Wikipedia

Bronkiti

faqe kthjelluese e Wikimedias

Bronkiti është inflamacion i bronkeve (rrugëve të mëdha dhe të mesme të frymëmarrjes) në mushkëri që shkakton kollë . [1] Simptomat përfshijnë kollitjen e sputumit, fishkëllima, vështirësi në frymëmarrje dhe dhimbje kraharori . [1] Bronkiti mund të jetë akut ose kronik . [1]

Bronkiti
Bronchitis.jpg
Figura A tregon vendndodhjen e tubave të mushkërisë dhe atyre bronkial. Figura B është një pamje e zmadhuar e një tubi bronkial normal. Figura C është një pamje e zmadhuar e një tubi bronkial me bronkit.
SpecialitetSëmundje infektive, pulmonologji
SimptomatKollitje e mukusit, fishkëllima, vështirësi në frymëmarrje, shqetësime në kraharor[1]
LlojetAkute, kronike[1]
ShpeshtësiaAkute: ~5% e individëve në vit[2][3]
Kronike: ~5% e individëve[3]

Bronkiti akut zakonisht shoqërohet me një kollë që zgjat rreth tre javë [4] dhe njihet edhe si ftohje në kraharor. [5] Në më shumë se 90% të rasteve shkaku është një infeksion viral. [4] Këto viruse mund të përhapen përmes ajrit kur njerëzit kolliten ose me anë të kontaktit të drejtpërdrejtë. [6] Një numër i vogël rastesh shkaktohen nga një infeksion bakterial i tillë si Mycoplasma pneumoniae ose Bordetella pertussis. [4] Faktorët e rrezikut përfshijnë ekspozimin ndaj tymit të duhanit, pluhurit dhe ndotjeve të tjera të ajrit. [6] Trajtimi i bronkitit akut përgjithësisht përfshin të pushuarin, përdorimin e paracetamolit (acetaminofenit) dhe të ilaçeve anti-inflamatore josteroide (NSAIDs) për të ndihmuar me temperaturën. [7] [8]

Bronkiti kronik përkufizohet si një kollë produktive - kollë që prodhon sputum - që zgjat tre muaj në vit ose më shumë, për të paktën dy vjet. [9] [10] Shumë njerëz me bronkit kronik kanë sëmundje pulmonare obstruktive kronike (SPOK). [11] Pirja e duhanit është shkaku më i zakonshëm, me një sërë faktorësh të tjerë të tillë si ndotja e ajrit dhe gjenetika, që luajnë një rol më të vogël. [12] Trajtimet përfshijnë lënien e duhanit, vaksinimet, rehabilitimin dhe shpesh bronkodilatatorët dhe steroidet e thithur me frymë. [13] Disa njerëz mund të përfitojnë nga terapia afatgjatë me oksigjen . [13]

Bronkiti akut është një nga sëmundjet më të zakonshme. [7] [14] Rreth 5% e të rriturve janë të prekur dhe rreth 6% e fëmijëve përjetojnë të paktën një episod në vit. [2] [15] Bronkiti akut është lloji më i zakonshëm i bronkitit. [5] Në Shtetet e Bashkuara, në vitin 2018, 9.3 milionë individë u diagnostikuan me bronkit kronik. [16] [17]

