[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
Faqe e re: Centralizimi është procesi me të cilin aktivitetet e një organizate, veçanërisht ato që lidhen me planifikimin dhe vendimmarrjen, marrjen e kompetencave brenda zyrës qendrore o...
 
No edit summary
Rreshti 1:
'''Centralizimi''' është procesi me të cilin aktivitetet e një organizate, veçanërisht ato që lidhen me planifikimin dhe vendimmarrjen, marrjen e kompetencave brenda zyrës qendrore ose qendrës së organizatës.
 
Termi ka kuptime të ndryshme në disa fusha. Në [[Shkenca politike|shkencat politike]], centralizimi i referohet përqendrimit të pushtetit të qeverisë - si gjeografikisht dhe politikisht - në një qeveri të centralizuar. Në neuroscience[[neuroshkenca]], centralizimi i referohet trendit evolucionar të sistemit nervor që ndahet në një sistem nervor qendror dhe një sistem nervor periferik. Në studimet e biznesit, centralizimi dhe decentralizimi, atoi referohen bëhenvendimeve në zinxhirin e komandës.
 
== Centralizimi në politikë ==
 
=== Centralizimi i autoritetit ===
Centralizimi i autoritetit: përqendrimi sistematik dhe i vazhdueshëm i autoritetit në një pikë qendrore ose në një person brenda organizatës (Acharya, 2012)<ref>Acharya, A. (2012). Cilat janë avantazhet dhe disavantazhet e centralizimit të autoritetit? [online] Preservearticles.com. </ref>
 
=== Historia ===
Kjo ide u prezantua për herë të parë në Dinastinë Qin të Kinës. Qeveria Qin ishte shumë burokratike dhe u administrua nga një hierarki e zyrtarëve, të gjithë duke shërbyer perandorit të parë, Qin Shi Huang (Perandori). (Ancientmilitary.com, 2012)<ref>Ancientmilitary.com, (2012). Qeveria e lashtë e Kinës. [online] Në dispozicion në: <nowiki>http://www.ancientmilitary.com/ancient-china-government.htm</nowiki> </ref> Dinastia Qin praktikoi të gjitha gjërat që Han Feizi mësohet, duke lejuar Qin Shi Huang të zotëronte dhe të kontrollojë të gjitha territoret e tij, duke përfshirë edhe ata të pushtuar nga vende të tjera. Zheng dhe këshilltarët e tij përfunduan feudalizmin në Kinë, duke krijuar ligje dhe rregullore të reja nën një qeveri të centralizuar dhe burokratike, me një centralizim të ngurtë të autoritetit. Sipas këtij sistemi, si ushtria ashtu edhe qeveria lulëzuan, sepse individët e talentuar mund të identifikohen më lehtë dhe të zgjedhin për t'u trajnuar për funksione të specializuara (Bachman et al., 2007)<ref>Bachman, D., Bickers, R., Carter, J., de Weert, H., Plak, C., Entenmann, R. dhe Felton, M. (2007). Bota dhe popujt e saj: Azia Lindore dhe Jugore. Nju Jork: Marshall Cavendish, f.36.</ref>
 
==== Karakteristikat e centralizimit të autoritetit në qeverinë e lashtë kineze ====
* Fuqia monarkike është fuqia supreme në perandori. Perandori monopolizon të gjitha burimet në vend; personaliteti dhe aftësitë e tij vendosin për prosperitetin e vendit. Ky sistem autokratik lejon marrjen e vendimeve më të shpejta dhe shmang zgjidhjet e ndërlikuara për problemet që lindin. Një nga disavantazhet është se oborrtarët, të cilët garojnë për favorin e perandorit, janë në gjendje të mbledhin fuqi për veten e tyre, duke çuar në grindje të brendshme. (Jin dhe Liu, 1992)<ref>Jin, G. dhe Liu, Q. (1992). Cikli i Rritjes dhe Rënies - Në Strukturën e Ultrastable të Shoqërisë Kineze: Kapitulli 7. ed. Hong Kong: Universiteti kinez i Shtypit.</ref>
* Departamenti administrativ ka fuqi shumë të centralizuar. Detyrat e çdo profesioni burokratik nuk janë të përcaktuara qartë, duke çuar në joefikasitet pasi që funksionarët menaxhojnë qeverinë dhe qeverisin në mënyrë efektive vendin.
 
