A Bronx Tale

A Bronx Tale është një film dramë krimi amerikan i vitit 1993 me regji dhe me protagonist Robert De Niro në debutimin e tij regjisorial dhe prodhuar nga Jane Rosenthal, përshtatur nga drama e Chazz Palminteri në 1989 me të njëjtin emër. Filmi tregon historinë e një djali italo-amerikan, Calogero, i cili, pasi ndeshet me një bos mafioz lokal, është i ndarë mes tundimeve të krimit të organizuar dhe vlerave të babait të tij të ndershëm e punëtor, si dhe tensioneve racore në komunitetit. Produksioni i Broadway u shndërrua në film me ndryshime të kufizuara dhe luajti Palminteri dhe De Niro.

A Bronx Tale
Regjia nga	Robert De Niro
Skenari nga	Chazz Palminteri
Bazuar në	A Bronx Tale nga Chazz Palminteri
Prodhuesi	Jane Rosenthal Jon Kilik Robert De Niro
Luajnë	Robert De Niro Chazz Palminteri Lillo Brancato Jr. Taral Hicks Kathrine Narducci
Kinematografia	Reynaldo Villalobos
Montazhi	David Ray Robert Q. Lovett
Muzika	Butch Barbella
Kompanitë prodhuese	Price Entertainment TriBeCa Productions
Shpërndarë nga	Savoy Pictures
Data e publikimit	14 shtator 1993 (TIFF) 29 shtator 1993 (Shtetet e Bashkuara të Amerikës)
Kohëzgjatja	120 minuta
Shteti	Shtetet e Bashkuara
Gjuha	Anglisht
Buxheti	$10 million
Fitimi	$17.3 million

De Niro, i cili e pa për herë të parë shfaqjen në Los Anxhelos në 1990, fitoi të drejtat nga Palminteri, me qëllim që ta bënte shfaqjen debutimin e tij regjisorial. Dyshja më pas punuan shumë së bashku për skenarin, me Palminteri që synonte të ruante shumë nga aspektet e skenarit origjinal, pasi ai bazohej kryesisht në fëmijërinë e tij. Prodhimi filloi në 1991 dhe u financua në bashkëpunim me TriBeCa Productions të De Niros dhe Savoy Pictures, si filmi i parë i lëshuar nga çdo studio.

A Bronx Tale u shfaq premierë në Festivalin Ndërkombëtar të Filmit në Toronto më 14 shtator 1993 dhe u publikua në Shtetet e Bashkuara më 29 shtator 1993. Filmi arriti sukses të kufizuar komercial, duke fituar mbi 17 milionë dollarë brenda vendit. Megjithatë, ai ia doli shumë më mirë me kritikët, të cilët vlerësuan interpretimet e aktorëve kryesorë, dhe nisën karrierën e aktrimit të Palminterit, duke ndihmuar gjithashtu De Niron të pranohej si regjisor.

Përmbajtja

Në vitin 1960, nëntë vjeçari Calogero jeton në Belmont, një lagje e klasës punëtore italo-amerikane në Bronx me babanë e tij, Lorenzo, një shofer autobusi MTA, dhe nënën e tij, Rosina. Calogero bëhet i dashuruar me praninë mafioze në lagjen e tij të udhëhequr nga shefi lokal Sonny. Një ditë, Calogero dëshmon se Sonny qëllon dhe vret një burrë duke sulmuar mikun e tij. Calogero hesht kur merret në pyetje nga detektivët e NYPD. Burrat e Sonny i ofrojnë Lorencos një punë më të paguar, por, duke preferuar një jetë që i bindet ligjit, ai refuzon me mirësjellje. Sonny miqësohet me Calogero dhe i vendos pseudonimin "C". Calogero fiton bakshishe duke punuar në lokalin e Sonny dhe duke hedhur zare, dhe këshillohet nga Lorenco kur zbulon paratë. Lorenco ia kthen paratë Sonny dhe e paralajmëron që të qëndrojë larg Calogero.

