Wikipedia

Abuzimi seksual

sjellje seksuale abuzive
This is the stable version, checked on 21 gusht 2023. 1 pending change awaits review.

Abuzimi seksual, i referuar edhe si molestim, zakonisht është sjellja seksuale e padëshiruar nga një person ndaj tjetrit. Shpesh kryhet duke përdorur forcën ose duke përfituar nga një tjetër.[1] Kur forca është e menjëhershme, me kohëzgjatje të shkurtër ose të rrallë, ajo quhet sulm seksual. Shkelësi quhet abuzues seksual ose (shpesh pejorativisht) molester.[2] Termi gjithashtu mbulon çdo sjellje nga një i rritur ose adoleshent më i moshuar ndaj një fëmije për të stimuluar cilindo nga të përfshirët seksualisht. Përdorimi i një fëmije, ose individëve të tjerë më të rinj se mosha e pëlqimit, për stimulim seksual, quhet abuzimi seksual i fëmijëve ose përdhunimi statutor.

Viktimat

Redakto

Bashkëshortët

Redakto

Abuzimi seksual mes bashkëshortëve është një formë e dhunës në familje. Kur abuzimi përfshin kërcënime të kontaktit të padëshiruar seksual ose seksit të detyruar nga burri ose ish-burri i një gruaje, mund të përbëjë përdhunim, varësisht nga juridiksioni, dhe gjithashtu mund të përbëjë një sulm.[3]

Fëmijët

Redakto

Abuzimi seksual i fëmijëve është një formë e abuzimit të fëmijëve në të cilin një fëmijë abuzohet për kënaqjen seksuale të një të rrituri ose adoleshenti më në moshë.[4][5] Përfshin kontaktin e drejtpërdrejtë seksual, personin e rritur ose ndryshe të moshuar, që angazhon një fëmijë me qëllim që të kënaqë dëshirat e tyre seksuale ose të frikësojë ose përgatitë fëmijën, duke kërkuar ose duke i bërë presion një fëmije për t'u angazhuar në aktivitete seksuale, shfaqjen e pornografisë për një fëmijë ose për përdorimin e një fëmije për të prodhuar pornografi të fëmijëve.[4][6][7]

Efektet e abuzimit seksual të fëmijëve përfshijnë turpin dhe vetë-fajin,[8] depresionin, ankthin,çrregullim të stresit post-traumatik, çështje të vetë-respektit, mosfunksionim seksual, dhimbje kronike pelvike, varësi në substanca, vetë-lëndim, ide për vetëvrasje, çrregullime kufitare të personalitetit, dhe prirje për ri-viktimizimin në moshë madhore.[9] Abuzimi seksual i fëmijëve është një faktor rreziku për tentim vetëvrasje.[10] Përveç kësaj, disa studime kanë treguar se abuzimi seksual i fëmijërisë është një faktor rreziku i kryerjes së dhunës intime të partnerit tek meshkujt.[11] Pjesa më e madhe e dëmit të shkaktuar ndaj viktimave bëhet vite pas abuzimit. Përsa i përket varësisë, një studim nga Reiger dhe të tjerët mbështet gjetjet e mëparshme që ngjarjet negative jetësore rritin ndjeshmërinë ndaj drogës dhe forcojnë sinjalizimin e shpërblimit prej drogave duke ekspozuar një lidhje ndërmjet rritjes së reagimit limbik ndaj sinjaleve të kokainës.[12]

Abuzimi seksual nga një anëtar i familjes është një formë e incestit dhe rezulton në një traumë më serioze dhe afatgjatë psikologjike, veçanërisht në rastin e incestit prindëror.[13]

Globalisht, rreth 18-19% e grave dhe 8% e meshkujve zbulojnë se janë abuzuar seksualisht kur ishin fëmijë.[14][15] Hendeku gjinor mund të shkaktohet nga viktimizimi më i lartë i vajzave, vullneti më i ulët i burrave për të zbuluar abuzimin, ose të dyja.[14] Shumica e shkelësve të abuzimit seksual njihen me viktimat e tyre; rreth 30% janë të afërm të fëmijës, shpesh baballarë, xhaxhallarë ose kushërinj; rreth 60% janë të njohurit e tjerë si miqtë e familjes, dadot ose fqinjët; të huajt janë shkelësit në rreth 10% të rasteve të abuzimit seksual të fëmijëve. Shumica e abuzimit seksual të fëmijëve kryhen nga burrat; gratë kryejnë rreth 14% të veprave penale të raportuara kundër djemve dhe 6% të veprave penale të raportuara kundër vajzave.[16] Shkelësit e abuzimit seksual të fëmijëve nuk janë pedofil, përveç nëse ata kanë një interes primar apo ekskluziv seksual në fëmijët në moshë parapubertetit.[17]

