deportimeve në një shkallë të madhe se thellësisht prekur hartën etnike të Bashkimit Sovjetik. Është vlerësuar se në mes 1941 dhe 1949 rreth 3.300.000 [56] [57] u deportuan në Siberi dhe republikat e Azisë Qendrore. Nga disa vlerësimeve deri në 43 për qind e popullsisë rivendosur vdekur nga sëmundjet dhe kequshqyerja.
 
, SeparatizmiRezistencë rezistencëseparatiste ndaj sundimit sovjetik dhe bashkëpuniminbashkëpunimi me gjermanët pushtuesepushtues u përmendën si arsye zyrtare për dëbimedëbimet, me të drejtë apo gabimishtjo. Rrethanat individuale atyrekohën kohë ato shpenzimeveterritore ishin gjermano-territoret e pushtuara nuknga ishingjermanët ekzaminuarnuk [59]u ekzaminuan. Pas pushtimit të shkurtër nazist e Kaukazit, e gjithë popullsia e pesë popujve të voglavegjël maloremalor dhe Tatarve Krimesë -. shumë se një milion njerëz në total - u dëbuan pa paralajmërim apo ndonjë mundësi për të marrë pronat e tyre.
 
Si rezultat i mungesës së Stalinit e besimit në besnikërinë e etnive të caktuara, grupe etnike si Koreans Sovjetik, gjermanët Vollga, e të Tatarve Krimesë, të çeçenët, dhe polakët shumë u zhvendos me forcë nga zona strategjike dhe u zhvendos në vendet në qendrore Bashkimi Sovjetik, sidomos në Kazakistan Sovjetik Azinë Qendrore. Nga disa vlerësimeve, qindra e mijëra dëbuarve mund të kenë vdekur gjatë rrugës.
Line 143 ⟶ 144:
Në shkurt 1956, Nikita Hrushovi dënoi dëbimet si një shkelje të leninizmit, dhe përmbyset shumica e tyre, edhe pse kjo nuk ishte deri në vitin 1991 që Tatarve, Meskhetians dhe Vollgës gjermanët janë lejuar të kthehen masivisht në vendet e tyre. Në dëbimet kishte një efekt të thellë në të popujve të Bashkimit Sovjetik. Kujtimi i deportimeve ka luajtur një rol të madh në lëvizjet separatiste në shtetet baltike, Tatarstani dhe Çeçeni edhe sot.
 
==== Regjimi dhei TeroriTerrorit dhe Zia eUria Urisëmasive 1932-1933 ====
 
Gjenocidi ne [[Ukarina|Ukrainë]]
 
Uria Holodomore Holodomorit është referuar disa herë si GjenociditGjenocidi ndaj Ukrainës, duke nënkuptuar u engineeredorkestrimin nga qeveria sovjetike, veçanërisht ime synimeve të dhënësit populli ukrainassynim për të shkatërruar kombin ukrainas si një faktor politik dhe subjektisubjekt socialesocial. [71] Ndërsa historianët vazhdojnë të mos pajtohen nëse politika që çoi në rënienUrine Holodomore Holodomorit nën përkufizimin ligjor të gjenocidit, njëzet e gjashtë vende e kanë njohur zyrtarisht HolodomorHolodomorin si të tillë. Më 28 nëntor 2006, Parlamenti ukrainas miratoi një projekt-ligj deklaronqë deklaronte se uria Sovjetike detyruar e epokës sovjetike detyruarsi një akt të gjenociditgjenocidi ndaj popullit ukrainas.
 
