Vetmia: Dallime mes rishikimesh
[redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
Amaro (diskuto | kontribute) |
AXRL (diskuto | kontribute) No edit summary |
||
Rreshti 1:
[[Image:Frederick Leighton - Solitude.jpg|thumb|right|''Solitude'' by [[Frederic Leighton, 1st Baron Leighton|Frederic Leighton]]]]
Studime të thelluara nga filozofë, psikologë, sociologë e hulumtuesë të profileve të tjera, vënë në pah se vetmia dhe izolimi nuk janë çështje që
Jetojmë në kohë të shpikjeve të
Jemi dëshmitarë të një mundësije të jashtëzakonshme për lidhje humane. Njeriu i shekujve të kaluar nuk pati as
Si pra vetmia arriti të kaloj në "epidemi" ? Duket se begatia teknike që lehtëson aq shum komunikimin të shëndrohet në një
Në botën
== Vetmia shoqërore (sociale) ==▼
Njeriu, në marrëdhëniet me të tjerët, sa më i angazhuar që të jetë, se paku në hap shoqëror, është jashtë një izolimi të quajtur vetmi. Por kjo nuk mjafton që vetmia të jetë e mposhtur në kuptimin e plotë moral, të karakterit dhe atë psikologjik. Relacionet shoqërore profesionale mundësojnë lehtësimin e vetmisë së personit se është i pajisur me komunikim së paku në pjesën e domosdoshme të plotësimit të detyrave dhe angazhimeve. Ky lloj komunikimi ka pra, pjesën e "detyrueshme" shoqërore dhe instinktin e të fituarit për të jetuar a mbijetuar.
Pasiviteti shoqëror, pra tërheqja me dëshirë a me shkaqe të tjera jashtë mundësive të subjektit, nuk krijon kushte për vetmi të plotë dhe pra është e paqenëshme. Sikur të jetohet fizikisht larg çdo kontakti human, do të krijohen kontakte me rrethin
▲==Vetmia shoqërore (sociale)==
▲Njeriu, në marrëdhëniet me të tjerët, sa më i angazhuar që të jetë, se paku në hap shoqëror, është jashtë një izolimi të quajtur vetmi. Por kjo nuk mjafton që vetmia të jetë e mposhtur në kuptimin e plotë moral, të karakterit dhe atë psikologjik. Relacionet shoqërore profesionale mundësojnë lehtësimin e vetmisë së personit se është i pajisur me komunikim së paku në pjesën e domosdoshme të plotësimit të detyrave dhe angazhimeve. Ky lloj komunikimi ka pra, pjesën e "detyrueshme" shoqërore dhe instinktin e të fituarit për të jetuar a mbijetuar. Gjithësesi, këtu bëhet fjalë edhe për komunikim në rast të jokomunikimit. Vet fakti se nuk komunikojmë me tjetrin është komunikim. Nga kjo, konstatojmë se vetmi totale nuk ka dhe se kushtet për një fenomen të tillë nuk egzistojnë.
Çkyqja nga jeta shoqërore me vendime të saj, lënia pas dore e individit, dënimi me burg,
▲Pasiviteti shoqëror, pra tërheqja me dëshirë a me shkaqe të tjera jashtë mundësive të subjektit, nuk krijon kushte për vetmi të plotë dhe pra është e paqenëshme. Sikur të jetohet fizikisht larg çdo kontakti human, do të krijohen kontakte me rrethin egzistues natyror; një simbiozë që nuk toleron vetmi të skajshme dhe pa relacione me natyrën (dialogu i imagjinativ me bimët a me kafshët). Njeriu është i pajisur me mudësi për komunikim, në rradhë të parë me aftësinë e të folurit e kjo vetëvetiu krijon bazën materiale që çkyq vetminë totale, së paku në fushën relacionale.