Tetë vjet më vonë, një 17-vjeçar Calogero ka vizituar rregullisht Sonny pa dijeninë e babait të tij. Calogero është pjesë e një bande djemsh vendas italo-amerikanë, që ka të bëjë me Sonin. Calogero takon një vajzë afrikano-amerikane, Jane, dhe ata krijojnë një miqësi tentative. Pavarësisht nivelit të lartë të tensionit racor midis italo-amerikanëve dhe afrikano-amerikanëve në zonë, Calogero organizon një takim me Jane. Ai kërkon këshilla nga Sonny, i cili vendos t'i japë Calogero makinën e tij. Më vonë, miqtë e Calogero rrahën një grup çiklistësh afrikano-amerikanë që kalonin nëpër lagjen e tyre. Një nga çiklistët rezulton të jetë vëllai i Xhejnit, i cili akuzon Calogero se e ka rrahur kur ai dhe Jane takohen për takimin e tyre. Calogero humbet durimin për shkak të akuzës dhe e quan atë zezak, për të cilin ai pendohet menjëherë. Jane largohet me vëllain e saj.

Në shtëpi, Lorenco përballet me Calogero pasi e sheh atë duke drejtuar makinën e Sonny. Ata debatojnë dhe Calogero del jashtë. Ai ndeshet me miqtë e tij, të cilët i thonë se disa afrikano-amerikanë i kanë vënë vezë klubit të tyre social si hakmarrje ndaj rrahjes së mëparshme. Menjëherë pas kësaj, Sonny dhe ekuipazhi i tij përballen me Calogero pasi gjetën një bombë në makinën e Sonny. Calogero me lot lutet përkushtimin e tij të palëkundur ndaj Sonit, i cili e njeh pafajësinë e Calogero dhe e lejon atë të largohet. Calogero takohet me miqtë, të cilët planifikojnë hakmarrje ndaj afrikano-amerikanëve duke përdorur kokteje molotov. Ata e detyrojnë Calogero të marrë pjesë, por Sonny ndalon makinën e tyre dhe urdhëron Calogero të dalë. Calogero e kap Jane, e cila i thotë se vëllai i saj e pranoi se Calogero nuk ishte sulmuesi i tij. Xhejni dhe Kalogero korrigjohen, por ai papritur kujton planet e miqve të tij për të sulmuar lagjen e Jane dhe të dy nxitojnë t'i ndalojnë. Gjatë sulmit, një tregtar afrikano-amerikan hedh një koktej molotovi të pathyer përsëri në makinën e djemve, e cila hyn nga dritarja dhe ndez koktejet molotov ende në automjet, duke rezultuar në një shpërthim që vret të gjithë brenda. Kur Calogero dhe Jane mbërrijnë, ata gjejnë makinën të përfshirë nga flakët dhe trupat e pajetë të djemve të djegur.

Calogero largohet dhe nxiton në lokalin e Sonny për ta falënderuar që i shpëtoi jetën, por një vrasës qëllon Sonny në pjesën e pasme të kokës përpara se Calogero ta paralajmërojë atë. Calogero më vonë mëson se vrasësi ishte djali i burrit të cilin e dëshmoi vrasjen e Sonny kur ishte nëntë vjeç. Në varrimin e Sonny, njerëz të panumërt vijnë për të bërë nderimet e tyre. Kur të gjithë përveç Calogero shpërndahen, një njeri i vetëm, Carmine, viziton varrimin, duke pretenduar se Sonny dikur i shpëtoi edhe jetën. Calogero nuk e njeh Carmine derisa sheh një mbresë në ballin e tij dhe kupton se ai ishte njeriu të cilin Sonny e mbrojti duke qëlluar njeriun tjetër tetë vjet më parë. Carmine i thotë Calogero se për momentin po plotëson Sonny në lagje dhe i premton ndihmë Calogero-s nëse i duhet ndonjëherë. Carmine largohet pikërisht kur Lorenco mbërrin papritur për të nderuar Sonny. Lorenzo e falënderon atë që i shpëtoi jetën të birit dhe pranon se ai kurrë nuk e urrente atë, por se e kishte inat që e bëri Calogero të rritet kaq shpejt. Calogero i thotë lamtumirë Sonny dhe shkon në shtëpi me Lorencon ndërsa tregon mësimet që ka mësuar nga dy mentorët e tij.