Profesor Michael Ellman konkludon se ukrainasit ishin viktima të gjenocidit në 1932-33, sipas një përkufizim më të relaksuar që është i favorizuar nga disa specialistë në fushën e studimeve gjenocidale. Ai pohon se politika sovjetike përkeqësuar në masë të madhe numri i uria për vdekje. Edhe pse 1.8 milion ton grurë janëu eksportuareksportuan gjatë kulminkulmit etë urisë urise-mjaftueshme mjaftueshëm për të ushqyer 5 milionë njerëz për një vit, përdorimi i torturës dhe ekzekutimit për nxjerrjen grurin nën Ligjin e Spikelets, përdorimi i forcës për të parandaluar fshatarëve uritur të largohet e keqja e prekura zonat, dhe refuzimi për të importuar grurë ose të siguruar ndihmë humanitare ndërkombëtare për të lehtësuar kushtet e çuan në vuajtje incalcuable njeriutpallogaritshme Ukrainë. Ajo dobanorëveduketUkrainës. sePërdorimi Stalinii kaurisë për qëllimpërdorineleminuar urisëata si njëkonsideroheshin mjetsi "kundërrevolucionarë", lirë"dembela" dhe efikase"hajdutë", (nëpor krahasimjo mepër deportimet dheasgjësuar mefshatarësinë armë),ukrainase përsi njëmbyturtërë. ataKjo politikë konsiderohetduket se jetëishte "counterrevolutionaries",mjeti "idlers," dhei "hajdutët",lirë pordhe joefikas për(në krahasim asgjësojme ukrainasdeportimet fshatarësiadhe siekzekutimet), një eStalini tërëpërdori. Ellman pohon gjithashtu pohon se, ndërsa kjo politikë nuk ishte vetëm gjenocidigjenocid Sovjetiksovjetik (p.sh. funksioniminfunksionimi polak i NKVD), por ai ishte më i keqi në drejtim të viktimave në masë.
Uria Holodomor është referuar disa herë si Gjenocidit Ukrainës, duke nënkuptuar u engineered nga qeveria sovjetike, veçanërisht i synimeve të dhënësit populli ukrainas për të shkatërruar kombin ukrainas si një faktor politik dhe subjekti sociale. [71] Ndërsa historianët vazhdojnë të mos pajtohen nëse politika që çoi në rënien Holodomor nën përkufizimin ligjor të gjenocidit, njëzet e gjashtë vende e kanë njohur zyrtarisht Holodomor si të tillë. Më 28 nëntor 2006, Parlamenti ukrainas miratoi një projekt-ligj deklaron uria Sovjetik epokës së detyruar një akt të gjenocidit ndaj popullit ukrainas.
Profesor Michael Ellman konkludon se ukrainasit ishin viktima të gjenocidit në 1932-33, sipas një përkufizim më të relaksuar që është i favorizuar nga disa specialistë në fushën e studimeve gjenocidale. Ai pohon se politika sovjetike përkeqësuar në masë të madhe numri i uria për vdekje. Edhe pse 1.8 milion ton grurë janë eksportuar gjatë kulmin e urise-mjaftueshme për të ushqyer 5 milionë njerëz për një vit, përdorimi i torturës dhe ekzekutimit për nxjerrjen grurin nën Ligjin e Spikelets, përdorimi i forcës për të parandaluar fshatarëve uritur të largohet e keqja e prekura zonat, dhe refuzimi për të importuar grurë ose të siguruar ndihmë humanitare ndërkombëtare për të lehtësuar kushtet e çuan në vuajtje incalcuable njeriut në Ukrainë. Ajo do të duket se Stalini ka për qëllim të përdorin urisë si një mjet të lirë dhe efikase (në krahasim me deportimet dhe me armë), për të mbytur ata që konsiderohet të jetë "counterrevolutionaries", "idlers," dhe "hajdutët", por jo për të asgjësoj ukrainas fshatarësia si një e tërë. Ellman gjithashtu pohon se, ndërsa kjo nuk ishte vetëm gjenocidi Sovjetik (p.sh. funksionimin polak i NKVD), ai ishte më i keqi në drejtim të viktimave në masë.
 
Vlerësimet e tanishme në numrin e përgjithshëm të viktimave brenda Sovjetik varg Ukrainë kryesisht nga 2.2 milion euro për 4-5.000.000.
Një gjykatë ukrainasukrainase e gjeti StalinitStalinin dhe udhëheqësveudhëheqësit e tjerë të ish-Bashkimit Sovjetik fajtor për gjenocidgjenocidin nganëpërmjet "uriaorganizimit masive organizimiturisë masive në Ukrainë në 1932-1933", në janar 2010. Megjithatë, gjykata "rae rrëzoi proceduraprocedimin penalepenal mbi vdekjen e të dyshuarve.
[[Skeda:Deshmi mbi Gjeoncidin ne Ukraine.jpg|thumb|Deshmi mbi Gjeoncidin ne Ukrainë]]
 
