Kisha Ortodokse Autoqefale e Shqipërisë: Dallime mes rishikimesh

Inisiativën për riorganizimin e Kishës së Shqipërisë e mori Patriarkana Ekumenike me një sërë veprimesh vendimtare. Në janar [[1991]], Patriku Ekumenik Dhimitri dhe Sinodi i Shenjtë i Patriarkanës caktuan profesorin e Universitetit të Athinës, peshkopin e Andrusës (Drejtor i Përgjithshëm i “Shërbimit Apostolik” të Kishës së Greqisë dhe vëzhgues i Mitropolisë së Shenjtë të Irinopolit), Anastasin, si eksark patriarkal (të dërguar të Patriarkanës), me mision që të shkonte në Shqipëri për t’u takuar me ortodoksët dhe autoritetet e vendit. Pas kundërshtimeve shumëmujore të shtetit shqiptar, Eksarku (i dërguari) i Patriarkanës arriti në Tiranë, më 17 korrik [[1991]]. Gjatë udhëtimit të tij në vend konstatoi shkretimin e tmerrshëm që kishte shkaktuar përndjekja e pamëshirshme. Ishin shkatërruar 1608 kisha dhe manastire. Veprimi i parë i Eksarkut ishte krijimi i një strukture thelbësore kishtare për përfaqësimin e Kishës lokale. Për riformimin e strukturës kishtare, Eksarku i Patriarkanës mblodhi Asamblenë e Përgjithshme Kleriko-laike 1-2 gusht [[1991]], me pjesëmarrjen e 15 klerikëve dhe 30 laikëve, nga të gjitha dioqezat e Shqipërisë, në të cilën u studiua gjendja pas regjimit komunist dhe perspektiva, në fund u zgjodhën 4 këshilltarë (epitropë) arkieratikë dhe Këshilli i Përgjithshëm Kishtar Kleriko-laik me 13 pjesëtarë. Përfaqësia e Kishës së Shqipërisë vizitoi Patriarkanën Ekumenike (5-8 qershor [[1992]]), për herë të parë pas persekutimit dhe kërkoi zgjedhjen e Eksarkut të Patriarkanës si primat të Kishës së Shqipërisë.<ref name=Janullatos>{{harvnb|Janullatos}}</ref>

[[Skeda:Anastasi, Kryepeshkop i Tiranës, Durrësit dhe Gjithë Shqipërisë.jpg|parapamje|279x279px|Kryepeshkopi i Tiranës, Durrësit dhe Gjithë Shqipërisë, Anastasi]]

 

Në korrik [[1996]], pa ndonjë marrëveshje me palën shqiptare, u bënë në Kostandinopojë dorëzimet në mitropolitë të kandidatëve të zgjedhur në vitin [[1992]], për mitropolitë në fjalë. Autoritetet shqiptare e refuzuan kategorikisht hyrjen dhe vendosjen e tyre në Shqipëri. Përfundimisht, pas diskutimesh këmbëngulëse ndërmjet përfaqësuesve të Patriarkanës Ekumenike, Kishës Autoqefale të Shqipërisë dhe Autoriteteve shqiptare (nga nëntori i vitit [[1997]] deri në korrik të [[1998]]), çështja e formimit të Sinodit të Shenjtë u arrit me pranimin e skemës që ai të përbëhej nga dy kryepriftërinj me origjinë greke dhe dy me origjinë shqiptare. U fronëzua mitropoliti i Beratit, Ignati, ndërsa mitropolitët e Gjirokastrës, Aleksandri, dhe i Korçës, Kristodhuli, paraqitën dorëheqjen e tyre. Mitropolit i Korçës u zgjodh arkimandriti Joan Pelushi, i cili kishte shërbyer më parë si pedagog dhe dekan i Akademisë Teologjike “Ngjallja e Krishtit” në Durrës dhe Peshkop i Apolonisë ishte u zgjodh i Përndershmi Atë Kozma Qirjo, i cili përfaqësonte brezin e hershëm të priftërinjve, i cili me heroizëm vazhdonte të pagëzonte dhe të bënte Liturgji Hyjnore fshehurazi edhe gjatë viteve të egra të persekutimit fetar<ref>At Spiro Bulika, Bariu i mirë (Episkop Kozmai), bot. Kisha Orthodhokse autoqefale e Shqipërisë, Tiranë 2005.</ref>. Më 11 gusht [[2000]], Hirësia e Tij Kozma Qirjo fjeti, duke lënë vakant vendin e Peshkopit të Apolonisë. Në nëntor të vitit 2006 Sinodi u plotësua edhe me tre hierarkë të tjerë: Mitropolitin e Gjirokastrës, Hirësi Dhimitri, i cili në 15 vitet e fundit kishte shërbyer si mbikqyrës i Kryepeshkopit në këtë mitropoli; Peshkopin e Apollonisë Hirësi Nikollën dhe Peshkopin e Krujës, Hirësi Andonin, të cilët këta të dy i përkasin brezit të klerikëve të rinj shqiptarë të formuar në Akademinë Teologjike Ortodokse “Ngjallja e Krishtit”, Durrës. Po në nëntor [[2006]] u miratua Statuti i ri i Kishës Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë. Në nëntor [[2008]] u nënshkrua, sipas Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë ([[1998]]) Marrëveshja pë rregullimin e marrëdhënieve të ndësjella midis Kishës Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë dhe Këshillit të Ministrave, që në vazhdim u ratifikua nga Kuvendi i Shqipërisë dhe u bë ligj i Shtetit Shqiptar, me nr. 10057, më 22.01.[[2009]].<ref name=Janullatos>{{harvnb|Janullatos}}</ref>

* (1992-vazhdon) [[Anastas Janullatos]]

 

<gallery>

</gallery>

 

* {{Citation|last=Janullatos|first=Anastasios|title=Kisha e Shqipërisë, nga vitet apostolike deri sot|url=http://kisha-e-shqiperise-kryepiskop-anastas.blogspot.com/2013/09/kisha-e-shqiperise-tradita-historike.html|volume=|year=|publisher=Websajti i KOASH=it|oclc=|language=sq}}

* Γιαννουλάτος Aναστάσιος, “Εκκλησία της Αλβανίας: Ιστορική – Πνευματική Παράδοση. Τέχνη” në librin Χριστόπουλος Γεώργιος Α., Ο ΘΥΣΑΥΡΟΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ. 2000 Χρόνια, Ιστορία • Μνημεία • Τέχνη, Β΄ Τόμος - Πατριαρχεία και Αυτοκέφαλες Εκκλησίες, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα, 2000. (Kryepeshkopi Anastas, THESARI I ORTODOKSISË 2000 Vjet Histori - Monumente - Art. Vol. II - Patriarkanat dhe Kishat Autoqefale).

 

== Shiko edhe këtu ==

 

== Lidhje të jashtme ==

 

== Burimet ==