Në mesditë Byroja Politike u mblodh: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
Refuzoi 4 ndryshimet e fundit të tekstit (nga 185.248.102.118, 185.248.103.164 dhe Ikranjani) dhe riktheu rishikimin 2198754 nga 2003:E6:2F01:AA00:8074:87D:8E3A:E0EA
Etiketa: Manual revert
No edit summary
Etiketa: Reverted
Rreshti 1:
{{Infobox libër
'''Pashallarët e kuq''' njohur në origjinal si '''Në mesditë Byroja Politike u mblodh''' është poemë e shkrimtarit [[Ismail Kadare]] e shkruar më [[1974]]. U dërgua në shtyp në tetor [[1975]], por botimi u pezullua në mesnatë dhe të gjitha dorëshkrimet e poemës u sekuestruan. Autori propozoi gjatë autokritikës së vet që të lejohej të shkonte me "leje krijimi" në fshat, kohë gjatë së cilës qëndroi deputet i legjislaturës.<ref name=":Malcolm">{{Cite web|last=Malcolm|first=Noel|date=15 janar 1998|title=‘In the Palace of Nightmares’: An Exchange|url=http://www.nybooks.com/articles/1998/01/15/in-the-palace-of-nightmares-an-exchange/|website=nybooks.com|language=en}}</ref>
| emri = Pashallarët e kuq
| foto =
| titulli_i_fotos =
| autori = Ismail Kadare
| illustratori =
| artisti_kopertinës =
| shteti = Shqipëri
| gjuha = [[shqip]]
| subjekti =
| zhnari = poemë
| botuesi =
| data_e_botimit = 2002
| faqe =
| isbn =
}}
'''Pashallarët e kuq''' njohur në origjinal si '''Në mesditë Byroja Politike u mblodh''' është poemë e shkrimtarit [[Ismail Kadare]] e shkruar në [[1974]], ku ai paraqet zyrtarët e lartë komunistë me duar të përgjakura gjer në bërryle. U dërgua në shtyp në tetor [[1975]], por botimi u pezullua në mesnatë dhe të gjitha dorëshkrimet e poemës u sekuestruan. Kur poema i ra në dorë Enver Hoxhës ai u tërbua dhe e quajti akuzë të rëndë për udhëheqjen e Partisë dhe trakt i zi që bën thirrje për kryengritje ndërsa Ismail Kadarenë e quajti armik të rrezikshëm të partisë. Vepra u dënua si armiqësore dhe kundërrevolucionare në një mbedhje të aparatit të Komitetit Qendror të PPSh, dorëshkrimi u gjykua i rrezikshëm prandaj kaloi nëpër duart e një numri shumë të kufizuar të zyrtarëve të lartë. Kadare u akuzua se kishte shkruar një poemë armiqësore, kundërrevolucionare, kundër [[Partia e Punës e Shqipërisë|Partisë së Punës]], kundër [[Diktatura e proletariatit|diktaturës së proletariatit]] dhe kundër Enver Hoxhës.
 
Autori u syrgjynos në [[Myzeqe]] dhe iu ndalua botimi i romaneve të reja. Dorëshkrimi origjinal i poemës u konfiskua dhe është zhdukur përgjithnjë ndërsa teksti i daktiloshkruar i poemëssaj u zbulua në vitin 2002 në Tiranë dhe u botua për herë të parë. Në vitin 2011 u publikuan procesverbalet e mbledhjeve ku u dënua vepra, ndërsa në vitin 2016 edhe pjesët e ditarit të Enver Hoxhës ku analizon poemën.
 