==== TeroriTerrori dhe Viktimat ====
Sipas eksploruesit dhe historianit [[Robert Conquest]] Teroi qe zhvillonte Stalini ne permjet sherbimeve skrete si [[KGB]] - ja e tjer tha ne nje intervist ne vitin 1991 tha se Stalin kishte vrarë e maskruar shum qytetar te Bashkimit Sovjetik ai tha reformat e rrepta kishin ven Ukrainen ne nje gjendje urie,kauze,terori njerzit vriteshin spse nuk punonin ne koperativa se pse nuk kishin bukë dhe fuqi per te punar ai tha se Stalini ishte shumë me diktaor se sa ishte [[Hitleri]] Ai shtoj se njerzit riheshin torturoheshin ne burgjet fam keqe te [[KGB]]-së që ishte sherbimi sekret sovjetik.
[[Skeda:Terori.jpg|thumb|Nje foto e ber ne vitin 1932 ku tregon terorin e Stalinit]]
*Numri i vikitmave sipas Robert Conquest ishte 1.7 deri 7 milion njerz të vdekur gjatë urisë së Holdomortit në Ukrainë gjatë viteve 1932-1933, 20 milion të tjerë vdiqën nëpër Kampet famkeqe të internimit, në Dhomat e burgimit apo ekzekutimet e urdhëruara nga [[Stalini]].
*Numri i vikitmave spas Robert Conquest
1.7 deri 7 Milion njerz të vdekur gjatë urisë Holdomort në Ukrainë gjte viteve 1932-1933
20 milion tjer vdiqn nepr Kampet famkeqe apo ne Dhomat apo Ekzekutimet qe i ka ber [[Stalini]]
 
Disa kritik thojnëthonë se gjatë regjimit të stalint ka pasur vetmvetëm 4-6 milion viktima.
 
Por Historianihistoriani Rusrus [[Dmitri Volkogonov]] dhathotë se pajtohet se me mendimin e Robert Conquest për seshkak pse shumcadokumeteve e dokumeteveshumta qe egzistoninekzistojnë mbi viktmat gjatë diktatur-sediktaturës se Stalinit.
 
PorDisa sipahistorian disapohojnë Historianvese Uriauria dhe Shkatarmjete tjer tetjera terorit janterrorit pergjegjsejanë perpërgjegjëse për vdekjen e 40 milion personave ne Bashkimin Sovjetik.
 
== Lufta e DyteDytë BoterorBoterore ==
=== Pakti me NazistetNazistët ===
===PolitkaPolitika e Stalintit kundrakundër Fashizmit===
Stalini ndoqi nje politike te ashper dhe me dhune ndaj popullit.
 
Line 180 ⟶ 178:
==== Krijimi i Bombes Atomike ruse ===
== Vdekja ==
Shëndeti Stalinit përkeqësuar nga fundi i Luftës së Dytë Botërore. Ai vuajti nga atherosclerosisartherosclerosis nga pirja e duhanitrëndë e tij të rëndëduhanit. Ai pësoi një goditje të butë rreth kohënkohës e paradës fitoresë fitores dhe një sulm i rëndë në zemër në tetor 1945. [272]
Në orët e hershme të mëngjesit të datës 1 mars 1953, pas një darke të gjitha të natës dhe një film [273] Stalini arriti në Kuntsevo banesën e tij rreth 15 km në perëndim të Moskës qendrës me të brendshme Beria ministrit Lavrentiy dhe të ardhmen e premiera Georgy Malenkov, Nikolai Bulganin dhe Nikita Hrushovi, ku ka dalë në pension në dhomën e gjumit për të fjetur. Në agim, Stalini nuk dilte nga dhoma e tij, duke vuajtur ndoshta një goditje që paralizuar në anën e djathtë të trupit të tij.
 
==Varri i Stalinit në nekropolin Murit te Kremlinit==
Line 198 ⟶ 196:
*http://www.ditext.com/conquest/harvest.html libri i Robet Conquest per Urine ne Ukrainë
 
== Jetëshkrimi kronologjik ==
== Trivia ==
* Stalini lindi në [[Gori]] të [[Gjeorgjia|Gjeorgjisë]] më [[21 dhjetor]] [[1879]].
* Në vitin 1913 u internua në [[Siberia|Siberi]].