Absurdi i të burgosurit të izoluar, të cilit edhe ushqimi i shërbehet me anë të instrumenteve elektrorobotike pa parë njëri ose qenie tjetër të gjallë, nuk është i vetmuar sepse nuk është i çkyqyr nga marrëdhëniet me tjetrin. Ai nuk është i çkyqur as nga komunikimi. Sjellja e ushqimit është në vehte komunikim me atë që vendos t'ia sjellë pjatën roboti. Aty janë konceptuesi dhe punëtorët që prodhuan këtë "
▲Çkyqja nga jeta shoqërore me vendime të saj, lënia pas dore e individit, dënimi me burg, vetëmse janë shkëputje nga favoret që sjellin relacionet humane dhe vetmi e standardizuar me ligje ose me inate të gjithëndorëshme që mund të krijojnë ndjenjë vetmie, që gjithësesi është e pjesëshme.
Absurdi i dytë është më ekstrem ; mbyllja e subjektit në vetmi dhe lënia pa ushqim gjer në mbarim. Izolimi është në fuqi ; vetmia jo. Atë dikush e lë në vetmi fizike por relacioni shoqëror nuk mungon, andaj vetmi totale, në këtë rast nuk
▲Absurdi i të burgosurit të izoluar, të cilit edhe ushqimi i shërbehet me anë të instrumenteve elektrorobotike pa parë njëri ose qenie tjetër të gjallë, nuk është i vetmuar sepse nuk është i çkyqyr nga marrëdhëniet me tjetrin. Ai nuk është i çkyqur as nga komunikimi. Sjellja e ushqimit është në vehte komunikim me atë që vendos t'ia sjellë pjatën roboti. Aty janë konceptuesi dhe punëtorët që prodhuan këtë "maqinë".
=== Format e relacionit, komunikimi, mediat dhe sindromi i vetmisë në shoqëri ===▼
▲Absurdi i dytë është më ekstrem; mbyllja e subjektit në vetmi dhe lënia pa ushqim gjer në mbarim. Izolimi është në fuqi; vetmia jo. Atë dikush e lë në vetmi fizike por relacioni shoqëror nuk mungon, andaj vetmi totale, në këtë rast nuk egziston. Subjekti është koshient se dikush e dënoi, se dikush i ndalon të tjerët t'i sjellin ushqim e pije… Relacioni me të tjerët egziston në çdo rrethanë dhe pra, në asnjë mënyrë nuk mund t'i shpëtohet tjetrit.
Pretendimet se jetojmë në një kohë komunikimi e pra ngritjes gjer në nivele më të skajshme të vetmisë janë aq sa të thjeshta sa dhe të gabuara. Mjetet e informimit të ditëve tona, konsiderohen në përmasa mjaftë të gjëra nga sociologë e filozofë se janë pasuri dhe element kryesor i komunikimit që i ka munguar gjeneratave të kaluara. Këto mjete të informimit të quhen mjete komunikimi sjell një vlerësim negativ mbi teorinë e përmendur. Televizioni, radioja, me përjashtim të mundësive që ofron interneti e telefoni, janë kumunikim-prezentim i një të dhëne a ideje pa mundësi të komunikimit. Këtu ka vetëm një lidhje virtuale në mes informuesit dhe dëgjuesit pa asnjë lloj forme të bashkëbisedimit. Konfuzioni qëndron në mes të informacionit dhe komunikimit. Thjeshtë mediat janë mjet informacioni dhe jo komunikim palësh.▼
▲===Format e relacionit, komunikimi, mediat dhe sindromi i vetmisë në shoqëri===
Në këtë rast, dallohet interneti nga mjetet tjera informuese (e jo komunikative) se nëpërmjet të rrjetit, komunikimi edhe kur është virtual (forma të ndryshme të bisedave në linjë (chat) krijojnë lidhje reale në mes të palëve kështuqë mungesa e prezencës objektive fizike në afërsi, nuk peshon si vetmi. Përkundrazi ky lloj relacioni është tejet tërheqës nga numër njerëzish të cilët lidhen pas miqësive dhe dialogut në mënyrë adiktive, gjë që
▲Pretendimet se jetojmë në një kohë komunikimi e pra ngritjes gjer në nivele më të skajshme të vetmisë janë aq sa të thjeshta sa dhe të gabuara. Mjetet e informimit të ditëve tona, konsiderohen në përmasa mjaftë të gjëra nga sociologë e filozofë se janë pasuri dhe element kryesor i komunikimit që i ka munguar gjeneratave të kaluara. Këto mjete të informimit të quhen mjete komunikimi sjell një vlerësim negativ mbi teorinë e përmendur. Televizioni, radioja, me përjashtim të mundësive që ofron interneti e telefoni, janë kumunikim-prezentim i një të dhëne a ideje pa mundësi të komunikimit. Këtu ka vetëm një lidhje virtuale në mes informuesit dhe dëgjuesit pa asnjë lloj forme të bashkëbisedimit. Konfuzioni qëndron në mes të informacionit dhe komunikimit. Thjeshtë mediat janë mjet informacioni dhe jo komunikim palësh.