=== Ideja e centralizimit të autoritetit ===
Aktet për implementim janë të nevojshme pas delegimit. Prandaj, autoriteti për marrjen e vendimeve mund të përhapet me ndihmën e delegimit të autoritetit.
 
Centralizimi i autoritetit mund të bëhet menjëherë, nëse përqendrimi i plotë është dhënë në vendimmarrjen në çdo pozitë. Ky koncept përgjithësisht quhet centralizimi i autoritetit. Centralizimi mund të bëhet me një pozicion ose në një nivel në një organizatë. Prandaj, zgjerimi i organizatës quhet centralizimi i autoritetit. Dhe fuqia vendimmarrëse duhet të mbahet në disa duar.
 
==== Avantazhet e centralizimit të autoritetit ====
* Përgjegjësitë dhe detyrat janë të përcaktuara mirë brenda organit drejtues qendror.
* Vendimmarrja është shumë e drejtpërdrejtë dhe e qartë.<ref>Singh, K. (2015). Çfarë është Centralizimi dhe De-Centralizimi i Autoritetit? | Udhëzues Gjithsej MBA. [online] Mbaofficial.com. Në dispozicion në: http://www.mbaofficial.com/</ref>
* Fuqia qendrore mban një "interes gjithëpërfshirës" të madh në mirëqenien e shtetit që rregullon, pasi ai do të përfitojë nga çdo rritje e pasurisë dhe / ose fuqisë së shtetit.<ref>Olson, Mancur (1993-01-01). [http://www.jstor.org/stable/2938736 "Diktatura, Demokracia dhe Zhvillim"]. ''Shqyrtimi i Shkencave Politike Amerikane''. '''87''' (3): 567–576.[[Digital object identifier|doi]]:[https://doi.org/10.2307%2F2938736 10.2307/2938736].</ref> Në këtë kuptim, stimujt e shtetit dhe sunduesit janë të përafruara.
 
==== Disavantazhet e centralizimit të autoritetit ====
* Vendimet mund të jenë të mashtruara gjatë kalimit dhe departamentet e pozicionit më të ulët nuk kanë fuqinë vendimmarrëse, prandaj kërkohet departamenti i lartë efikas dhe i mirëorganizuar.
* Vëmendja dhe mbështetja në çdo departament ose qytete mund të mos jenë të balancuara.
* Vonesa e informacionit të punës mund të rezultojë në mos efikasitetin e qeverisë.
* Mospërputhjet në ekonominë dhe burimet e informacionit midis qendrës dhe vendeve të tjera janë të rëndësishme.<ref>Fujii, G. (2010). 藤井 厳 喜 WEB サ イ ト | Fokus Fujii për të ardhmen 公式 ブ ロ グ. [online] http://www.gemki-fujii.com/blog/2010/000641.html</ref>
* Përjashton aktorët në nivel lokal dhe provincial nga sistemi mbizotërues i qeverisjes, duke reduktuar kapacitetin e qeverisë qendrore për të zgjidhur mosmarrëveshjet ose hartuar politika efektive që kërkojnë njohuri dhe ekspertizë lokale.<ref>Sawyer, Amos (2004-09-01). [https://www.cambridge.org/core/journals/journal-of-modern-african-studies/article/violent-conflicts-and-governance-challenges-in-west-africa-the-case-of-the-mano-river-basin-area/05EB21C20F63C87E8E9319952E5A6455 "Konflikte të dhunshme dhe sfida të qeverisjes në Afrikën Perëndimore: rasti i pellgut të lumit Mano"]''Gazeta e Studimeve të Afrikës Moderne''. '''42''' (3): 437–463.[[Digital object identifier|doi]]:[https://doi.org/10.1017%2FS0022278X04000266 10.1017/S0022278X04000266]. [[International Standard Serial Number|ISSN]] [https://www.worldcat.org/issn/1469-7777 1469-7777].</ref>
 
== Burimet ==