Bobi (fis)
Bobi ishte një fis shqiptar që jetonte në Mesjetë. Ata ishin fisi anas (më i vjetër, autokton) i luginës së Shalës, të cilët u dëbuan gradualisht nga Shala e sotme.
Fisi Bob (ose Bop) dallohet më qartë nga fiset e tjera anas të rajonit. Ka vetëm disa amvisëri që ende ekzistojnë në lagjen Nicaj të Shalës. Në kadastrën osmane të vitit 1485 të sanxhakut të Shkodrës fshati Pop përmendet si një nga fshatrat që përbën nahijen e Petrishpanit. Fshati ka 5 shtëpi dhe mund të jetë 250 dukat në vit. Kryefamiljarë ishin: Gjoni i biri i Xhuvanit, Lukal i biri i Kabilit, Lukan i biri i Stanishës, Marin i biri i Draniçit si dhe njëfarë Don Xhoni.[1] Prifti Pjetro Stefano Gaspari, shkroi një rrëfim të gjerë të zonave të Shqipërisë në vitin 1671, vëren se fshati Bob në Shalë “përfshinte 13 familje me 58 banorë” Ky tregim përforcohet nga komenti i Ernesto Armaos për Gaspari i vitit 1933, i cili vëren se fshati Bob në Shala kishte vetëm 13 shtëpi që nga viti 1905, dhe regjistrimi austriak i vitit 1918 i zonës që gjeti vetëm 12 shtëpi dhe 73 persona. Bob/Bop ("Robbi") tregohet gjithashtu në hartën Coronelli të vitit 1688.
Sipas traditës, fshati Bob është më i vjetri në luginë, i banuar para ardhjes së fiseve ndërhyrëse. Besohet se themeluesit e fisit të Shalës në Luginën e Shalës mbërritën në prag të pushtimit osman të Shkodrës në vitet 1470, me gjasë në formën e një numri të vogël familjesh patriarkale. Kur Shalat u shpërngulën në luginë, aty gjetën Bobin, përveç fiseve të tjera si Mavriqit të cilët do t'i dëbonin fisnikët e Shalës. Shumica e fisve Bob u zhvendosën, me gjasë nën presionin e Shalës, në rajone të tilla si Pukë, në fshatrat Firë dhe Kokë-Dodë, ndërsa ka të ngjarë të degëzohen më tej drejt perëndimit në Kaçanik në Kosovë.
Një degë e vëllazërisë Pecnikaj të Shalës u shpërngul në Gurrën e Nicajve dhe duke bërë kështu do të largonte më tej Bobin. Armao raporton se edhe pse ata konsideroheshin si pjesë e Shalës, një traditë që banorët e Bobit e kishin prejardhjen nga një popull që i parapriu fisit të Shalës ishte mbizotëruese. Ata konsideroheshin anas edhe në këshillat fisnore dhe do të zinin margjinat e tubimeve të tilla.
Ndryshe nga Mavriqit që u sollën në prag të zhdukjes, fisi Bobi u miqësua me të ardhurit e rinj dhe gradualisht e përvetësoi identitetin e tyre fisnor duke u bërë fise të shoqnue. Fisi Bob vazhdon të ruajë një identitet të veçantë fisnor, veçanërisht në krahasim me fiset e tjera të zhytura në rajon.[2]
Referime
Redakto- ^ Pulaha, Selami (1974). Defter i Sanxhakut të Shkodrës 1485. Academy of Sciences of Albania. fq. 149.
- ^ Galaty, Michael. Light and Shadow: Isolation and Interaction in the Shala Valley of Northern Albania (PDF) (në anglisht). fq. 34–35, 60.