BibliografiaRedakto

  1. ^ a b c d e "Bronchitis". NHLBI (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 29 qershor 2019. Marrë më 9 qershor 2019.
  2. ^ a b Wenzel, RP; Fowler AA, 3rd (16 nëntor 2006). "Clinical practice. Acute bronchitis". The New England Journal of Medicine (në anglisht). 355 (20): 2125–30. doi:10.1056/nejmcp061493. PMID 17108344.
  3. ^ a b Vos T, Flaxman AD, Naghavi M, Lozano R, Michaud C, Ezzati M, Shibuya K, Salomon JA, Abdalla S, Aboyans V, etj. (dhjetor 2012). "Years lived with disability (YLDs) for 1160 sequelae of 289 diseases and injuries 1990–2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". Lancet (në anglisht). 380 (9859): 2163–96. doi:10.1016/S0140-6736(12)61729-2. PMC 6350784. PMID 23245607.
  4. ^ a b c Kin2016, S (1 tetor 2016). "Acute Bronchitis". American Family Physician (në anglisht). 94 (7): 560–565. PMID 27929206.
  5. ^ a b "Antibiotics Aren't Always the Answer". Centers for Disease Control and Prevention (në anglishte amerikane). 25 shtator 2017. Arkivuar nga origjinali më 8 nëntor 2020. Marrë më 5 qershor 2020.
  6. ^ a b "What Is Bronchitis?" (në anglisht). 4 gusht 2011. Arkivuar nga origjinali më 2 prill 2015. Marrë më 1 prill 2015.
  7. ^ a b Tackett, KL; Atkins, A (dhjetor 2012). "Evidence-based acute bronchitis therapy". Journal of Pharmacy Practice (në anglisht). 25 (6): 586–90. doi:10.1177/0897190012460826. PMID 23076965.
  8. ^ "How Is Bronchitis Treated?" (në anglisht). 4 gusht 2011. Arkivuar nga origjinali më 2 prill 2015. Marrë më 1 prill 2015.
  9. ^ "MeSH Browser". meshb.nlm.nih.gov (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2020-10-23. Marrë më 2020-06-05.
  10. ^ Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease - GOLD (PDF) (në anglisht). 2018. fq. 4–5, 25. Arkivuar (PDF) nga origjinali më 30 prill 2020. Marrë më 29 maj 2019.
  11. ^ Reilly, John J.; Silverman, Edwin K.; Shapiro, Steven D. (2011). "Chronic Obstructive Pulmonary Disease". përmbledhur nga Longo, Dan; Fauci, Anthony; Kasper, Dennis; Hauser, Stephen; Jameson, J.; Loscalzo, Joseph (red.). Harrison's Principles of Internal Medicine (në anglisht) (bot. 18th). McGraw Hill. fq. 2151–9. ISBN 978-0-07-174889-6.
  12. ^ Decramer M, Janssens W, Miravitlles M (prill 2012). "Chronic obstructive pulmonary disease". Lancet (në anglisht). 379 (9823): 1341–51. CiteSeerX 10.1.1.1000.1967. doi:10.1016/S0140-6736(11)60968-9. PMC 7172377. PMID 22314182.
  13. ^ a b Rabe KF, Hurd S, Anzueto A, Barnes PJ, Buist SA, Calverley P, Fukuchi Y, Jenkins C, Rodriguez-Roisin R, van Weel C, Zielinski J (shtator 2007). "Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease: GOLD executive summary". Am. J. Respir. Crit. Care Med. (në anglisht). 176 (6): 532–55. doi:10.1164/rccm.200703-456SO. PMID 17507545. {{cite journal}}: |hdl-access= ka nevojë për |hdl= (Ndihmë!)
  14. ^ Braman, SS (janar 2006). "Chronic cough due to acute bronchitis: ACCP evidence-based clinical practice guidelines". Chest (në anglisht). 129 (1 Suppl): 95S–103S. doi:10.1378/chest.129.1_suppl.95S. PMC 7094612. PMID 16428698.
  15. ^ Fleming, DM; Elliot, AJ (mars 2007). "The management of acute bronchitis in children". Expert Opinion on Pharmacotherapy (në anglisht). 8 (4): 415–26. doi:10.1517/14656566.8.4.415. PMID 17309336.
  16. ^ "FastStats". www.cdc.gov (në anglishte amerikane). 23 maj 2019. Arkivuar nga origjinali më 2 prill 2020. Marrë më 30 maj 2019.
  17. ^ Villarroel, MA; Blackwell, DL; Jen, A (2019), "Summary Health Statistics: National Health Interview Survey, 2018" (PDF), ftp.cdc.gov (në anglishte amerikane), arkivuar nga origjinali (PDF) më 23 mars 2020, marrë më 22 mars 2020
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Bronkiti&oldid=2524869"