Uliksi: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
v rregullime teknike duke përdorur AWB |
|||
Rreshti 1:
[[File:Odissea Bekim Fehmiu.jpg|thumb|Odissea Bekim Fehmiu]]
Odisea (greq. Odysseus, lat. Ulixes) - i biri i trimit Laert dhe i
[[Skeda:Head Odysseus MAR Sperlonga.jpg|thumb|250px]]▼
▲[[Skeda:Head Odysseus MAR Sperlonga.jpg|thumb|250px|]]
=== Vepra e Homerit ===
Ai u kthye,kishte parë djalin dhe gruan e tij por përsëri asgjë nuk mund të ndalte as dashuria ndaj djalit e as dashuria ndaj gruas(Penelopës) që të mos udhëtonte.
Ai udhëtoi përsëri nëpër dete dhe oqeane.Ky udhëtim mendohej se ishte i fundit i tij dhe i shokëve të tij.
[[File:Herbert James Draper, Ulysses and the Sirens, 1909.jpg|thumb|Herbert James Draper, Ulysses and the Sirens, 1909|Odisea dhe Sirenat]]
=== Miti i Odiseut ===
Origjinën e vet Odiseu, nga babai, e kishte drejtpërdrejt prej Zeusit, zotit suprem, ndërsa për nga nëna prej zotit Hermes. I ati i tij, Laerti, në të vërtetë, ka qenë me origjinë mbretërore, por nuk ka sunduar në Itakë. Mbretërinë e vet Odiseu e ka fituar përmes martesës me Penelopën, bijën e Ikariut, mbretit akarnanas dhe bashkëshortes së tij, Periboes. Mbretërinë e tij e përbënin ujëdhesat Itaka, Kafalonia, Zakinti dhe viset e afërta. I mençur sa edhe dinak, sundonte në mënyrë të drejtë, në pajtim me vendimet e kuvendit dhe me vullnetin e popullit, ndërsa me mbretërit fqinj jetonte në paqe.
Ka pasur merita për paqen madje edhe në dimensione të përgjithshme greke me çka edhe u bë i famshëm sa edhe më vonë në luftë kundër Trojës. Kur u bë mbret u paraqit rreziku se do të shpërthejë konflikti i hapët ndërmjet mbretërve akeas, djemt e të cilëve ziheshin rreth dorës së Helenës së bukur, thjeshtrës së Tindareut, mbretit spartan. Për ta penguar katastrofën Odiseu u nis për në Spartë dhe Tindareun e këshilloi me këshilla jo të rëndomta, me
Rrëmbimi i gruas së mbretit është marrë si arsye e pamohueshme dhe e parevukueshme për të shpallur luftën. Ndërkaq, Menelaut iu zhduk edhe pasuria dhe kjo po ashtu nuk mund të durohej. Pasi që lufta është përherë alternativa më e keqe e zgjidhjes së konflikteve u nis me Menelaun për në Trojë,për të ndihmuar zgjidhjen në mënyrë paqësore të konfliktit të lindur. Mirëpo, Paridi mbeti i pamëshirshëm.Pranoi që vetëm thesarin ta kthejë, ndërsa Helenën vendosmërisht refuzoi ta kthejë dhe mbreti Priam në këtë e përkrahte. Andaj Agamemnoni i ftoi të gjithë mbretërit akeas që t'i ndihmojnë Menalaut për t'ia kthyer gruan dhe nderin, dhe filloi të përgatitet për ekspeditë luftarake kundër Trojës.
Line 26 ⟶ 33:
Ndonëse ballë për ballë me armikun ka dëshmuar se është i guximshëm dhe i fuqishëm, madje ka pasur trima akeas të cilët kanë qenë të barabartë me të dhe ndoshta edhe ia kanë tejkaluar, megjithatë, askush nuk ia ka tejkaluar në mendjemprehtësinë me të cilën ka ditur t'i zgjidhe edhe problemet më të ndërlikuara dhe shkathtësinë në situatat më të rënda. Kur në fillim e vitit të dhjetë të luftës Agamemnoni dhe Akili ranë në konflikt që lehtë ka mundur të ketë për pasojë edhe shkatërrimin e tërë ushtrisë akease, Odiseu u nis në krye të dërgates paqesore te Akili. Për hirë të së vërtetës duhet thënë se misioni i tij nuk pat sukses, por për shkak të kokëfortësisë që Akili atëbotë e shprehte, kushdo tjetër që të shkonte në vend të Odiseut, nuk do ta arrinte rezultat më të mirë. Mirëpo, arriti që ta qetësojë Kriziun, priftin e Apollonit, i cili, nga hakmarrja pse Agamemnoni e kishte fyer, qe shkaktar i murtajës së ushtrisë akease. Odiseu poashtu nën murët e Trojës e sjell Neoptolemin, djalin e Akilit, të cilit fati ia kishte përcaktuar pushtimin e pallatit mbretëror trojan. I shkoi përdore që në kampin akeas ta sjellë edhe harkëbartësin Piloktet për të cilin fshehurazi mësoi (pasi që e dëgjoi profecinë e Helenit, magjistarit trojan) se pa që Troja nuk do të mund të bie. Dhe më në fund: pikërisht këtij i ra në mend ideja, zbatimi i së cilës ka vendosur rënien e Trojës.