== Përmbajtja ==
Poema i referohej një mbledhjeje të Byrosë Politike të datës 27 qershor 1975, nga e cila doli një "Vendim i Byrosë Politike të Komitetit Qëndror të PPSH-së mbi disa masa për luftën kundër burokratizmit veçanërisht për thjeshtimin e organikave".<ref name=":0">{{Cite web|last=Vehbiu|first=Ardian|date=25 janar 2019|title=Pashallarët në nëntë pamje|url=https://peizazhe.com/2019/01/25/pashallaret-ne-nente-pamje/|url-status=live|access-date=9 mars 2021|website=Peizazhe të fjalës|language=sq}}</ref>
 
== Analiza ==
Poema ikëtë përketvepër traditës së "letërsisë politike të Europës Qendrore",<ref name=":1" /> gjegjësisht kundër ''burokratizmit'' siç kuptohej në vitet kur u shkruajt.<ref name=":0" /> AiKadare akuzon rrethin e [[Enver Hoxha|Enver Hoxhës]] se mbanin përgjegjësi për problemet në vend. Poema i përket traditës së "letërsisë politike të Evropës Qendrore".<ref name="Morgan2" /> Ky produkt letrar i absolutizmit iluminist, synonte të përmirësonte politikën duke i bërë thirrje sovranit të spastronte qeverinë nga shërbëtorët e tij të korruptuar. Poema nuk është sulm i drejtpërdrejtë kundër Enver Hoxhës, por sulm kundër [[Partia e Punës e Shqipërisë|Partisë]], [[Byroja politike e Partisë së Punës së Shqipërisë|Byrosë Politike]] dhe nomeklaturës. Hoxha shfaqet si "sundues i mirë" i cili mbron interesat e popullit nga zyrtarët e korruptuar. Mirëpo thelbi i kësaj tradite të shkrimit ishte se kuptohej se vetë sistemi ishte i korruptuar dhe me plot të meta, sado që sunduesi është "i mirë".<ref name=":1Morgan2">{{Harvnbcite book|author=Peter Morgan|title=Ismail Kadare: shkrimtari dhe diktatura, 1957-1990|date=2011|publisher=Shtëpia botuese 55|ISBN=9789928106124|place=Tirana|pages=164-165.|language=sq}}</ref> Byrokratët komunistë në poemë paraqiten me duar të përgjakura.<ref name="Helena" />
 
Të tjerë e kanë parë poemën si tundim i radikalizmit të majtë të autorit; si dhe i mëtimit të milituar në politikën e regjimit totalitar, madje edhe si tregues besnikërie ndaj Enver Hoxhës në "përleshjen e tij me burokracinë".<ref name=":0" /><ref>{{Cite web|last=Vehbiu|first=Ardian|author-link=Ardian Vehbiu|date=23 janar 2019|title=Filologjia e shkurtimit|url=https://peizazhe.com/2019/01/23/filologjia-e-shkurtimit/|url-status=live|access-date=9 mars 2021|website=Peizazhe të fjalës|language=sq}}</ref> Krahas ekzaltimit të figurës së Enverit, ashtu sikurse te ''Dimri i madh,'' bënte thirrje për ashpërsim të luftës së klasave sipas modeleve të [[Revolucioni Kulturor Kinez|revolucionit kulturor kinez]].<ref>{{Cite web|last=Demalia|first=Ilir|date=28 gusht 2020|title=Enveri urdhëroi arrestimin e Kadaresë dhe Qemal Lame i ndërroi mendjen? Kaq budalla ishte Enveri?!|url=http://www.panorama.com.al/enveri-urdheroi-arrestimin-e-kadarese-dhe-qemal-lame-i-nderroi-mendjen-kaq-budalla-ishte-hoxha-ilir-demalia-flet-per-librin-e-kryehetuesit-si-nuk-ka-nje-deshmitar-te-gjalle-apo/|url-status=live|access-date=9 mars 2021|website=panorama.com.al|language=sq}}</ref> Paraqitjen e saj si provë disidence e kanë quajtur pjesë të kulturës së simulim-manipulimit, sepse duke pasë qenë e botuar në Francë dhe e prezantuar provë disidence për të simuluar atë që çmohet më së shumti në kushte totalitare (disidencën) duke u konformuar ndaj pëlqyeshmërisë së huaj, manipulohet si rrjedhim opinioni shqiptar me këtë hyrje në rol.<ref>{{Cite web|last=Lubonja|first=Fatos|author-link=Fatos Lubonja|date=14 shtator 2020|title=Raporti i Kadaresë me regjimin e djeshëm, njëjtë me atë të korruptuar mafioz të sotëm|url=https://dosja.al/fatos-lubonja-raporti-i-kadarese-me-regjimin-e-djeshem-njejte-me-ate-te-korruptuar-mafioz-te-sotem/|url-status=live|access-date=9 mars 2021|website=dosja.al|language=sq}}</ref>
 
