Gjuha shqipe: Dallime mes rishikimesh

Është gjuha amtare e 2,765,610 njerëzve në [[Shqipëria|Shqipëri]] (v. 2011<ref>{{Cite web |url=http://www.instat.gov.al/media/180938/1.1.15.xls |title=Censusi në Shqipëri 2011 |accessdate=19 korrik 2016 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160309072923/http://www.instat.gov.al/media/180938/1.1.15.xls |archivedate=9 mars 2016 |url-status=dead }}</ref>), 1,644,865 në [[Kosova|Kosovë]] (v. 2011<ref>[http://ask.rks-gov.net/sq/rekos2011?download=333:te-dhenat-kryesore Censusi në Kosovë 2011]</ref>), 507,989 në [[Maqedonia e Veriut|Maqedoninë e Veriut]] (v. 2002<ref>[http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf Censusi në Maqedoni 2002]</ref>), 176,293 në [[Zvicra|Zvicër]] (v. 2013<ref>{{cite web|url=http://www.bfs.admin.ch/bfs/portal/de/index/themen/01/05/blank/key/sprachen.html|format=XLS|title=Ständige Wohnbevölkerung ab 15 Jahren 1) nach Hauptsprache, 2013|date=2015|publisher=Statistik Schweiz|location=Neuchâtel, Switzerland|accessdate=24 tetor 2015}}</ref>), rreth 66,000 në [[Turqia|Turqi]] (v. 2014<ref>[[ethnologue:als|Ethnologue – ALS]]</ref>), 63,835 në [[Serbia|Serbi]] (v. 2002<ref>[http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/Popis2011/Knjiga4_Veroispovest.pdf Censusi në Serbi 2002]</ref>), 32,671 në [[Mali i Zi|Mal të Zi]] (v. 2011<ref>[http://monstat.org/userfiles/file/popis2011/saopstenje/saopstenje(1).pdf Censusi në Mal të Zi 2011]</ref>), 23,820 në [[Kanadaja|Kanada]] (v. 2011) 17,069 në [[Kroacia|Kroaci]] (v. 2011<ref>[http://www.dzs.hr/Hrv_Eng/publication/2012/SI-1469.pdf Censusi në Kroaci 2011]</ref>), rreth 10,000 në [[Rumania|Rumani]] (v. 2009<ref>[http://ec.europa.eu/languages/policy/language-policy/documents/euromosaic-romania_en.pdf Euromosaic Romania 2009]</ref>), 7,177 në Slloveni (v. 2002<ref>[http://www.stat.si/popis2002/en/rezultati/rezultati_red.asp?ter=SLO&st=9 Population by mother tongue, Slovenia, Census 1991 and 2002]</ref>), 4,925 në [[Bosnja dhe Hercegovina|Bosnjë dhe Hercegovinë]] (v. 1991<ref>[http://www.oscebih.org/documents/osce_bih_doc_2011022813425011cro.pdf Leonard Valenta NACIONALNE MANJINE U BOSNI I HERCEGOVINI]{{Lidhje e thyer}}</ref>), 1,740 në [[Ukraina|Ukrainë]] (v. 2001<ref>[http://2001.ukrcensus.gov.ua/eng/results/nationality_population/nationality_1/s5/?botton=cens_db&box=5.1W&k_t=00&p=0&rz=1_1&rz_b=2_1%20%20&n_page=1 The distribution of the population by nationality and mother tongue] – UKRAINE 2001</ref>) e në [[Mërgata shqiptare|vende të tjera]] si dhe ka rreth 100,000 folës të [[arbërishtja (Itali)|arbërishtes]] në [[Italia|Itali]] dhe rreth 50,000 folës të [[arbërishtja (Greqi)|arbërishtes]] në [[Greqia|Greqi]] (v. 2007).<ref>[[ethnologue:aae|Arbërishtja e Italisë]] 2007</ref><ref>[[ethnologue:aat|Arbërishtja e Greqisë]] 2007</ref>

Gjatë periudhës së Rilindjes Kombëtare, u përvijuan dy variante letrare të kombit shqiptar<ref>http://modersmal.skolverket.se/albanska/index.php/component/content/article?id=76:prof-dr-bahri-beci-qmbi-disa-pikalpamje-palr-shqipaln-e-shkruarq{{Lidhje e thyer}}</ref>, varianti letrar jugor dhe varianti letrar verior. U bënë gjithashtu, përpjekje për afrimin e këtyre varianteve dhe për njësimin e gjuhës letrare. Detyra e parë që duhej zgjidhur, ishte njësimi i alfabetit. Deri atëherë, shqipja ishte shkruar në disa alfabete: [[alfabeti latin]], [[alfabeti grek]], alfabeti turko-arab dhe alfabete të veçanta. Këtë detyrë e zgjidhi [[Kongresi i Manastirit]], i mbledhur më 14 deri më 22 nëntor të vitit 1908, në qytetin e [[Manastiri (qytet)|Manastirit]], që sot ndodhet në [[Maqedonia e Veriut|Maqedoninë e Veriut]]. Ne këtë Kongres, pas shumë diskutimesh, u vendos që të përdorej një alfabet i ri, i mbështetur tërësisht në alfabetin latin, i plotësuar me nëntë digrame ('''dh''', '''g'''j, '''ll''', '''nj''', '''rr''', '''sh''', '''th''', '''xh''', '''zh'''), dhe me dy shkronja me shenja diakritike ('''ç''', '''ë'''), është alfabeti që ka edhe sot në përdorim gjuha shqipe. Kongresi e la të lire edhe përdorimin e alfabetit të Stambollit, që kishte mjaft përhapje, por koha ja lëshoi vendin alfabetit të ri, që u paraqit në Kongres, pra alfabetit të sotëm.