Efekti halo
Efekti halo ose Halo efekti është një lloj mospërputhjeje e menjëhershme e gjykimit, ose një lloj i paragjykimit njohës, kur një person që bën një vlerësim fillestar të një personi, vendi ose sendi tjetër, do të marrë informacione të paqarta duke u bazuar në informata konkrete . [1] [2] [3] Një shembull i thjeshtuar i efektit halo është kur një individ duke vënë re se personi në fotografi është atraktiv, i pastër dhe i përshtatur siç duhet, supozon, duke përdorur një heuristikë mendore, se personi në fotografi është një person i mirë bazuar në rregullat dhe konceptin shoqëror të atij individi. [4] [5] [6] Ky gabim i vazhdueshëm në gjykim reflekton preferencat, paragjykimet, ideologjitë, aspiratat dhe perceptimin shoqëror të individit. [3] [6] [7] [8] [9] Efekti halo është një vlerësim nga një individ dhe mund të ndikojë në perceptimin e një vendimi, veprimi, ideje, biznesi, personi, grupi, entiteti etj. kurdoherë që të dhënat konkrete janë të përgjithësuara ose ndikojnë në informacione të paqarta. [10] [11] [8] [12]
Efekti halo gjithashtu mund të shpjegohet si sjellja (zakonisht e pavetëdijshme) e përdorimit të vlerësimeve të bazuara në gjëra të pa baza, për të sjellë gjykime për diçka ose dikë. Efekti halo në mënyrë specifike i referohet momentit kur kjo sjellje ka një korrelacion pozitiv, siç është shikimi i dikujt që është tërheqës sikur të jetë edhe i suksesshëm dhe i popullarizuar. Kur ky aktgjykim ka një konotacion negativ, siç është p.sh. kur dikush që nuk është tërheqës, fajësohet për një krim më parë se sa dikush që është tërheqës, ky quhet horn efekti. [13]
Shiko gjithashtu
RedaktoReferime
Redakto- ^ Kahneman, Daniel (2013). Thinking, fast and slow (bot. 1st). New York: Farrar, Straus, and Giroux. fq. 82–88. ISBN 978-0-374-53355-7.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Rosenzweig, Philip M. (2014). The Halo Effect and the Eight Other Business Delusions That Deceive Managers. New York, NY: Free Press. fq. xi. ISBN 978-1-4767-8403-8.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b Lachman, Sheldon J.; Bass, Alan R. (nëntor 1985). "A Direct Study of Halo Effect". Journal of Psychology (në anglisht). 119 (6): 535–540. doi:10.1080/00223980.1985.9915460.
- ^ Thorndike, E.L. (1920). "A constant error in psychological ratings". Journal of Applied Psychology (në anglisht). 4 (1): 25–29. doi:10.1037/h0071663. ISSN 0021-9010.
- ^ Nisbett, Richard E.; Wilson, Timothy D. (1977). "The halo effect: Evidence for unconscious alteration of judgments". Journal of Personality and Social Psychology (në anglisht). 35 (4): 250–256. doi:10.1037/0022-3514.35.4.250. ISSN 0022-3514.
- ^ a b Gibson, Jeremy L.; Gore, Jonathan S. (2016-12-01). "Is He a Hero or a Weirdo? How Norm Violations Influence the Halo". Gender Issues. 33 (4): 299–310. doi:10.1007/s12147-016-9173-6. ISSN 1098-092X.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Wade, T. Joel; DiMaria, Cristina (2003-05-01). "Weight Halo Effects: Individual Differences in Perceived Life Success as a Function of Women's Race and Weight". Sex Roles. 48 (9–10): 461–465. doi:10.1023/A:1023582629538. ISSN 0360-0025.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b Greenwald, Anthony G.; Banaji, Mahzarin R. (1995). "Implicit Social Cognition: Attitudes, Self-Esteem, and Stereotypes". Psychological Review (në anglisht). 102 (1): 4–27. CiteSeerX 10.1.1.411.2919. doi:10.1037/0033-295X.102.1.4. PMID 7878162.
- ^ Levy, Leon H.; Dugan, Robert D. (korrik 1960). "A constant error approach to the study of dimensions of social perception". The Journal of Abnormal and Social Psychology. 61 (1): 21–24. doi:10.1037/h0042208. ISSN 0096-851X.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Kahneman, Daniel (2013). Thinking, Fast and Slow. New York, NY: Farrar, Straus, and Giroux. fq. 82–88. ISBN 978-0-374-53355-7.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Rosenzweig, Phil (2014). The Halo Effect and the Eight Other Business Delusions That Deceive Managers. New York, NY: Free Press. fq. xi. ISBN 978-1-4767-8403-8.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Zhang, Zhongheng; Poucke, Sven Van (2017-01-03). "Citations for Randomized Controlled Trials in Sepsis Literature: The Halo Effect Caused by Journal Impact Factor". PLOS One. 12 (1): e0169398. Bibcode:2017PLoSO..1269398Z. doi:10.1371/journal.pone.0169398. PMC 5207738. PMID 28046105.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: DOI i lirë i pashënjuar (lidhja) - ^ Sigall, Harold; Ostrove, Nancy (1975-03-01). "Beautiful but Dangerous: Effects of Offender Attractiveness and Nature of the Crime on Juridic Judgment". Journal of Personality and Social Psychology (në anglisht). 31 (3): 410–414. doi:10.1037/h0076472.