== Ndalimi ==
Kadare e shkroi këtë poemë në janar 1974 dhe e çoi për botim në gazetën "Drita" në tetor 1975. Poema ishte paraparë të zinte vendin kryesor në faqosje të gazetës, mirëpo në mesnatë teksa shtypej, e lexoi kryeredaktori i gazetës dhe pezulloi botimin.<ref name="Haliti">{{cito uebin|last1=Haliti|first1=Faslli|date=24 tetor 2014|title=Ismail Kadare është gjeni. Nuk njoh asnjë gjeni servil|url=http://www.respublica.al/content/intervista-poeti-faslli-haliti-ismail-kadare-%C3%ABsht%C3%AB-gjeni-nuk-njoh-asnj%C3%AB-gjeni-servil|url-status=live|accessdate=10 November 2017|website=Res Publica|language=sq|interviewer=Leonard Veizi}}</ref><ref name="Sinani287">{{harvnb|Sinani|2011|p=287}}</ref> [[Dritëro Agolli]] e informoi Pirro Kondin, anëtar i Komitetit Qendror për këtë poemë duke shtuar se Kadareja aty tregon se "Partia nuk është më në gjendje të qeverisë". Poema u hoq nga shtypi dhe autorit iu sekuestrua origjinali.<ref name>{{harvnb|Sinani|2011|p="Sinani287"287}}</ref><ref name>{{Harvnb|Morgan|2011|pages="Morgan1" 165-168.}}</ref>
 
Kadare u thirr për të bërë autokritikë në aparatin e Komitetit Qendror, në një mbledhje të drejtuar nga vetë [[Ramiz Alia]], ku qenë të pranishëm funksionarë të KQ të PPSH, të Lidhjes së Shkrimtarëve dhe të Ministrisë së Arsimit. ProcesverbaletProcesverbali ei mbledhjevembledhjes u bënë publikepublik në vitin 2011. dhe në të Alia e akuzoi Kadarenë se:<ref>{{harvnb|Sinani|2011|p=243}}</ref>
<blockquote>[...]E tërë poezia është e konceptuar me një frymë armiqësore, kundër-revolucionare, kundër vijës së Partisë dhe diktaturës së proletariatit. Që nga kreu deri në fund kjo poezi ka sulme kundër regjimit socialist, ndërsa komplotistët as që zihen në gojë. Thelbin e poezisë e përbën mendimi se regjimi socialist është i krimbur që nga lart e deri poshtë. Nga ana tjetër në poezi i mëshohet idesë se ky regjim është regjim burokratik, i cili i ka duart të lyera me gjak. Pankartat dhe heronjtë e punës, gazetat e telegramet e urimit, "janë të gjitha blof". Bile Kadare revoltohet e proteston "Mjaft me këtë qeshje dashamirëse" sepse ai i sheh "të kobshëm, me duar të përgjakura gjer në bërryle" njerëzit në fuqi.[...] Po kush janë me duar të përgjakura? Mund të mendohet se janë komplotistët. Por cila nga ata vrau? Ata nuk vranë njeri, bile ishin për liberalizim. Ka vrarë diktatura e proletariatit armiqtë e klasës. Pra, me gjakun e armiqve të klasës i ka diktatura të përgjakura duart. Këtë sulmon Kadare? [...] Në fakt, pra, edhe figura e shokut Enver atakohet, sepse ai "i pari i pa". Por atëherë lind pyetja pse s'i pa më parë? Pse i lejoi, meqë ai është në udhëheqje? '''Si përfundim''': poezia është armiqësore e kundërrevolucionare. Ajo duket sikur u drejtohet armiqve të brendshëm, sidomos atyre të jashtëm, por u drejtohet për t'u thënë se këtu çdo gjë është e kalbur, lart e poshtë, se regjimi mbahet në këmbë me gjak.[...]»</blockquote>
 
