Mark Ndoja: Dallime mes rishikimesh
[Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
Alrax1 (diskuto | kontribute) No edit summary |
Alrax1 (diskuto | kontribute) No edit summary |
||
Rreshti 1:
'''Mark Ndoja''' ([[Durrësi|Durrës]]<ref>Mann, Stuart
Njihet për përkthimin e plotë që i bëri ''Divina Commedia''-s, [[Komedia Hyjnore|Komedisë Hyjnore]] të [[Dante Alighieri|Dantes]], të përfunduar viteve gjashtëdhjetë por të botuar pas viteve 90. Ka qenë autor poezish dhe pjesësh teatrale, përkthimesh të shumta nga autorë klasikë të lashtësisë dhe Mesjetës ([[Homeri]], Horaci, Dante) dhe të Romantizmit (Carducci, [[Heinrich Heine|Heine]]) dhe të letërsisë italiane (deri tek d'Annunzio), si dhe mjaft studimesh letrare. Ka qenë pjesëmarrës në diskutimet ideologjike të Lidhjes së Shkrimtarëve të pas-Luftës së Dytë Botërore, prej të cilave e pësoi gjatë një spastrimi të një grupi shkrimtarësh në vitet 1953-54. Kaloi disa vjet në burg dhe internim.
==Jeta==
Ka pasur formim fetar katolik dhe për një kohë shërbeu si dhjak, por më pas gjatë viteve tridhjetë pati një reagim të fortë anti-klerikal<ref>[[Arshi Pipa|Pipa,
"Në Shosh ndodhen komunistat profesor Mark Ndoja, ... janë në marrëveshje me Ganinë."
Zgjidhet deputet i Shkodrës në parlamentin e parë pas lufte,<ref>https://www.parlament.al/wp-content/uploads/2015/10/LIGJV-N-SIT-1920-20131.pdf</ref><ref>http://www.genchoti.com/artikuj/3-perse-lindi-desidenca-shqiptare/</ref> qytet ku kishte jetuar si konviktor dhe arsimtar<ref>http://www.radiandradi.com/lazer-radi-dede-gjo-luli-permes-kujtimesh-dhe-vepres-se-mark-ndojes/dr-lazer-radi/arkivi-dr-lr-dr-lazer-radi/</ref>, dhe ku kishte qenë më parë shkurtimisht sekretar politik i Partisë Komuniste. Jep mësim letërsinë në Institutin Pedagogjik, në prill 1946 emërohet në Ministrinë e Arsimit dhe më 28 janar 1947, Sekretar i Përgjithshëm i Institutit të Studimeve apo të Shkencavet (Akademisë së sotme të Shkencave)<ref>http://www.akti.gov.al/kerkimishkencor/ish/KMVendim16_28Jan1947_KrijimiISH.pdf</ref>. Më 1950 emërohet Sekretar i Lidhjes së Shkrimtarëve<ref name=":0" /><ref>http://www.arkivalajmeve.com/Ditari-i-Skeder-Luarasit-Si-u-likujduam-Debatet-qe-fshehu-diktatura.1046955146/</ref>. Por nis rënien në vitin 1953 kur goditet grupi i shkrimtarëve dhe në vitin 1954 shkarkohet nga funksionet, përjashtohet nga partia, dhe emërohet mësues në gjimnazin "Qemal Stafa". Arrestohet në vitin 1955 për kritikë ndaj rolit të Partisë Komuniste Shqiptare në letërsi, dhe si pjesë e akuzës iu përmend përkthimi i një satire të poetit romantik gjerman Hajnrih Hajne (Heine) mbi Kaizerin në poemën e vet "Gjermania, një përrallë dimri"<ref name=":0" />. Në 16 janar 1956 dënohet me gjashtë vjet burg "për agjitacion dhe propagandë" prej të cilëve bën katër, dhe nga viti 1960 deri në vitin 1964 bashkëpunoi si përkthyes i jashtëm i Shtëpisë Botuese "Naim Frashëri", duke përkthyer shkrimtarë shqiptarë në italisht.▼
</ref> Gjatë Luftës dha mësim në Gjimnazin shtetëror të Shkodrës.
