|
'''Sekt-iSekti''' është me burim latin. Rrjedhrrjedh nga fjala latine ''sequi'' dhe fillimshtfillimisht ka kuptimin: të pasoshpësosh dikë, të ndjekishndjekësh parimet e ndokujt; grupaciongrupim a shoqatë e vogël fetare e cila është ndarë prej ndonjë grupi më të madh.
Fjala sekt nenë perkufiziminpërkufizimin memë tetë saktesaktë është njenjë grup njerezishnjerëzish qeqë kane tetë njejtinnjëjtin interes dhe ide mbi njenjë doktrinedoktrinë tetë caktuar filozofike apo fetare. CdoÇdo sekt ka ritet e veta dhe nenë shumeshumë raste dallohet për manipulimin mendor qe i benbën anetareveanëtareve, për qellim pervetsimipërvetësimi pasurijepasurie apo favoresh. Zakonisht kur degjojmedëgjojmë fjalenfjalën sekt menjeheremenjëherë na shkon mendja te feja, por shumeshumë psikologe mendojnemendojnë se ky term perdoretpërdoret jo rrallerrallë dhe për te treguar njenjë organizate kriminale… kriminale.
== Etimologjia e fjalës Sektsekt ==
Origjina e fjalesfjalës sekt rrjedh nga latinishtja « secte « (ndjekesndjekës) ose « sectare » (pres). NeNë kutpiminkuptimin e dytedytë perdoretpërdoret për tetë venevenë njenjë kundershtikundërshti me fenefenë qeqë nenë latinisht është religare (lidh). Ne greqisht barazvleresibarasvlerësi i termit sekt është hairesis (zgjedhje, préférence për njenjë doktrine). NeNë tetë dyja rastet aneteretanëtaret mblidheshin nga njenjë mjeshtermjeshtër, nga i cili thuhet se udheqehiqeshinudhëhiqeshin menderishtmendërisht dhe fizikisht…fizikisht.
== PikpamjaPikëpamja sociologjike ==
NeNë shekullin e XIXteXIX-të, sociologetsociologët [[Max Weber]] dhe Ernst Trëlc perkufizuanpërkufizuan sektin si njenjë grupim fetar ekstremist qe vendosin njenjë distancedistancë midis tyre dhe shoqeriseshoqërisë. Sot mendohet se kuptimet e shumta qeqë ka marremarrë kjo fjalefjalë ky perkufizimpërkufizim nuk është teresishttërësisht i pershatshempërsheshem. Polemikat e shumta mbi kuptimin e kesajkësaj fjale nuk lejojnelejojnë njenjë perkufizimpërkufizim tetë saktesaktë.
== Kohët moderne ==
GjateGjatë [[Vitet 1980|viteve 80]] si pasojepasojë e disa skandaleve nombreux scandales (vetvrasjevetëvrasje kolektive, ceshtjeçështje tetë rendarënda politiko-financiare, abuzim posti, etj etj.) termi sekt mori njenjë nuancenuancë tetë fortefortë perkeqesuesepërkeqësuese, duke u berebëre keshtukështu sinonim i grup totalitar dhe i rezikshemrrezikshëm. Për tetë paraprireparaprirë ketokëto situata janë formuar dhe shoqata për ti luftuar sektet.
NjeNjë sekt dallohet perpër:
# Manipulim mendor te anetareveanëtareve
# Centralizim tetë pushtetit nenë duart e udheheqesitudhëheqësit
# Organizim Piramidalpiramidal
# Zhvatje
# Aktivitet kriminal
Keto kritère nuk janë te njejtat për çdo sekt dhe si rrejdhoje nuk aplikohen nga te gjithe organizatat e kesaj natyre. ▼
▲KetoKëto kritèrekritere nuk janë te njejtatnjëjtat për çdo sekt dhe si rrejdhojerrjedhoje nuk aplikohen nga tetë gjithegjithë organizatat e kesajkësaj natyre.
== Lëvizjet që luftojnë Sektet == ▼
▲== Lëvizjet që luftojnë Sektetsektet ==
Levizjet ose organizatat e ktij lloi i shohin sektet si nje rrezik për njerezit dhe shoqerine. Ata perpiqen te marrin sa me shume informacion mbi sektet dhe aktivitetin e tyre. Nese zbulojne ndonje shkelje ligji.
Sipas disa hetimeve thuhet se edhe ne struktuarat qeveritare ka shume individe qe bejne pjese ne sekte.
Shtetet e Bashkuara ndjekin nje politike te ndryshme nga shtetet europiane persa i perket sekteve te cilat nese ne Europe "perndiqen" ne nje fare menyre pertje oqeantit shihen me nje sy tjeter.
Lëvizjet ose organizatat e këtij lloji i shohin sektet si një rrezik për njerëzit dhe shoqërinë. Ata përpiqen te marrin sa më shume informacion mbi sektet dhe aktivitetin e tyre. Nëse zbulojnë ndonjë shkelje ligji. Sipas disa hetimeve thuhet se edhe në strukturat qeveritare ka shumë individë që bëjnë pjesë në sekte. Shtetet e Bashkuara ndjekin një politikë të ndryshme nga shtetet evropiane për sa i përket sekteve të cilat nëse në Evropë "përndiqen" në një farë mënyre përtej oqeanit shihen me një sy tjetër.