Në organizatën bazë të partisë u kritikua se:<ref>{{harvnb|Sinani|2011|p=275}}</ref><blockquote>»[...]Kjo poezi armiqësore dhe kundër-revolucionare është shkruar si me porosi nga armiqtë e brendshëm dhe të jashtëm, sepse në të fare qartë predikohet teza e tyre, që regjimi ynë, pushteti ynë, mbahet me gjak, mbahet me forcën e bajonetave.[...] [...]Kundër kujt drejtohen këto vargje? Është e qartë se kundër [[diktatura e proletariatit|diktaturës së proletariatit]] dhe jo kundër komplotistëve.[...] Tjetër gjë na mëson Partia dhe marksizëm-leninizmi, tjetër gjë predikon Ismaili sepse ai nuk mendon si Partia.[...] Ky afirmim dhe përgjithësim armiqësor dhe reaksionar i vjershës së Ismailit e ka burimin tek ajo që ai degjenerimin e pushtetit tonë dhe socializmit e sheh si të pashmangshëm, e sheh diçka fatale. Në vjershën "Në mesditë Byroja Politike u mblodh" atakohet në ballë të gjerë e gjith politika dhe pushteti ynë[...]»</blockquote>
Në analiza të tjera të Lidhjes së Shkrimtarëve dhe të KQ të PPSH, prirjet e Kadaresë "për të dalë autoritet mbi Partinë" u krahasuan me prirjet e puçistëve në ushtri dhe të komplotistëve në ekonomi.<ref>{{harvnb|Sinani|2011|p=250.}}</ref>
 
Në organizatën e partisë në Lidhjen e Shkrimtarëve u kritikua:<ref>{{harvnb|Sinani|2011|p=255}}</ref> <blockquote>»[...]Nga vjersha e I.Kadaresë del një mendim shumë i gabuar se shoqëria jone qenka false dhe hipokrite: në lëvozhgën e saj bëhen festivale, këndohen këngë, shkruhen pllakate "Rroftë shoku Enver Hoxha!" ndërsa brenda ziejnë shthurjet, intrigat, komplotet.[...] Prandaj ajo është një letër shpifëse e cila po të botohohej do t'i sillte dëm të madh Partisë dhe gjithë propagandës tonë[...]
Kadare u detyrua të paraqiste autokritikë edhe përpara organizatës bazë të partisë në Lidhjen e Shkrimtarëve. Ai pranoi se kishte shkruar një vepër "armiqësore, kundërrevolucionare, kundër vijës së Partisë, Diktaturës së Proletariatit dhe popullit".<ref name="Morgan1">{{harvnb|1=Morgan|2=2011|pages=165-168.}}</ref> Poema u ndalua.<ref name="Fayé">{{cite book|last=Fayé|first=Éric|title=Oeuvres completes|date=1993|publisher=Editions Fayard|editor-last=Kadaré|editor-first=Ismail|volume=1|pages=10-20|language=fr}}</ref> Dorëshkrimi i poemës kaloi në fare pak duar, madje as funksionarëve të lartë të PPSH dhe Lidhjes së shkrimtarëve nuk u është dhënë, dhe nuk e njihnin, duke e gjykuar të rrezikshme dhe infektuese ideologjikisht. Dorëshkrimi origjinal që iu konfiskua autorit është zhdukur përgjithnjë dhe mbijeton vetëm teksti i daktiloshkruar që u dorëzua në gazetën Drita.<ref>{{harvnb|Sinani|2011|p=257.}}</ref>
Cilat janë shkaqet e rënies gjer te kjo vjershë? Kadare nuk e njeh marksizmin dhe nuk bën përpjekje për ta njohur.[...]</blockquote>
 
