Gjuha frënge: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
fix
No edit summary
Rreshti 3:
|shtet = [[Franca|Francë]], [[Kanada]], [[Zvicra|Zvicër]], [[Belgjika|Belgjikë]], [[Luksemburgu|Luksemburg]], dhe vende të tjera.
|vendi = {{flagicon|France}}[[Francë]] <br> {{flagicon|Belgium}}[[Belgjikë]] <br> {{flagicon|Benin}}[[Benini]] <br> {{flagicon|Burkina Faso}}[[Burkina Faso]] <br> {{flagicon|Burundi}}[[Burundi]] <br> [[Image:Flag_of_Cameroon.svg|25px|Flamuri]][[Kameruni]] <br> {{flagicon|Canada}}[[Kanada]] <br> [[File:Flag_of_the_Central_African_Republic.svg|25px|Flamuri]][[Republika e Afrikës Qendrore]] <br> {{flagicon|Chad}}[[Çad]] <br> {{flagicon|Comoros}}[[Komoros]] <br> {{flagicon|Côte d'Ivoire}}[[Bregu i Fildishtë]] <br> [[Image:Flag of the Democratic Republic of the Congo.svg|25px|Flamuri]][[Republika Demokratike e Kongos]] <br> {{flagicon|Djibouti}}[[Xhibuti]] <br> {{flagicon|Equatorial Guinea}}[[Guinea Ekuatoriale]] <br> {{flagicon|Gabon}}[[Gabon]] <br> {{flagicon|Guinea}}[[Guineja]] <br> {{flagicon|Haiti}}[[Haiti]] <br> {{flagicon|Luxembourg}}[[Luksemburg]] <br> {{flagicon|Madagascar}}[[Madagaskar]] <br> {{flagicon|Mali}}[[Mali]] <br> {{flagicon|Monaco}}[[Monaco]] <br> {{flagicon|Niger}}[[Niger]] <br> [[Image:Flag of the Republic of the Congo.svg|25px|Flamuri]][[Republika e Kongos]] <br> {{flagicon|Rwanda}}[[Ruanda]] <br> {{flagicon|Senegal}}[[Senegal]] <br> {{flagicon|Seychelles}}[[Seychelles]] <br> {{flagicon|Switzerland}}[[Zvicër]] <br> {{flagicon|Togo}}[[Togo]] <br> {{flagicon|Vanuatu}}[[Vanuatu]]
|folës = 128274 milion
|renditja =
|familja = [[Indo-europiane]]
Rreshti 21:
|sil = fra
}}
'''Gjuha frënge''' (frëngjishtja) (Frëngjishtfrëngjisht: Françaisfrançais [lë franse] [/fʁɑ̃sɛ]fʁɑ̃.sɛ/) është një [[Gjuhët indo-evropiane|gjuhë indo-evropiane]] e familjes së gjuhëve romane. Ajo është një gjuhë e folur nga 128274 milion folës. Ajo është gjuhë zyrtare në 29 vende si: [[Franca|Franca,]] [[Madagaskari|Madagaskari,]] [[Kameruni|Kameruni,]] etj. Kjo gjuhë shquhet për delikatesën dhe ëmbëlsinë me të cilën flitet. Ajo është një nga gjuhët më të folura në botë. Gjuha frënge shkruhet me shkronja latine. Ajo është një gjuhë ''[[Gjuhët indo-evropiane|indo-evropiane]]''. Frëngjishtja ka lidhje me gjuhë si [[Gjuha Italiane|Italishtja,]] [[Gjuha Spanjolle|Spanjishtja,]] etj. Disa fjalë në gjuhën e përditshme janë:
 
"Merci" — "Faleminderit";
Rreshti 27:
"Bonjour" — "Mirëdita";
 
"Ça va ?" — "Si je?".
 
== Alfabeti (I shqiptuar) ==
Rreshti 93:
'''Ishte një kohë, kur frëngjishtja dominonte botën dhe konsiderohej si gjuha e artit dhe teknikës. Sot, e errësuar nga anglishtja, bota frankofone duket e përfshirë në një luftë të humbur, për ruajtjen e ndikimit të saj.'''
 
Ne 23 mars, me rastin e një mbledhje të Këshillit Evropian në Bruksel, presidenti i Francës, Zhak Shirak, braktisi sallën në mënyrë demonstrative. Kjo ndodhi pasi Antuan Seijer, president i Bashkimit të Industrive të Komunitetit zgjodhi të shprehej në anglisht. Seijer e përcaktoi këtë gjuhë si "gjuhën e industrisë", ndërsa Zoti Shirak u rikthye në sallë vetëm pas përfundimit të fjalimit të Seijer. Shtypi ndërkombëtar ironizoi. "Nuk është një çështje humori, është një çështje politike", deklaroi kabineti i "Champs-ElysseÉlysées", duke vënë theksin mbi nevojën e mbrojtjes së larmishmërisë gjuhësore brenda gjirit të Bashkimit Europian.
E vërteta është që sot në botë, frëngjishtja po vuan. Anglishtja është shndërruar në një gjuhë ndërkombëtare, e cila ka depërtuar fuqishëm edhe në vendet me një traditë të fuqishme frëngjishtfolëse. Nga bankat e shkollës, tek etiketat e produkteve në të gjithë botën. Nga muzika dhe kinematografia, anglishtja po përforcon gjithmonë e më shumë "diktaturën" e saj. Me 175 milion njerëz të përfaqësuar zyrtarisht në Organizatën Ndërkombëtare të Frankofonisë (OIF), numri i frankofonëve ka pësuar një rritje, por kjo kryesisht për shkak të rritjes natyrore demografike të popullsive frëngjishtfolëse, veçanërisht në Afrikë. Në vende si Kameruni, Maroku apo Gaboni, frëngjishtja ka përforcuar ndikimin e saj, por në krahun tjetër, ajo ka humbur pikë në Kongo dhe vendet e Afrikës Qendrore. Por, më e rënda është reduktimi i vazhdueshëm i njohësve të frëngjishtes, në Evropë. Përballë këtij fati të përcaktuar, frëngjishtja përpiqet të reagojë. Ajo mbështeti me forcë rezolutën që mbronte diversitetin e gjuhëve në tetor 2006 dhe mësimin e njëkohshëm të disa gjuhëve në Evropë.