Si përfundim rrjedhon se
▲Në këtë rast, dallohet interneti nga mjetet tjera informuese (e jo komunikative) se nëpërmjet të rrjetit, komunikimi edhe kur është virtual (forma të ndryshme të bisedave në linjë (chat) krijojnë lidhje reale në mes të palëve kështuqë mungesa e prezencës objektive fizike në afërsi, nuk peshon si vetmi. Përkundrazi ky lloj relacioni është tejet tërheqës nga numër njerëzish të cilët lidhen pas miqësive dhe dialogut në mënyrë adiktive, gjë që ngren një problem tjetër individual dhe shoqëror. Sidoqoftë, ndjenja e vetmisë ngritet nga personi, gjatë komunikimit virtual, edhepse është e qartë se fizikisht nuk ka prezencë të tjetrit në prani.
Më së fundi, komunikimi përfshinë një dëshirë, një thirrje të
▲Si përfundim rrjedhon se televiozioni radioja, dhe shtypi janë mjete të informimit dhe jo komunikim në mes të subjekteve. Këtu subjektet nuk kanë marrëdhënie bashkëbiseduese. Njëra palë argumenton, dhe nuk ka asnjë mundësi të dëgjoj palën tjetër es as t'i ofroj tjetër përveç dëgjimit dhe shiqimit e gëlltitjes së dhënave.
▲Më së fundi, komunikimi përfshinë një dëshirë, një thirrje të brëndshme të papërballueshme për komunikim. çdo mungesë apo ndjenjë mungese në këtë drejtim, është një paaftësi e një realiteti të vullnetit tragjik. Një paaftësi për të dalur në shesh dhe për të ju ngjeshur marrëdhënieve ashtu si që janë.
==Vetmia filozofike==▼
▲== Vetmia filozofike ==
Një lloj vetmije e dëshiruar, që mund të arrihet vetëm me vullnet të fortë gjer në një nivel të lartë, por jo edhe në absolutizëm është kufizimi ose largimi nga animet e ndryshme politike, sidomos ata të bashkuara në parti, largimi nga çdo lloj mbajtje krahu të pushtetit i çdo farë lloji që të jetë e pse jo edhe largimi nga mbështetja e ndonjë besimi qoftë grupor, qoftë me përmasa të mëdha numerike si që janë fetë monoteiste.
