Versioni i datës 4 prill 2020 01:29 redakto Edukatori (diskuto \| kontribute) Përdorues automatikisht të kontrolluar, Redaktorët, Kontrolluesit 32.219 edits Krijuar nga përkthimi i faqes "Metaphysical naturalism" Etiketat: Përkthimi i Përmbajtjes ContentTranslation2		Versioni i datës 4 prill 2020 01:36 redakto zhbëje Edukatori (diskuto \| kontribute) Përdorues automatikisht të kontrolluar, Redaktorët, Kontrolluesit 32.219 edits vNo edit summary Ndryshimi më pas →
Rreshti 1: '''Natyralizmi metafizik''' (i quajtur edhe '''natyralizëm ontologjik''', '''natyralizëm~~'''~~ ~~'''~~filozofik''' dhe '''antisupernatyralizëm''') është një botëkuptim filozofik i cili pohon se nuk ka asgjë tjetër përveç elementeve [[Natyra\|natyrore]], parimeve dhe marrëdhënieve të llojit të studiuar nga [[shkencat natyrore]]. [[Natyralizmi në filozofi\|Natyralizmi metodologjik]] është një bazë filozofike për shkencën, për të cilën natyralizmi metafizik siguron vetëm një themel të mundshëm [[Ontologjia\|ontologjik]]. Në përgjithësi, këndvështrimi teologjik përkatës është natyralizmi fetar ose natyralizmi shpirtëror. Më konkretisht, natyralizmi metafizik hedh poshtë konceptet dhe shpjegimet e mbinatyrshme që janë pjesë e shumë [[Feja\|feve]]. ▼ ▲'''Natyralizmi metafizik''' (i quajtur edhe '''natyralizëm ontologjik''', '''natyralizëm''' '''filozofik''' dhe '''antisupernatyralizëm''') është një botëkuptim filozofik i cili pohon se nuk ka asgjë tjetër përveç elementeve [[Natyra\|natyrore]], parimeve dhe marrëdhënieve të llojit të studiuar nga [[shkencat natyrore]]. [[Natyralizmi në filozofi\|Natyralizmi metodologjik]] është një bazë filozofike për shkencën, për të cilën natyralizmi metafizik siguron vetëm një themel të mundshëm [[Ontologjia\|ontologjik]]. Në përgjithësi, këndvështrimi teologjik përkatës është natyralizmi fetar ose natyralizmi shpirtëror. Më konkretisht, natyralizmi metafizik hedh poshtë konceptet dhe shpjegimet e mbinatyrshme që janë pjesë e shumë [[Feja\|feve]]. == Përkufizimi == Sipas Steven Schafersman, gjeolog dhe president i Texas Citizens for Science, natyralizmi metafizik është një filozofi që pohon se: 1.# Natyra përfshin gjithçka që ekziston përgjatë [[Hapësirë-koha\|hapësirës dhe kohës]] ; ▼ 2.# Natyra ([[Gjithësia\|universi]] ose kozmosi) përbëhet vetëm nga elementë natyrorë, d.m.th., substancë fizike spatiotemporale - [[masa]] - [[energjia]]. Substanca jofizike ose kuazifizike, të tilla si [[informacioni]], [[Idea\|idetë]], [[vlerat kulturore]], [[logjika]], [[matematika]], [[intelekti]], dhe të tjera fenomene emergjente, ose ndërlidhen mbi fizikën ose mund të reduktohen në një llogari fizike; ▼ 3.# Natyra funksionon nga ligjet e [[Fizika\|fizikës]] dhe në parim, mund të shpjegohet dhe kuptohet nga shkenca dhe filozofia; dhe ▼ 4.# E mbinatyrshmja nuk ekziston, d.m.th, vetëm natyra është e [[Realiteti\|vërtetë]] . [[Natyralizmi në filozofi\|Natyralizmi,]] pra, është një filozofi [[Metafizika\|metafizike e]] kundërshtuar kryesisht nga krijueshmëria biblike. ▼ [[Carl Sagan\|Carl Sagan e]] e tha në mënyrë të përmbledhur: "Kozmosi është gjithçka që është, që ka qenë ose do të jetë ndonjëherë". <ref>{{Cite book\|last=Sagan\|first=Carl\|authorlink=Carl Sagan\|title=Cosmos\|publisher=[[Random House]]\|year=2002\|isbn=9780375508325\|ref=harv}}</ref> ▼ ▲1. Natyra përfshin gjithçka që ekziston përgjatë [[Hapësirë-koha\|hapësirës dhe kohës]] ; ▲2. Natyra ([[Gjithësia\|universi]] ose kozmosi) përbëhet vetëm nga elementë natyrorë, d.m.th., substancë fizike spatiotemporale - [[masa]] - [[energjia]]. Substanca jofizike ose