Në analiza të tjera të Lidhjes së Shkrimtarëve dhe të KQ të PPSH, prirjet e Kadaresë "për të dalë autoritet mbi Partinë" u krahasuan me prirjet e puçistëve në ushtri dhe të komplotistëve në ekonomi.<ref>{{harvnb|Sinani|2011|p=250.}}</ref>
Si ndëshkim dënimi qe i lehtë:<ref>{{Cite journal|last=Morgan|first=Peter|date=2010|title=Ismail Kadare: Writing under Dictatorship|url=https://openjournals.library.sydney.edu.au/index.php/ART/article/view/5718|journal=Arts: The Journal of the Sydney University Arts Association|language=en|volume=32|pages=76}}</ref> iu ndalua e drejta e botimit,<ref name="Fayé"/> me propozimin e tij<ref name=":Malcolm" /> për t'u vetëdënuar shkoi "me leje krijimi" në [[Fieri|Fier]],<ref>{{Cite web|last=Gjini|first=Kozma|date=5 qershor 2018|title=Një burrë nga Myzeqeja|url=https://telegraf.al/aktualitet/nje-burre-nga-myzeqeja/|url-status=live|access-date=9 mars 2021|website=telegraf.al|language=sq}}</ref> Seman dhe Libofshë<ref>{{Cite web|last=Kulla|first=Pëllumb|date=2008|title=Sulmet ndaj Kadaresë|url=https://alb-club.alb-net.narkive.com/Pml3tSAv/albclub-sulmet-ndaj-kadarese|url-status=live|access-date=9 mars 2021|website=alb-club.alb|language=sq}}</ref> ku të mësonte të "kontribonte në mënyrë produktive në të mirën e kombit".<ref>{{Harvnb|Morgan|2011|page=175.}}</ref> Biseda për poemën ose vetë përmendja e saj ishte e ndaluar gjatë kohës së komunizmit, madje edhe për vetë Kadarenë.<ref name="Helena2">{{harvnb|1=Kadare|2=2011|page=339.}}</ref>
 
Kadare u detyrua të paraqiste autokritikë edhe përpara organizatës bazë të partisë në Lidhjen e Shkrimtarëve. Ai pranoi se kishte shkruar një vepër "armiqësore, kundërrevolucionare, kundër vijës së Partisë, Diktaturës së Proletariatit dhe popullit".<ref name="Morgan1">{{harvnbcite book |1author=Peter Morgan|2title=Ismail Kadare: shkrimtari dhe diktatura, 1957-1990 |publisher=Shtëpia botuese 55|place=Tirana |date=2011 |ISBN=9789928106124|pages=165-168}}</ref> Në autokritikë nuk kurseu kundër vetes as fjalët më të rënda.<ref>{{harvnb|Sinani|2011|p=287}}</ref> Për tu bërë sa më bindës dhe për të shpëtuar me dënim sa më të lehtë, u thellua duke bërë autokritikë retrospektive për vepra të mëparshme.<ref>{{harvnb|Sinani|2011|p=285}}</ref> Poema u ndalua.<ref name="Fayé">{{cite book|last=Fayé|first=Éric|title=Oeuvresœuvres completes|date=1993|publisher=Editions Fayard|editor-last=Kadaré|editor-first=Ismail|volume=1|pages=10-20|language=fr}}</ref> Dorëshkrimi i poemës kaloi në fare pak duar, madje as funksionarëve të lartë të PPSH dhe Lidhjes së shkrimtarëve nuk u është dhënë, dhe nuk e njihnin, duke e gjykuar të rrezikshme dhe infektuese ideologjikisht. Dorëshkrimi origjinal i cili iu konfiskua autorit është zhdukur përgjithnjë dhe mbijeton vetëm teksti i daktiloshkruar që u dorëzua në gazetën Drita.<ref>{{harvnb|Sinani|2011|p=257.}}</ref>
 