Kjo është forma më e lartë e mbajtjes larg shemave dhe shematizimit të mendimit. Kjo vetmi, nuk është asesi mbyllje absolute dhe largim nga ekspozimi: kjo është vetëm distancim nga kanalizimi e mendimit të lirë. Të lidhesh pas një ideje të shëndruar në platformë politike ose edhe përbërje tjera bëmirëse, është humbje e lirisë së mendimit të pavarur dhe skllavërim e kalim në rradhët partizane të një lëvizje. Nuk flas për tërhekje dhe izolim nga ndërtimi i jetës individuale dhe shoqërore. Nuk flas për ikje nga debatet dhe synimet për ditë të mira të njerëzimit por të
==Shkëputja e marrëdhenieve==▼
Marrëdhëniet njerëzore përbëhen nga vlera të ndryshme në aspektin e cilësisë dhe masës. Shkalla më e ulët është veçimi dhe ndjenja e të qenunit i veçuar. Kjo ndjenjë, është në të vërtetë vuajtja nga veçimi i të tjerëve. Ndjenja e të veçuarit nuk mund të shlyhet pasiqë përbëhet nga hapësira TË TJERËT dhe UN i vënë mbënë e në vetmi. Këtu bëhet fjalë për një ndjenjë shumë të fortë vetmije që përfshin të gjitha moshat por që me së shumti kaplon një numër të
Në rastet akoma më të rënda të vetmisë, dalja në kafenenë e kuartit, është kërkim i idaljes nga izolimi, kërkim i pak ngrohtësie humane. Çdo ndjenjë e rëndë vetmie shtin në afrim drejt një çdokahu për të takuar dhe kështu gjetur ngrohtësinë e pranisë se tjerëve. Qendra e fshatit, kryet e mahallës, kroni, e pra çdo vendtakim i mundshëm largojnë së paku për një moment telashen e rëndë të të qenurit i vetmuar.
== Vetmia dhe vetmimi ==
Hareja që njeriu shpreson t'i sjell shoqërimi, nuk është tjetër vetmëse një kohë e caktuar e shpëtimit nga vetmia. Ngulfatja e saj është vetëm kohore se shpejt pas këtyre tubimeve, njeriu përsëri është vet dhe ndjenja e vetmisë ringjallet. Kjo nuk do të
* 1. Vetmia është pjesë shpirtërore e pandashme nga e cila nuk ik njeriu; përkundrazi atë e lyp me
▲Hareja që njeriu shpreson t'i sjell shoqërimi, nuk është tjetër vetmëse një kohë e caktuar e shpëtimit nga vetmia. Ngulfatja e saj është vetëm kohore se shpejt pas këtyre tubimeve, njeriu përsëri është vet dhe ndjenja e vetmisë ringjallet. Kjo nuk do të thot se ajo bëhet barrë për subjektin për vet shkakun se vetmia, në pikë të parë, përjetohet në dy mënyra plotësisht të dalluara:
* 2. Procesi që çon në vetmim është pasojë e mbylljes graduale në vetvehte qoftë nga përjetime të dhimbshme, qoftë nga marrëdhënie të tendosura me të tjerët. Tendencat janë izolimi, shkëputja nga bota tjetër dhe mbyllje në vetvete. Në këtë formë të ndarjes më nuk ka vetmi por vetmim. Këtu shum pak ndihmon vrapi i
▲*1. Vetmia është pjesë shpirtërore e pandashme nga e cila nuk ik njeriu; përkundrazi atë e lyp me intenzitet kur ajo i mungon. Jeta e përditëshme ngarkon me të gjitha llojet e emocioneve: stress, hare, luftë psikokonkurenciale në mes individëve (sundimi dhe mbisundimi psiqik), ahengu e çdo lloj tjetër aktiviteti, kërkojnë çaste të vetmisë për pushim. Përpos kësaj, personaliteti vet, bota psiqike vet, janë të ndryshme nga njeriu në njeri që vetvetiu në thelb është një vetmi e lindur. Unë nuk mund të jemë tjetri dhe tjetri nuk mund të jetë unë. Askush nuk mund të mendoj e të veproj si tjetri et si pasojë, tjetri nuk mendon e vepron si unë. Cdo kush mendon vet në kokën e vet dhe me këtë, rritet jeta shpirtërore dhe vlerat morale të individit. Kjo vetmi është përsosje e lindur dhe nga ajo nuk ka tentim ikje po përkundrazi, asaj shpesh i këthehet njeriu se ka nevojë për të. Kjo vetmi e ndërlidhur me marrëdhënie me të tjerët, krijon presonalitetin dhe si përmenda më parë, formon vijat e moralit dhe sjelljeve me botën.