kuazifizike, të tilla si [[informacioni]], [[Idea\|idetë]], [[vlerat kulturore]], [[logjika]], [[matematika]], [[intelekti]], dhe të tjera fenomene emergjente, ose ndërlidhen mbi fizikën ose mund të reduktohen në një llogari fizike; ▲3. Natyra funksionon nga ligjet e [[Fizika\|fizikës]] dhe në parim, mund të shpjegohet dhe kuptohet nga shkenca dhe filozofia; dhe ▲4. E mbinatyrshmja nuk ekziston, d.m.th, vetëm natyra është e [[Realiteti\|vërtetë]] . [[Natyralizmi në filozofi\|Natyralizmi,]] pra, është një filozofi [[Metafizika\|metafizike e]] kundërshtuar kryesisht nga krijueshmëria biblike. ▲[[Carl Sagan\|Carl Sagan e]] tha në mënyrë të përmbledhur: "Kozmosi është gjithçka që është, që ka qenë ose do të jetë ndonjëherë". <ref>{{Cite book\|last=Sagan\|first=Carl\|authorlink=Carl Sagan\|title=Cosmos\|publisher=[[Random House]]\|year=2002\|isbn=9780375508325\|ref=harv}}</ref> Sipas Arthur C. Danto, natyralizmi, në përdorimin e fundit, është një lloj monizmi filozofik, sipas të cilit çdo gjë që ekziston ose ndodh, është e ''natyrshme'' në kuptimin e të qenurit të ndjeshëm ndaj shpjegimit përmes metodave të cilat, megjithëse ilustrohen paradigmatikisht në shkencat natyrore, janë të vazhdueshme nga domeni në fushën e objekteve dhe ngjarjeve. Prandaj, natyralizmi përcaktohet në mënyrë polemike si mohues i pikëpamjes se ekziston ose mund të ekzistojë ndonjë entitet që qëndron, në parim, përtej qëllimit të shpjegimit shkencor. <ref>{{Cite book\|first=Arthur C.\|last=Danto\|title=The Encyclopedia of Philosophy\|chapter=Naturalism}} Editor {{Harvnb\|Stone\|2008}} "Personally, I place great emphasis on the phrase "in principle," since there are many things that science does not now explain. And perhaps we need some natural piety concerning the ontological limit question as to why there is anything at all. But the idea that naturalism is a polemical notion is important."</ref> Line 21 ⟶ 16: Filozofi dhe teologu Alvin Plantinga, një kritik i njohur i natyralizmit në përgjithësi, komenton: "Natyralizmi me sa duket nuk është fe. Në një aspekt shumë të rëndësishëm, megjithatë, i ngjan fesë: mund të thuhet se kryen funksionin njohës të një feje. Ekziston ajo gamë e pyetjeve të thella njerëzore, për të cilat një fe zakonisht jep një përgjigje . . . Si një fe tipike, natyralizmi u jep një sërë përgjigjesh këtyre dhe pyetjeve të ngjashme ". <ref>{{Harvnb\|Plantinga\|2010}}</ref> Natyralizmi metafizik është një qasje për [[Metafizika\|metafizikën]] ose [[Ontologjia\|ontologjinë]], e cila merret me ekzistencën ''në vetvete.'' Nuk duhet të ngatërrohet me [[Natyralizmi në filozofi\|natyralizmin metodologjik]], i cili e sheh [[Empiricizmi\|empirizmin]] si bazën e metodës shkencore. <ref>{{Harv\|Gould\|1987\|p=120}}</ref> <ref>{{Harvnb\|Gould\|1987\|p=119}}</ref> <ref>{{Harv\|Gould\|1965}}</ref> <ref>{{Harv\|Gould\|1984\|p=11}}</ref> <ref>{{Harvnb\|Simpson\|1963}}</ref> <ref>{{Harvnb\|Hooykaas\|1963\|p=38}}</ref> <sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" data-ve-ignore="true" style="white-space:nowrap;">[ ''[[Wikipedia:Citim i duhur\|<span title="This claim needs references to reliable sources. (March 2018)">citimi i nevojshëm</span>]]'' ]</sup> <ref>{{Harv\|Gould\|1987\|p=120}}</ref> <ref>{{Harvnb\|Gould\|1987\|p=119}}</ref> <ref>{{Harv\|Gould\|1965}}</ref> <ref>{{Harv\|Gould\|1984\|p=11}}</ref> <ref>{{Harvnb\|Simpson\|1963}}</ref> <ref>{{Harvnb\|Hooykaas\|1963\|p=38}}</ref> == Shih edhe == * [[Natyralizmi]] * [[Supernatyralizmi]] * [[Natyralizmi në art]] * [[Natyralizmi në letërsi]]

Natyralizmi metafizik: Dallime mes rishikimesh