[[File:Mykonos vase.jpg|thumb|Mykonos vase|Detaj nga një Vazo në Mikenë]]
=== Kali i Trojës ===
Kur qyteti i mbretit Priam tani dhjetë vjet u qëndronte sulmeve akease, Odiseut i ra ndërmend se ndoshta do të jetë e mundshme që me para të blehet ndonjë njësi e aleatëve trojanë, të cilët ekskluzivisht luftonin për para, që mbrapa shpine ti sulmojnë mbrojtësit e qytetit dhe akesave t'ua hapë dyert e qytetit.Pastaj ai vazhdoi dhe tha"'''Qaji i Rusit ta t'hollon gjakun'''" Pasi mendoi gjatë erdhi në përfundim se do të ishte më mirë, sikurse në Trojë fshehurazi të futet njësia e zgjedhur akease. Pasi që këshilli luftarak e pranoi këtë plan, Odiseu urdhëroi që të ndërtohet kali i madh prej druri, në të cilin pastaj u fshehën luftëtarët më të mirë akeas. Në rend të parë ai vetë, pastaj Neoptolemi i biri i Akilit, Menelau, mbreti spartian, Diomedi, mbreti i Argut, Ajanti, shigjetbartës, Pilokteti, harkëbartës dhe me ta edhe Epeu, ndërtuesi i kalit. Pastaj kryekomandanti Agamemnon urdhëron që të digjet kampi akeas, ushtria të tërhiqet në anije dhe të lundrojë. Mirëpo, nuk u nis për në shtëpi, siç menduan trojanët. Në detin e hapët i ktheu anijet dhe i fshehu pas ujëdhesës Teneda. Aty e priti muzgun dhe u kthye në bregdetin trojan.
[[File:RomanVirgilFolio101r.jpg|thumb|Hyrja e Kalit në Trojë]]
Line 85 ⟶ 93:
Sipas veprave të mëvonshme poetike Odiseu, kinse, pas shumë viteve u vra nga dora e Telegonit, djalit të vet të dytë të cilin e lindi magjistarja Kirka pas largimit të tij nga ujëdhesa Eea. Telegoni, gjoja se u përlesh me Odiseun në dyluftimin i cili u shkaktua kur ai po e kërkonte babanë, arriti në Itakë, ku shokët e tij e kishin nxitur zënkën. Duke mos menduar se iu ka kundërvënë babait të vet, Telegoni e goditi me shpatë. Pastaj, thonë se trupin e tij e çoi në ujëdhesën e magjistarës Kirka, nënës së vet, dhe atje ia organizoi funeralin e madhështor.
[[File:Odysseus Tiresias Cdm Paris 422.jpg|Odysseus Tiresias Cdm Paris 422|thumb|300px|Odiseu dhe falltari Tirezia]]
Line 100 ⟶ 109:
=== Itinerari turistik i Odiseut ===
Dhe si kompensim për këtë pasqyrë jo të plotë: përpjekja për t'u përgjegjur në dy pyetje lidhur me Odiseun. Së pari ka të bëjë me udhëtimin e tij. Përpjekjet që ky të rikonstruktohet edhe sot janë njësoj të shumta sa edhe tërheqëse aktuale sikurse dhe antike. Ndërkaq, problemi qëndron në atë që Homeri pjesërisht i përshkruan vendeve të cilat vetë i ka njohur dhe pjesërisht vendet për të cilat vetem ka dëgjuar. Si të parat ashtu edhe të dytat i vendos në viset të cilat sipas të dhënave mbi kohën dhe drejtimin e udhëtimit të Odiseut nuk mund të përcaktohen saktësisht. Prandaj mund të konstatohet se udhëtimi i Odiseut nuk u përgjigjet të dhënave koherente dhe gjeografike reale të cilës do pjesë të botës. Tek e fundit Odisea nuk është kurrëfarë „udhë përshkrimi". Mirëpo, ujëdhesa Itaka, sipas përshkrimeve të Homerit, mundet me plotë besim të identifikohet me Itakën e sotme, ujëdhesën afër bregdetit veriperëndimor të Greqisë. Kërkimet arkeologjike në të kanë dëshmuar ekzistimin e një vendbanimi akeas nga koha para luftës së Trojës.
=== Misteri në kohë ===
Line 106 ⟶ 115:
=== Referenca ===
*Redaktoi:
*[http://www.bksh.al/adlib/scripts/wwwopac.exe?DATABASE=catalo&OPAC_URL=/adlib/expert/index_al.html&LANGUAGE=1&%250=51887&LIMIT=50 www.bksh.al]
*[http://www.bksh.al/adlib/scripts/wwwopac.exe?&DATABASE=allisbd&OPAC_URL=/adlib/beginner/index_al.html&LANGUAGE=2&LIMIT=50&200222200=on www.bksh.al/Penelopa dhe Circja]
[[Kategoria:Heronj]]
| |||