Turgut Ozal
Turgut Özal (shqiptimi në turqisht: [tuɾˈɡut œˈzaɫ]; 13 tetor 1917 - 17 prill 1993) ishte një politikan turk që shërbeu si Presidenti i 8-të i Turqisë nga viti 1989 deri në 1993. Ai më parë shërbeu si Kryeministri i 19-të i Turqisë nga viti 1983 deri në 1989 si kryetar i Partisë së Atdheut. Ai ishte Zëvendëskryeministri i Turqisë në qeverinë ushtarake të Bülent Ulusu midis 1980 dhe 1982.
Turgut Özal | |
|---|---|
 | |
| Presidenti i 8-të i Turqisë | |
| Në detyrë 9 nëntor 1989 – 17 prill 1973 | |
| Paraprirë nga | Kenan Evren |
| Pasuar nga | Süleyman Demirel |
| Kryeministri i 19-të i Turqisë | |
| Në detyrë 13 dhjetor 1983 – 31 tetor 1989 | |
| Paraprirë nga | Bülent Ulusu |
| Pasuar nga | Jëlldërëm Akbulut |
| Kryetari i Partisë së Atdheut | |
| Në detyrë 20 maj 1983 – 31 tetor 1989 | |
| Paraprirë nga | Partia u themelua |
| Pasuar nga | Jëlldërëm Akbulut |
| Zëvendës Kryeministër i Turqisë | |
| Në detyrë 20 shtator 1980 – 14 korrik 1982 | |
| Paraprirë nga | Turhan Feyzioğlu |
| Pasuar nga | Kaya Erdem |
| Të dhëna vetjake | |
| U lind më | 13 tetor 1927 Malatya, Turqi |
| Vdiq më | 17 prill 1993 Ankaraja, Turqi |
| Partia politike | party e Atdheut |
| Bashkëshortja/et | Ayhan İnal(m.1952, div.1952) Semra Özal(m.1954) |
| Fëmijët | 4 |
| Arsimimi | Kolegji Ushtarak Osman Shkolla Perandorake e Inxhinierisë Ushtarake |
| Nënshkrimi |  |
Özal formoi Partinë e Atdheut (ANAP) në vitin 1983 pasi ndalimi i partive politike u hoq nga qeveria ushtarake. ANAP fitoi një shumicë parlamentare në zgjedhjet e përgjithshme të vitit 1983 dhe Özal më pas u bë Kryeministri i Turqisë. Ndërsa zbatimi i disa reformave ekonomike në lidhje me kursin e këmbimit dhe çrregullimin, një rritje e inflacionit dhe konflikti në rritje me separatistët kurdë çuan në shumica e zvogëluar të ANAP në zgjedhjet lokale të vitit 1984. Megjithë një referendum më 1987 që lejoi politikanët të ndalojnë gjatë grushtit të shtetit të vitit 1980 për të rifilluar aktivitetet politike, ANAP u rizgjodh me shumicë parlamentare në zgjedhjet e përgjithshme të vitit 1987, megjithëse me një pjesë të zvogëluar të votave. Ai i mbijetoi një atentati gjatë një kongresi partie më 18 qershor 1988. Politika e jashtme e Özal u përqëndrua në shmangien e luftës me Greqinë pas incidentit të Şimşek dhe përkohësisht i lejoi turqit në Bullgari të ktheheshin në Turqi.
Özal u zgjodh President i Republikës Turke në zgjedhjet presidenciale të vitit 1989, ndërsa Jëlldërëm Akbulut e zëvendësoi atë si Kryeministër. Pavarësisht se mori përsipër një rol ceremonial me detyra minimale politike, Özal mbeti i okupuar me aktivitete qeveritare, siç ishte ndërhyrja në grevat e minatorëve të Zonguldak të vitit 1990. Ndërsa Akbulut përdorte një përqasje dinjitoze si Kryeministër, mosmarrëveshjet mbi detyrat e Presidentit dhe Kryeministrit ishin mbizotëruese kur Süleyman Demirel u bë Kryeministër pas zgjedhjeve të përgjithshme të vitit 1991. Ai mbajti marrëdhënie të ngushta me Presidentin e Shteteve të Bashkuara Xhorxh H. Bush gjatë Luftës së Gjirit dhe përfundimit të Luftës së Ftohtë. Özal vdiq papritur ndërsa ishte në detyrë në vitin 1993, me një zhvarrosje më 2012 duke çuar në prova të helmimit por shkaku i vdekjes ishte i paqartë.[1]
Referime
Redakto- ^ "Turkish ex-leader's body shows poison, death cause unclear: media" (në anglisht). Reuters. Arkivuar nga origjinali më 12 dhjetor 2012. Marrë më 12 dhjetor 2012.