Up

Up (shqip: Lartë) është një film amerikan i animuar me kompjuter i vitit 2009 i prodhuar nga Pixar Animation Studios dhe i publikuar nga Walt Disney Pictures. Filmi u drejtua nga Pete Docter, bashkë-regjisor nga Bob Peterson (në debutimin e tij artistik si regjisor) dhe prodhuar nga Jonas Rivera. Docter dhe Peterson shkruan gjithashtu skenarin dhe historinë e filmit, me Tom McCarthy që bashkë-shkruan këtë të fundit. Në film luajnë zërat e Ed Asner, Christopher Plummer, Jordan Nagai dhe Peterson. Filmi përqendrohet në Carl Fredricksen (Asner), një vejushë e moshuar që udhëton në Amerikën e Jugut me eksploruesin e shkretëtirës Russell (Nagai) për të përmbushur një premtim që Carl i bëri gruas së tij të ndjerë Ellie. Gjatë rrugës, ata takojnë një qen që flet me emrin Dug (Peterson) dhe ndeshen me një zog gjigant të quajtur Kevin, i cili po gjuhet nga eksploruesi Charles Muntz (Plummer), të cilin Carl e kishte idhulluar në fëmijëri.

I titulluar fillimisht Heliums, Docter konceptoi skicën për Up në 2004 bazuar në fantazitë e arratisjes nga jeta kur ajo bëhet shumë irrituese. Ai dhe njëmbëdhjetë artistë të tjerë të Pixar kaluan tre ditë në Venezuelë duke mbledhur kërkime dhe frymëzim. Modelet e personazheve ishin të karikaturuara dhe të stilizuara në mënyrë të konsiderueshme, dhe animatorët u sfiduan me krijimin e rrobave realiste. Kompozitori Michael Giacchino kompozoi partiturën e filmit. Ishte filmi i parë i Pixar që u prezantua në format 3D.

Up debutoi në Festivalin e 62-të të Filmit në Kanë më 13 maj 2009 dhe u publikua në Shtetet e Bashkuara më 29 maj. Filmi mori vlerësime kritike për skenarin, animacionin, personazhet, temat, narrativën, performancën vokale të Asnerit, partiturën muzikore të Giacchino, dhe sekuenca e hapjes. Organizata si Bordi Kombëtar i Rishikimit dhe Instituti Amerikan i Filmit u emëruan Up si një nga dhjetë filmat më të mirë të vitit 2009. Ai fitoi 735.1 milionë dollarë në mbarë botën, duke përfunduar shfaqjen e tij teatrale si filmi i gjashtë me fitimet më të larta të vitit 2009. Up u nominua për pesë çmime në çmimet e 82-të të Akademisë, duke fituar dy dhe mori shumë vlerësime të tjera. Midis tyre, ai u bë filmi i dytë i animuar në histori që mori një nominim për çmimin Oscar për filmin më të mirë, duke humbur përfundimisht nga The Hurt Locker.