== Skandale në lidhje me Sektet == ▼
▲== Skandale në lidhje me Sektetsektet ==
Disa sekte kane gjithnje ne qender te vemendjes gjate 20 vjecarit 1978 - 1998. Vetvrasje massive, sakfrifikim femijes, apo ngjarje te tjera te kesaj natyre jo rralle kane tronditur mbare opinionin publik. ▼
▲Disa sekte kanekanë gjithnjegjithnjë nenë qenderqendër tetë vemendjesvëmendjes gjategjatë 20 vjecaritvjeçarit 1978 - 1998. VetvrasjeVetëvrasje massivemasive, sakfrifikimsakrifikim femijesfëmijësh, apo ngjarje tetë tjera tetë kesajkësaj natyre jo rrallerrallë kanekanë tronditur mbarembarë opinionin publik.
* E para e ktij lloji qe u be publike ishte me 18 nentor te 1978es: 914 antetare te Tempullit te Popullit (People's Temple), nga te cilet 260 femije, u vetvrane duke pire nje helm te fuqishem ne tempullin e Jonestown ne Guyana; ▼
* [[19 Shtator]] [[1985]] : 60 antetare te Datu Mangayanon u vetflijuan ne Mindanao, Filipine ;
▲* E para e ktijkëtij lloji qeqë u bebë publike ishte memë 18 nentornëntor tetë 1978es1978: 914 antetareanëtare tetë Tempullit tetë Popullit (People's Temple), nga tetë ciletcilët 260 femijefëmijë, u vetvranevetëvranë duke pirepirë njenjë helm tetë fuqishemfuqishëm nenë tempullin e Jonestown nenë Guyana;
* [[1 Shtator]] te [[1986]] : 7 anetare te Kishes se miqve dhe vertetesise vrane veten ne Uokajama te [[Japonia|Japonise]]; ▼* [[2819 Gushtshtator]] [[19871985]] : 3260 anetareanëtare tetë ParkDatu SoonMangayanon Jau vranevetëflijuan vetennë ne SéoulMindanao, [[Koreja Jugore|Koreja Jugut]] Filipine;
▲* [[1 Shtatorshtator]] tetë [[1986]] : 7 anetareanëtare tetë KishesKishës sesë miqve dhe vertetesisevërtetësisë vranevranë veten nenë Uokajama tetë [[Japonia| JaponiseJaponisë]];
* [[1993]] : 72 anetare te nje sekti ne Uako te Texas-it dogjen veten pasi policia i kishte zbuluar. Megjithese ne raportin e policise thuhej se ata e ndezen vete zjarrin disa burime te jashteme bejne te ditur se forcat e rendit gjate aksionit te tyre kane perdorur eksploziv ; ▼* [[28 gusht]] [[1987]]: 32 anëtare të Park Soon Ja vranë veten në Seoul, [[Koreja Jugore|Koreja Jugut]];
* [[4 Tetor]] [[1994]] ne Zvicer: 53 anetare nga te cilet 16 femije te Urdhrit te Tempullit diellor (l'Ordrë dy Tompl soler) u vrane midis tyre. ▼▲* [[1993]] : 72 anetareanëtare tetë njenjë sekti nenë Uako tetë Texas-itTexasit dogjendogjën veten pasi policia i kishte zbuluar. MegjitheseMegjithëse nenë raportin e policisepolicisë thuhej se ata e ndezenndezën vetevetë zjarrin disa burime tetë jashtemejashtme bejnebëjnë tetë ditur se forcat e rendit gjate aksionit tetë tyre kanekanë perdorurpërdorur eksploziv ;
* [[1995]] - Udheheqesi Shpirteror i Shëvalje dy Lotys d'or, Gilbert Bourdin, u akuzua për « ushtrim dhune dhe abuzim seksual » ndaj nje anetarje te sektit. ▼▲* [[4 Tetortetor]] [[1994]] nenë Zvicer:Zvicër 53 anetareanëtarë nga tetë ciletcilët 16 femijefëmijë te Urdhrit tetë Tempullit diellor (l'Ordrë dy Tompl soler) u vranevranë midis tyre.
* [[20 Mars]] [[1995]] : disa anetare te Aum Shinrikyo kryen nje atentat me gaz ne nje metro te Tokios duke shkaktuar 12 te vdekur dhe 5000 mije te plagosur ; ▼▲* [[1995]] - Udheheqesiudhëheqësi Shpirterorshpirtëror i Shëvalje dy Lotys d'or, Gilbert Bourdin, u akuzua për « ushtrim dhune dhe abuzim seksual » ndaj njenjë anetarjeanëtare tetë sektit.
* [[23 Dhjetor]] [[1995]] : 16 anetare te Urdhrit te Tempullit diellor (l'Ordrë dy Tompl soler) midis te cileve 3 femije u vetvrane ne Verkor te Frances. Edhe sot ka akoma dyshime nese ishte vetvrasje apo vrasje nga policia. ▼▲* [[20 Marsmars]] [[1995]] : disa anetareanëtarë tetë Aum Shinrikyo kryen njenjë atentat me gaz nenë njenjë metro tetë Tokios duke shkaktuar 12 tetë vdekur dhe 5000 mijemijë tetë plagosur ;
* [[24 Mars]] [[1997]] : 5 anetare te Urdhrit te Tempullit diellor (l'Ordrë dy Tompl soler) u gjeten te vrare ne Kébek. ▼▲* [[23 Dhjetordhjetor]] [[1995]] : 16 anetareanëtare tetë Urdhrit tetë Tempullit diellor (l'Ordrë dy Tompl soler) midis tetë cilevecilëve 3 femijefëmije u vetvraneveterane nenë Verkor tetë FrancesFrancës. Edhe sot ka akoma dyshime nesenëse ishte vetvrasjevetëvrasje apo vrasje nga policia.
▲* [[24 Marsmars]] [[1997]] : 5 anetareanëtare tetë Urdhrit tetë Tempullit diellor (l'Ordrë dy Tompl soler) u gjetengjetën tetë vrarevrarë nenë Kébek.
[[Category:Feja]]
| 