Njerëzit me zhvillim të kufizar

Redakto

Njerëzit me zhvillim të kufizuar shpesh janë viktima të abuzimit seksual. Sipas hulumtimit, njerëzit me aftësi të kufizuara janë në një rrezik më të madh për viktimizimi nga sulmi seksual ose abuzimi seksual për shkak të mungesës së të kuptuarit (Sobsey & Varnhagen, 1989).

Njerëzit me dementia

Redakto

Njerëzit e moshuar, veçanërisht ata me dementia, mund të jenë në rrezik abuzimi. Në shtëpitë e kujdesit në Mbretërinë e Bashkuar nga viti 2013 deri në vitin 2015 ishin mbi 6,000 alarmime për këtë. Këto përfshinin pretendime të prekjeve të papërshtatshme por dhe më të rënda. Shkelësit ishin më shpeshti banorë të tjerë, por edhe stafi. Dyshohet se disa shtëpi të kujdesit mund t'i fshehin këto vepra.[18]

Ndonjëherë viktimat e keqtrajtimeve nuk besohen sepse nuk janë parë si dëshmitarë të besueshëm për shkak të sëmundjes mentale të tyre. Autorët shpesh i synojnë viktimat që ata e dinë nuk kanë gjasa të besohen. Bashkëshortët dhe partnerët nganjëherë vazhdojnë të ndjekin marrëdhëniet seksuale, pa e kuptuar se nuk e kanë më këtë të drejtë, sepse personi me dementia nuk mund të pajtohet më.[19]

Të moshuarit

Redakto

Abuzimi seksual është një nga format më të zakonshme të abuzimit në shtëpitë e pleqve. Nëse një shtëpi pleqsh nuk arrin të bëjë kontrolle të duhura për një punonjës që më pas abuzon me banorët, shtëpia mund të jetë përgjegjëse për neglizhencë. Nëse shtëpitë e të moshuarve dështojnë të mbikëqyrin stafin ose të trajnojnë stafin për të njohur shenja të abuzimit, shtëpia gjithashtu mund të jetë përgjegjëse për neglizhencë.[20] Aktiviteti seksual nga dhënësit e kujdesit mund të jetë krim. Viktimat mund të mos raportojnë keqpërdorime ose të bashkëpunojnë me hetimet për shkak të stigmës së lidhur dhe/ose hezitimit për të përmendur pjesët e trupit.[19]

Trajtimi

Redakto

Në departamentin e urgjencës, barnat kontraceptive u ofrohen grave të dhunuara nga burrat, sepse rreth 5% e përdhunimeve të tilla rezultojnë në shtatzëni.[21] Medikamentet parandaluese kundër infeksioneve seksualisht të transmetueshme u jepen viktimave të të gjitha llojeve të abuzimit seksual (sidomos për sëmundjet më të zakonshme si klamidia, gonorja, trichomoniasis dhe vaginoza bakteriale) dhe një serum gjaku mblidhet për të testuar për IST (si HIV, hepatiti B dhe sifilisi).[21] Çdo i mbijetuar me abrazion imunizohet për tetanoz nëse ka kaluar 5 vjet që nga imunizimi i fundit. [21] Trajtimi afatshkurtër me një benzodiazepinë mund të ndihmojë me ankthin akut dhe antidepresantët mund të jenë të dobishëm për simptomat e PTSD, depresionit dhe sulmeve paniku. [21]

Abuzimi seksual ka qenë i lidhur me zhvillimin e simptomave psikotike në fëmijët e abuzuar. Trajtimi i simptomave psikotike gjithashtu mund të përfshihet në trajtimin e abuzimit seksual.[22]

Në lidhje me trajtimin psikologjik afatgjatë, terapia e ekspozimit të zgjatur është testuar si metodë e trajtimit afatgjatë të PTSD për viktimat e abuzimit seksual.[23]

Parandalimi

Redakto

Programet për parandalimin e abuzimit seksual të fëmijëve u zhvilluan në Shtetet e Bashkuara të Amerikës gjatë viteve 1970 dhe u dërguan fillimisht fëmijëve. Programet që u dërguan prindërve u zhvilluan në vitet 1980 dhe morën formën e takimeve të njëhershme, dy deri në tre orë.[24][25][26][27][28] [29][24][25][30] Gjatë 15 viteve të fundit, janë zhvilluar programe parandalimi në internet.