== Vetmia individuale, vetmia e turmës dhe vetmia e masave ==▼
▲*2. Procesi që çon në vetmim është pasojë e mbylljes graduale në vetvehte qoftë nga përjetime të dhimbshme, qoftë nga marrëdhënie të tendosura me të tjerët. Tendencat janë izolimi, shkëputja nga bota tjetër dhe mbyllje në vetvete. Në këtë formë të ndarjes më nuk ka vetmi por vetmim. Këtu shum pak ndihmon vrapi i kohpaskohshëm drejt tjetrit. Ndjenja e vetmisë persiston edhe në prezencë të tjetrit e sidomos rrikëthehett posa subjekti të gjindet vet. Vetmimi në plan psikologjik përshkohet me ndjenja të hedhjes nga të tjerët si dhe me fajësimin e vehtes e sidomos fajësimin e fatit të keq dhe fajësimin e botës që e rrethon. Shiquar në mënyrë rrënjësore, vetmimi është izolim dhe egocentrizëm. Është ndjenjë vetanake që nuk kërkon të ndaj e të kuptoj botën e tjetrit. Halli i vet është gjithëmonë më i madhi i halleve. Kjo ndjenjë, shkakton trazira të thella tanimë të luhatura te subjekti që kërkon shum shpesh, izolim (vetmim) dhe mbyllje ekstreme në vetvete. Kjo formë e vetmimit nënkupton edhe ndjenjën e braktisjes nga pala tjetër. Këtu flas për braktisje në dashuri. i "braktisuri" shpesh, tërhiqet në izolim duke ju nënshtruar sindromit të braktisjes e të hedhjes e kjo shëndrohet në vetmim të tendosur ankth, shpesh me përmasa tejet të thella.
Ndjenja e vetmisë dhe e harresës nga të tjerët nuk është thjeshtë fenomen i të vetmuarit. Rastet e vetmisë së përbashkët ose vetmia e turmës është ndjenjë që çfaqet në raste kryesisht të pavolitshme ose që përjetohen si të tilla ; në raste tragjike dhe në raste të ndryshme si në luftë, sport, politikë dhe
▲==Vetmia individuale, vetmia e turmës dhe vetmia e masave==
▲Ndjenja e vetmisë dhe e harresës nga të tjerët nuk është thjeshtë fenomen i të vetmuarit. Rastet e vetmisë së përbashkët ose vetmia e turmës është ndjenjë që çfaqet në raste kryesisht të pavolitshme ose që përjetohen si të tilla; në raste tragjike dhe në raste të ndryshme si në luftë, sport, politikë dhe akcione bëmirëse ose qëllimkëqija. Vetmia e grupit (dy e më tepër personë), është thelbësisht ndjenjë që lind nga situata e ndërlikuar dhe ngren ngulmin e trishtimit dhe nxit frikën e zhdukjes fizike. Grupi ndihet i harruar nga të tjerët: nga bashkëluftarët, nga eprorët, nga partia, nga zjarrëfikësit nga shokët e kështu me rradhë. Kjo vetmi shëndrohet edhe në kompleks të masave të gjera. Një popull i tërë kaplohet nga ndjenja e vetmisë në raste specifike të krijuara nga një politikë e pushtetit, nga lakmuesit për pushtet a nga shtete të tjera, me blokada, izolime dhe shtypje të llojeve të ndryshme. Këto situata psikotraumatike janë në të vërtetë imponime kështuqë dhe lirisht mund ti quajmë me një emër vetmi e imponuar.
[[be:Адзінота]]
|