Si ndëshkim, Kadaresë iu ndalua botimi i romaneve të reja,<ref name="Fayé"/> u syrgjynos fillimisht në [[Fieri|Fier]], e më pas në moçalet e Myzeqesë, ku duhej të hiqte dorë nga shkrimi dhe të mësonte të "kontribonte në mënyrë produktive në të mirën e kombit".<ref name="Morgan3">{{cite book |author=Peter Morgan|title=Ismail Kadare: shkrimtari dhe diktatura, 1957-1990 |publisher=Shtëpia botuese 55|place=Tirana|date=2011 |ISBN=9789928106124|page=175|language=sq}}</ref> Biseda për poemën ose vetë përmendja e saj ishte e ndaluar gjatë kohës së komunizmit, madje edhe për vetë Kadarenë.<ref name="Helena2">{{cite book|last1=Kadare|first1=Helena|title=Kohë e pamjaftueshme|publisher=Onufri|year=2011|page=339}}</ref>
 
== Pas komunizmit ==
Line 26 ⟶ 45:
{{Quote|text=''Detraktorët e tij, sa herë që binte fjala për këtë vjershë, e quanin atë si një fantazi të shkrimtarit. Disa arritën deri atje, sa ta quajnë lavdërim për diktaturën, madje u tha se shkaku i zemërimit kundër Is., ishte se regjimit nuk i pëlqenin lavdërimet e tepruara, ndaj deshi ta dënonte shkrimtarin për këtë!''|author=[[Helena Kadare]]|source=''Kohë e pamjaftueshme: kujtime'' ([[Shtëpia Botuese Onufri|Onufri]] 2011, fq.339)}}
 
Madje edhe historiani [[Noel Malcolm]] e quajti poemën në shtypin amerikan "''fantazi të I.K.''".<ref name="Helena2">{{harvnb|1=Kadare|2=2011|page=339.}}< /ref> Përveç kësaj, për poemën ishte spekuluar edhe se nuk ishin byrokratët ata që Kadare i kishte paraqitur me duar të përgjakura, por ishin "komplotistët".<ref name="Helena" />
 
Mirëpo në vitin 2002 poema u zbulua në arkivin e shtetit dhe u botua me miratimin e autorit.<ref name="Morgan1" /> Pas botimit të poemës, ajo filloi të sulmohej se ishte "''vepër tipike e [[realizmi socialist|realizmit socialist]]''". Në shtyp u shtrua pyetja se nëse poema ishte "''vepër tipike e realizmit socialist''" atëherë përse kishte ngjallur zemërim aq të madh te shteti kundër autorit.<ref name="Helena">{{harvnbcite book|1last1=Kadare|2first1=Helena|title=Kohë e pamjaftueshme|publisher=Onufri|year=2011|pages=341-342.|language=sq}}</ref>
 
Me publikimin e disa dokumenteve nga arkivat e shtetit në vitin 2011 doli në dritë edhe qasja zyrtare e shtetit ndaj poemës. Në vitin 2018 u publikuan edhe shënimet e ditarit të Enver Hoxhës ku analizonte poemën.
 