I mbijetuari

Redakto

Shprehja e mbijetuar nganjëherë përdoret për një viktimë të gjallë, përfshirë viktimat e dëmit zakonisht jofatal, për të nderuar dhe fuqizuar një individ për t'u shëruar, në veçanti një viktimë e gjallë e abuzimit seksual ose sulmi.[31] Për shembull, ekzistojnë Rrjetet e Mbijetuesve të Abuzuar nga Priftërinjtë dhe Besimi i të Mbijetuarve.

Pozicionet e pushtetit

Redakto

Abuzimi seksual mund të ndodhë kur një person përdor një pozitë autoriteti për të detyruar një person tjetër që të angazhohet në një veprimtari seksuale të padëshiruar. Për shembull, ngacmimi seksual në vendin e punës mund të përfshijë një punonjës të detyruar në një situatë seksuale, nga frika e largimit nga puna. Ngacmimi seksual në arsim mund të përfshijë një student që i nënshtrohet përparimeve seksuale të një personi në autoritet me frikën e ndëshkimit, për shembull duke u dhënë një notë dështuese.

Disa skandale abuzimi seksual kanë përfshirë abuzimin e autoritetit fetar dhe shpesh mbulohen në mesin e jo abuzuesve, duke përfshirë rastet në Konventën e Baptizmit Jugor,[32] Kisha Katolike, feja Episkopale,[33] Islami,[34] Dëshmitarët e Jehovait, kisha Luterane,[35] Kisha Metodiste,[36] Kisha e Jezu Krishtit e Shenjtorëve të Ditëve të Mëvonshme,[37] Kisha Fundamentaliste e Jezu Krishtit e Shenjtorëve të Ditëve të Mëvonshme, Judaizmi Ortodoks, [38] degët e tjera të judaizmit,[39] dhe kulte të ndryshme.

Pakicat

Redakto

Abuzimi seksual është një problem në disa komunitete pakicë. Në vitin 2007, një numër i viktimave hispanike u përfshinë në ujdinë e një rasti masiv të abuzimit seksual ku përfshihej kryepeshkopata e Los Anxhelosit e Kishës Katolike.[40] Një studim cilësor nga Kim et al. diskuton përvojat e abuzimit seksual në popullatën amerikane të grave emigrante meksikane, duke përmendur imigracionin, akulturimin dhe disa elementë të tjerë shoqëror si faktorë rreziku për abuzim.[41] Për të trajtuar çështjen e abuzimit seksual në komunitetin afrikano-amerikan, Fondacioni prestigjioz Leeway[42] sponsorizoi një grant për të zhvilluar www.blacksurvivors.org,[43] një grup kombëtar mbështetës në internet dhe qendër burimore për të mbijetuarit e abuzimit seksual afriko-amerikan. Grupi jofitimprurës u themelua në vitin 2008 nga Sylvia Coleman, një i mbijetuar abuzimi seksual afrikano-amerikan dhe ekspert për parandalimin e abuzimit seksual.

Te kafshët

Redakto

Abuzimi seksual është identifikuar edhe te kafshët; për shembull, në mesin e pinguinve Adélie.[44]