Luajnë

• Robert De Niro si Lorenzo
• Chazz Palminteri si "Sonny"
• Lillo Brancato Jr. si Calogero (17 vjeçar)
  • Francis Capra si Calogero (9 vjeçar)
• Taral Hicks si Jane
• Kathrine Narducci si Rosina
• Clem Caserta si Jimmy "Whispers"
• Frank Pietrangolare si Danny "K.O."
• Joe Pesci si Carmine
• Alfred Sauchelli Jr. si Bobby "Bars"
• Robert D'Andrea si Tony "Toupee"
• Eddie Montanaro si Eddie "Mush"
• Fred Fischer si Joe "Jo Jo the Whale"
• Dave Salerno si Frankie "Coffeecake"
• Joe D'Onofrio si "Slick" (17 vjeçar)
• Louis Vanaria si Mario "Crazy Mario"
• Domenick Lombardozzi si Nicky "Zero"

Prodhimi

Filmi bazohet në shfaqjen origjinale të Chazz Palminteri me të njëjtin emër, e cila u realizua si një shfaqje me një person, duke u bazuar kryesisht në fëmijërinë e tij, veçanërisht në vrasjen e dëshmitarëve të Calogero në fëmijëri, si dhe në profesionin dhe emrin e babait të tij.

Në vitin 1990, në një shfaqje të A Bronx Tale, Robert De Niro u takua me Palminterin në dhomën e tij të veshjes pasi kishte parë shfaqjen. De Niro i tha Palminterit, "Ky është një nga shfaqjet më të mëdha të një njeriu që kam parë ndonjëherë, nëse jo më i madhi... Ky është një film, ky është një film i jashtëzakonshëm." Pasi fitoi të drejtat për të krijuar filmi, me De Niro që pretendonte se marrëveshja ishte bërë vetëm me një gentlemen's agreement me Palminteri, dyshja filloi të krijonte skenarin. Para partneritetit me De Niro, Palminteri refuzoi disa oferta për të drejtat e filmit, duke përfshirë disa deri në 1 milion dollarë, për shkak të mosdhënies së roleve të skenaristit kryesor dhe Sonny, gangsterit Calogero takon. De Niro plotësoi kërkesat e Palminteri me kushtin që ai të lejohej të drejtonte filmin dhe të luante Lorenzo, babai i Calogero, gjë që Palminteri e pranoi.

Pritja

Box office

A Bronx Tale u hap në 1077 kinema, me një fundjavë hapëse bruto prej 3.7 milionë dollarë. Ai vazhdoi të fitonte 17.3 milionë dollarë brenda vendit.

Përgjigje kritike

Në Rotten Tomatoes filmi mban një vlerësim të miratimit prej 97% bazuar në 33 komente, me një vlerësim mesatar prej 7.5/10. Konsensusi kritik i faqes thotë: "A Bronx Tale e veçon veten nga dramat e tjera të moshës së rritur falë një skenari të fortë, një aktori të mrekullueshëm dhe punës së ndjeshme të regjisorit Robert De Niro pas kamerës."ref>"A Bronx Tale (1993)". Rotten Tomatoes (në anglisht). Marrë më 8 dhjetor 2022.</ref> Metacritic i dha asaj një rezultati mesatar i ponderuar prej 80 nga 100, bazuar në 15 kritikë, që tregon "vlerësime përgjithësisht të favorshme".

Kritiku Roger Ebert i dha filmit katër yje, duke e quajtur atë "shumë qesharak [dhe] shumë prekës. Është i mbushur me jetë dhe karaktere shumëngjyrëshe dhe linja të shkëlqyera dialogu, dhe De Niro, në debutimin e tij si regjisor, gjen notat e duhura si ai kalon nga e qeshura në zemërim tek lotët [ndërsa] ruan vlerat e saj.”

Në vitin 2008, Instituti Amerikan i Filmit e nominoi këtë film në listën e 10 filmave më të mirë të gangsterëve.

Çmimet dhe nominimet

Viti	Çmimi	Kategoria	Nominimi	Rezultati
1994	Artios Award	Kasti më i Mirë për Filmin Artistik	Ellen Chenoweth	Kandidat/e
1994	Young Artist Award	Aktori më i Mirë i të Rinjve që luan në një Film Dramë	Francis Capra	Kandidat/e
1996	Jordi Award	Aktori më i Mirë i Huaj	Chazz Palminteri Gjithashtu për Bullets Over Broadway dje The Usual Suspects	Fitues/e