==Reagimi i Enver Hoxhës ==
Sipas Vahid Lamës, sekretarit personal të Hoxhës, poemën ia kishte lënë mbi tavolinë [[Ramiz Alia]] dhe pastaj kishte dalë nga zyra, kështu që kur hyri sekretari, Enveri sapo kishte përfunduar leximin e poemës dhe shpërtheu:
 
{{Quote|text=''Merri këto shënime dhe jepja Nexhmijes për t’i sistemuar diku në arkiv. Janë disa gjykime të miat për Ismail Kadarenë, që u dashka ta mbash nga xhaketa për të mos u gremisur në ato humnerat e fantazisë së tij të sëmurë. Ai shkruan për “Pashallarë të Kuq”, po cilët qenkan këta? Anëtarët e Byrosë Politike?! Sigurisht ai kështu mendon. Por ajo mendja e tij, e pleksur me kozmopolitizëm, më pas do t’i pjellë që të shkruajë edhe për “Sulltanin e Kuq”! Hajde shkrimtar, hajde! Ai është një armik i rrezikshëm i partisë. E kemi përkëdhelur shumë, por tani me këto “Pashallarët e Kuq” durimi ynë është sosur, ai do të japë llogari. Poema e tij është akuzë e rëndë për udhëheqjen e partisë, ajo është një trakt i zi, që bën thirrje për kryengritje, është një vepër makabre.'':— <small>Enver Hoxha</small><ref name="GazetaShqip">{{cito uebin|last1=Lama|first1=Vahid|title=Rroftë Nexhmija, poshtë Kadare!”|url=http://gazeta-shqip.com/lajme/2012/09/30/rrofte-nexhmija-poshte-kadare/|website=Gazeta Shqip|accessdate=10 November 2017|language=sq}}</ref>|align=right|width=35%}}
 
Lama thekson se Enveri "ishte nxirë në fytyrë" dhe shton se "''rrallë herë më kishte takuar ta shikoja në atë gjendje aq të shqetësuar''". Për Kadarenë thotë se mendoi se kësaj here vërtet do ta pësonte dhe se "''lart e poshtë thuhej gojë më gojë që arrestimi i Kadaresë ishte çështje ditësh''".<ref name="GazetaShqip" /> Për më tepër, në tekstin e poemës vetë Hoxha kishte shkruar “''Ismail Kadareja të shkojë në burg!''”.<ref>{{cito uebin|title=Vreri i Enverit pasi lexoi “Pashallarët e kuq”: Durimi mori fund, Kadare, në burg|url=http://www.panorama.com.al/vreri-i-enverit-pasi-lexoi-%E2%80%9Cpashallaret-e-kuq%E2%80%9D-durimi-mori-fund-kadare-te-shkoje-ne-burg/|website=Panorama Online|accessdate=10 nëntor 2017|date=27 gusht 2012}}</ref>
 
== Trashëgimia ==
Pas dërgimit të Ismail Kadaresë në Myzeqe, i vdiq babai. Sipas tij, i ati e dinte të internuar ose më keq, dhe kishte vdekur me atë mendim në kokë.<ref>{{harvnbsfn|Sinani|2011|p=345-346}}.</ref>
 
Për të kapërcyer ndalesën e botimit të romaneve të reja, e cila qe pjesë e ndëshkimit, i maskoi ato si novela duke i ngjeshur në një përmbledhje novelash.<ref name="Fayé"/> Kësodore u botuan vëllimet me novela: ''Ura me tri harqe'' më 1978, ''Gjakftohtësia'' më 1980 dhe ''Koha e shkrimeve'' më 1986.
 
== Referime ==
{{reflist|3}}
 
== Bibliografia ==
*{{cite book|last1=Sinani|first1=Shaban|title=Letërsia në totalitarizëm dhe "Dossier K"|publisher=Naim Frashëri|date=2011|language=sq}}
*{{cite book|last1=Morgan|first1=Peter|title=Kadare: Shkrimtari dhe diktatura 1957-1990|date=2011|publisher=Shtëpia Botuese "55"|place=Tiranë|isbn=978-9928-106-12-4|edition=1|ref=sfn|language=sq}}
*{{cite book|last1=Kadare|first1=Helena|title=Kohë e pamjaftueshme|date=2011|publisher=Onufri|place=Tirana|isbn=978-99956-87-51-9|ref=sfn|language=sq}}
 
{{Ismail Kadare|state=collapsed}}
 
[[Kategoria:Ismail Kadare]]