Referime

Redakto
  1. ^ "Sexual abuse". American Psychological Association. 2018 American Psychological Association. Marrë më 28 janar 2018. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ "Peer commentaries on Green (2002) and Schmidt (2002)". Archives of Sexual Behavior (në anglisht). 31 (6): 479. 2002. doi:10.1023/A:1020603214218. Child molester is a pejorative term applied to both the pedophile and incest offender.
  3. ^ Patricia, Mahoney. "The Wife Rape Fact Sheet". National Violence Against Women Prevention Research Center (në anglisht). National Violence Against Women Prevention Research Center. Marrë më 28 janar 2018.
  4. ^ a b "Child Sexual Abuse". Medline Plus (në anglisht). U.S. National Library of Medicine. 2008-04-02.
  5. ^ Committee on Professional Practice and Standards (COPPS); Board of Professional Affairs (BPA); American Psychological Association (APA); Catherine Acuff; Steven Bisbing; Michael Gottlieb; Lisa Grossman; Jody Porter; Richard Reichbart (gusht 1999). "Guidelines for Psychological Evaluations in Child Protection Matters". American Psychologist. 54 (8): 586–593. doi:10.1037/0003-066X.54.8.586. PMID 10453704. Marrë më 2008-05-07. Abuse, sexual (child): generally defined as contacts between a child and an adult or other person significantly older or in a position of power or control over the child, where the child is being used for sexual stimulation of the adult or other person. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ Martin, J.; Anderson, J.; Romans, S.; Mullen, P; O'Shea, M (1993). "Asking about child sexual abuse: methodological implications of a two-stage survey". Child Abuse and Neglect. 17 (3): 383–392. doi:10.1016/0145-2134(93)90061-9. PMID 8330225. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^
    Përkufizimi i abuzimit seksual të fëmijëve Arkivuar 13 shkurt 2010 tek Wayback Machine nga NSPCC
  8. ^ Whiffen, V. E.; MacIntosh, H. B. (2005). "Mediators of the link between childhood sexual abuse and emotional distress: a critical review". Trauma, Violence, & Abuse. 6 (1): 24–39. doi:10.1177/1524838004272543. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ Maniglio, R. (2009). "The impact of child sexual abuse on health: A systematic review of reviews". Clinical Psychology Review (në anglisht). 29 (7): 647–657. doi:10.1016/j.cpr.2009.08.003.
  10. ^ Maniglio, R. (2011). "The role of child sexual abuse in the etiology of suicide and non-suicidal self-injury". Acta Psychiatrica Scandinavica. 124 (1): 30–41. doi:10.1111/j.1600-0447.2010.01612.x. PMID 20946202. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  11. ^
    Teitelman AM, Bellamy SL, Jemmott JB 3, Icard L, O'Leary A, Ali S, Ngwane Z, Makiwane M. Abuzimi seksual i fëmijërisë dhe faktorët socio-demografik të shoqëruar me dhunë intime të partnerit midis meshkujve heteroseksualë të Afrikës së Jugut. Analet e Mjekësisë Sjelljes. 2017; 51 (2): 170-178
  12. ^
    Regier PS, Monge ZA, Franklin TR, Wetherill RR, Teitelman AM, Jagannathan K, et al. Abuzimi emocional, fizik dhe seksual shoqërohet me një përgjigje më të lartë limbike ndaj cuesit të kokainës. Biologjia e varësisë. 2017 Nëntor 22 (6): 1768-177. doi: 10.1111 / adb.12445
  13. ^ Courtois, Christine A. (1988). Healing the Incest Wound: Adult Survivors in Therapy. W. W. Norton & Company. fq. 208. ISBN 0-393-31356-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  14. ^ a b Stoltenborgh, M.; van IJzendoorn, M. H.; Euser, E. M.; Bakermans-Kranenburg, M. J. (2011). "A global perspective on child sexual abuse: meta-analysis of prevalence around the world". Child Maltreatment. 16 (2): 79–101. doi:10.1177/1077559511403920. PMID 21511741. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  15. ^ Pereda, N.; Guilera, G.; Forns, M.; Gómez-Benito, J. (2009). "The prevalence of child sexual abuse in community and student samples: A meta-analysis". Clinical Psychology Review (në anglisht). 29 (4): 328–338. doi:10.1016/j.cpr.2009.02.007.
  16. ^ Whealin, Julia Whealin (2007-05-22). "Child Sexual Abuse". National Center for Post Traumatic Stress Disorder, US Department of Veterans Affairs. Arkivuar nga origjinali më 2009-07-30. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  17. ^ Seto, Michael (2008). Pedophilia and Sexual Offending Against Children. Washington, DC: American Psychological Association. fq. vii. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  18. ^
  19. ^ a b "CHALLENGES WHEN INVESTIGATING ELDER SEXUAL ABUSE" (PDF). Arkivuar nga origjinali (PDF) më 8 tetor 2016. Marrë më 10 shkurt 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  20. ^