▲Zgjidhet deputet i Shkodrës në parlamentin e parë pas lufte,<ref>https://www.parlament.al/wp-content/uploads/2015/10/LIGJV-N-SIT-1920-20131.pdf</ref><ref>http://www.genchoti.com/artikuj/3-perse-lindi-desidenca-shqiptare/</ref> qytet ku kishte jetuar si konviktor dhe arsimtar<ref>http://www.radiandradi.com/lazer-radi-dede-gjo-luli-permes-kujtimesh-dhe-vepres-se-mark-ndojes/dr-lazer-radi/arkivi-dr-lr-dr-lazer-radi/</ref>, dhe ku kishte qenë më parë shkurtimisht sekretar politik i Partisë Komuniste. Jep mësim letërsinë në Institutin Pedagogjik, në prill 1946 emërohet në Ministrinë e Arsimit dhe më 28 janar 1947, Sekretar i Përgjithshëm i Institutit të Studimeve apo të Shkencavet (Akademisë së sotme të Shkencave)<ref>Këshilli ministerial, [http://www.akti.gov.al/kerkimishkencor/ish/KMVendim16_28Jan1947_KrijimiISH.pdf ''Vendim për riorganizimin e Institutit të Studimeve në Institut të Shkencave''], 28 janar 1947 (siti internet i Agjensisë së Kërkimit, Teknologjisë dhe Inovacionit)</ref>. Më 1950 emërohet Sekretar i Lidhjes së Shkrimtarëve<ref name=":0" /><ref>http://www.arkivalajmeve.com/Ditari-i-Skeder-Luarasit-Si-u-likujduam-Debatet-qe-fshehu-diktatura.1046955146/</ref>. Por nis rënien në vitin 1953 kur goditet grupi i shkrimtarëve dhe në vitin 1954 shkarkohet nga funksionet, përjashtohet nga partia, dhe emërohet mësues në gjimnazin "Qemal Stafa". Arrestohet në vitin 1955 për kritikë ndaj rolit të Partisë Komuniste Shqiptare në letërsi, dhe si pjesë e akuzës iu përmend përkthimi i një satire të poetit romantik gjerman Hajnrih Hajne (Heine) mbi Kaizerin në poemën e vet "Gjermania, një përrallë dimri"<ref name=":0" />. Në 16 janar 1956 dënohet me gjashtë vjet burg "për agjitacion dhe propagandë" prej të cilëve bën katër, dhe nga viti 1960 deri në vitin 1964 bashkëpunoi si përkthyes i jashtëm i Shtëpisë Botuese "Naim Frashëri", duke përkthyer shkrimtarë shqiptarë në italisht.
Në fund të 1964-ës internohet në ishullin e Zvërnecit, prej ku në fillim të vitit 1968 goditet nga një iktus cerebral dhe pas gjashtë muajsh lirohet.<ref name=":0" /><ref><nowiki>http://www.proletari.com/forumi/viewtopic.php?f=44&t=911&p=5110</nowiki>
Line 14 ⟶ 18:
Një pjesë e botimeve të Ndojës u bënë mjaft pas vdekjes së tij, nga i biri, studiuesi dhe publicisti [[Leka Ndoja]], prej dorëshkrimeve që Ndoja nuk mundi t'i botonte gjatë komunizmit.
Përveç përkthimit të plotë të ''Komedisë Hyjnore'', Ndoja ka përkthyer gjashtë këngët e para të Iliadës së Homerit dhe një cikël satirash dhe epistulash të Horacit. Përkthimi i Komedisë është i dyti i plotë në shqip pas atij të Pashko Gjeçit në 1960, i vetmi që gjendet dhe në versionin taktil braille për ata që nuk kanë shqisën e të parit<ref>http://shqiptarja.com/kulture/2730/-komedia-hyjnore-perkthimi-i-ndojes-dhurate-per-te-verberit-321040.html</ref><ref>[http://www.panorama.com.al/dante-alighieri-ne-750-vjetor-shqip-dhe-per-te-verbrit/ Dante Aligheri në 750-vjetor, shqip edhe për të verbrit], ''Panorama'', 14 tetor 2015</ref>.
Ka botuar përpara çlirimit ''Hode Mark Kapidanit'', (Bot. Françeskane: 1933), dy vëllime me poezi pas çlirimit, ''Vjersha dhe Poema'', (Tiranë, Naim Frashëri: 1951, ) dhe ''Roja: poemë'', (Tiranë, Ndërmarrja Shtetërore e Botimeve: 1949), ka përgatitur dhe një tekst letërsie për shkolla, ''Letërsia e huej'', (Tiranë, Instituti pedagogjik:1947)
|