    Abuzimi seksual në shtëpi pleqsh Arkivuar 14 shkurt 2017 tek Wayback Machine
  21. ^ a b c d Varcarolis, Elizabeth (2013). Essentials of psychiatric mental health nursing. St. Louis: Elsevier. fq. 439–442. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  22. ^
    Crush E, Arseneault L, Jaffe SR, Daneze A, Fisher HL. Faktorët mbrojtës për simptomat psikotike në mesin e fëmijëve poly-viktimizuar. Buletini i Skizofrenisë. 2017 31 Gusht. Doi: 10.1093 / schbul / sbx111. [Epub përpara print]
  23. ^
    Schiff M, Nacasch N, Levit S, Katz N, Foa EB. Ekspozimi i zgjatur për trajtimin e PTSD në mesin e pacientëve me metadon femra që ishin të mbijetuar të abuzimit seksual në Izrael. Puna Sociale dhe Kujdesin Shëndetësor. 2015; 54 (8): 687-707. DOI: 10.1080 / 00981389.2015.1058311
  24. ^ a b Babatsikos, Georgia (2010). "Parents' knowledge, attitudes and practices about preventing child sexual abuse: a literature review". Child Abuse Review. Wiley. 19 (2): 107–129. doi:10.1002/car.1102. ISSN 0952-9136. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  25. ^ a b Hébert, Martine; Lavoie, Francine; Parent, Nathalie (2002-06-01). "An Assessment of Outcomes Following Parents' Participation in a Child Abuse Prevention Program". Violence and Victims. Springer Publishing Company. 17 (3): 355–372. doi:10.1891/vivi.17.3.355.33664. ISSN 0886-6708. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  26. ^ Wurtele, Sandy K.; Moreno, Tasha; Kenny, Maureen C. (2008). "Evaluation of a Sexual Abuse Prevention Workshop for Parents of Young Children". Journal of Child & Adolescent Trauma. Springer Nature. 1 (4): 331–340. doi:10.1080/19361520802505768. ISSN 1936-1521. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  27. ^ Wurtele, Sandy K.; Kenny, Maureen C. (2010). "Partnering with parents to prevent childhood sexual abuse". Child Abuse Review. Wiley. 19 (2): 130–152. doi:10.1002/car.1112. ISSN 0952-9136. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  28. ^ Williams, Mike (2018). "Four Steps to the Prevention of Child Sexual Abuse in the Home" (PDF). NSPCC. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  29. ^ Williams, Mike (2018). "Working with a community to prevent child sexual abuse in the home" (PDF). NSPCC. Marrë më 1 gusht 2018. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  30. ^ Williams, Mike (2018). "Working with a community to prevent child sexual abuse in the home" (PDF). NSPCC. Marrë më 1 gusht 2018. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  31. ^ "Dean of Students Office | Clark University". Clarku.edu. Arkivuar nga origjinali më 2012-05-19. Marrë më 2012-06-02. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  32. ^
  33. ^ "Episcopalian Ministers". Arkivuar nga origjinali më 1 shtator 2018. Marrë më 10 shkurt 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  34. ^ Joe Murphy (2012-05-18). "Baroness Warsi: Some Pakistani men think young white girls are "fair game" for sex abuse - Politics - News - Evening Standard" (në anglisht). Thisislondon.co.uk. Marrë më 2012-06-02.
  35. ^ The Lutheran Arkivuar 4 mars 2016 tek Wayback MachineLutheran abuse Arkivuar 1 janar 2019 tek Wayback Machine
  36. ^ "Methodist abuse". Arkivuar nga origjinali më 10 janar 2019. Marrë më 10 shkurt 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  37. ^ Anderson, Lavina (1995). Case Reports of the Mormon Alliance Volume 1. ISBN 0-10-878835-0. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  38. ^
    Skandali i abuzimit plagos hebrenjtë Hasidik në Bruklin nga Barbara Bradley Hagerty. Të gjitha gjërat konsiderohen , Radio Publike Kombëtare. 2 shkurt 2009.
  39. ^ Amy, Neustein, red. (2009). Tempest in the Temple: Jewish Communities and Child Sex Scandals. Brandeis Series in American Jewish History, Culture, and Life. Waltham, Massachusetts: Brandeis University Press. ISBN 978-1-58465-671-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  40. ^
  41. ^
    Kim T, Draucker CB, Bradway C, Grisso JA, Sommers MS. Somos Hermanas Del Mismo Dolor (Ne jemi motra me të njejtin dhimbje): tregime intime të dhunës seksuale të partnerëve midis grave emigrante meksikane në Shtetet e Bashkuara. Dhuna ndaj Grave. 2017; 23 (5): 623-642. DOI: 10.1177 / 1077801216646224
  42. ^
  43. ^
  44. ^ McKie, Robin (9 qershor 2012). "'Sexual depravity' of penguins that Antarctic scientist dared not reveal". Guardian.co.uk (në anglisht).
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Abuzimi_seksual&oldid=2579192"