Energjia gjeotermike

Energjia gjeotermike është energjia termike e prodhuar dhe e ruajtur në Tokë. Energjia termike është energjia që përcakton temperaturën e materies. Energjia gjeotermike në koren e Tokës e ka origjinën që nga formimi fillestar i planetit dhe nga prishja radioaktive e materialeve ^[1]^[2]. Gradient gjeotermik, i cili është dallimi i temperaturës midis bërthamës së planetit dhe sipërfaqe së tij, përçon vazhdimish energji termike në formë të nxehtësisë nga bërthama në sipërfaqe. Termi gjeotermik e ka origjinën nga greqishtja γη (GE), që do të thotë tokë, dhe θερμος (termos), që do të thotë nxehtë.

Nxehtësia e brendshme e Tokës është energjia termike e krijuar nga prishja radioaktive dhe humbja e vazhdueshme e nxehtësisë nga formimi i Tokës ^[3]. Temperaturat në kufirin ndërmjet bërthamës-mbështjellësit mund të arrijnë mbi 4000 °C (7,200 °F) ^[4]. Temperatura e lartë dhe shtypja në brendësi të Tokës shkakton që disa shkëmbinjë të shkrihen dhe përbërja e ngurtë të sillet plastikisht, si rezultat pjesa e shkrirë e përbërjes së brendëshme të tokës ngrihet lartë pasi është më e lehtë se shkëmbijtë rreth saj. Shkëmbinjtë dhe uji nxehen në kore, ndonjëherë deri në 370 °C (700 °F) ^[5].

Nga burimet e termale, energjia gjeotermike është përdorur për banje që nga kohërat paleolitike dhe për ngrohjen e hapësirave që nga kohët e lashta romake, por ajo tani është më mirë e njohur për prodhimin e energjisë elektrike. Në të gjithë botën, 11.700 megavat (MW) e energjisë gjeotermike ishte në përdorim në vitin 2013 ^[6]. Një shtesë prej 28 gigavat e kapacitetit të drejtpërdrejtë të ngrohjes gjeotermale është instaluar për ngrohjen qendrore, ngrohje të hapësirave, banja, procese industriale, destilim dhe aplikimet bujqësore në vitin 2010 ^[7].

Historia

Pishina më e vjetër që furnizohej me ujë të nxehtë, i ndërtuarn gjatë Dinastisë Çin në shekullin e 3të pes.

Kapaciteti elektrik gjeotermal botëror. Linja e sipërme e kuqe është kapaciteti i instaluar;^[8] linja e poshtme e gjelbër është prodhimi i realizuar.^[7]

Burimet termale janë përdorur për larje të paktën që nga kohërat e paleolitit ^[9]. Banja më e vjetër që njihet është pishina prej guri në malin Lisan të Kinës, i ndërtuar gjatë Dinastisë Çin, në shekullin e 3të pes, në të njëjtën kvend ku më vonë u ndërtua pallati i Huaqing Chi. Në shekullin e parë, romakët pushtuan Aquae Sulis, tani Bath, Somerset, Angli, dhe përdorën burimet termale atje për të furnizuar banjot publike dhe ngrohje. Pagesat e hyrjes për këto banja ndoshta paraqesin përdorimin e parë komercial të energjisë gjeotermale. Sistemi i ngrohjes qendrore gjeotermike më i vjetër në botë në Chaudes-Aigues, Francë, ka funksionuar që nga shekulli i 14-të ^[10]. Shfrytëzimi më i hershëm industrial filloi në vitin 1827 me përdorimin e avullit të gejzerit për nxjerrjen acid borik nga balta vullkanike në Larderello, Itali.

Vendet që përdorin

**Të dhënat e përdorimit drejtpërdrejtë 2015**
Shteti	Përdorimi (MWt) 2015 ^[11]
Shtetet e Bashkuara	17,415.91
Filipine	3.30
Indonezi	2.30
Meksikë	155.82
Itali	1,014.00
Zelandë të re	487.45
Islandë	2,040.00
Japoni	2,186.17
Iran	81.50
El Salvador	3.36
Kenia	22.40
Kosta Rikë	1.00
Rusi	308.20
Turqi	2,886.30
Papua Guinea e Re	0.10
Guatemala	2.31
Portugali	35.20
Kinë	17,870.00
Franceë	2,346.90
Etiopi	2.20
Gjermani	2,848.60
Austri	903.40
Australi	16.09
Tajlandë	128.51

Elektriciteti

Artikulli kryesor: Elektriciteti gjeotermik

Shoqata Gjeotermike Ndërkombëtare International Geothermal Association (IGA) ka raportuar se 10,715 megavat (MW) energji gjeotermike në 24 shtete është në përdorim, dhe që priteshte të prodhohet 67,246 GWh elektricitet në vitin 2010 ^[12]. Kjo paraqet një rritje prej 20% të kapacitetit në përdorim që nga viti 2005. IGA projekton një rritje prej 18,500 MW deri në vitin 2015, për shkak të projekteve aktualisht në shqyrtim, shpesh në zonat që më parë pak i kanë shfrytëzuar këto burime ^[12].

**Kapaciteti i energjisë gjeotermike të instaluar**
Shteti	Kapaciteti (MW) 2007^[8]	Kapaciteti (MW) 2010^[13]	Përqindja e prodhimit kombëtar të energjisë elektrike	Përqindja e prodhimit gjeotermik botëror
Shtetet e Bashkuara	2687	3086	0.3	29
Filipine	1969.7	1904	27	18
Indonezi	992	1197	3.7	11
Meksikë	953	958	3	9
Itali	810.5	843	1.5	8
Zelandë e Re	471.6	628	10	6
Islandë	421.2	575	30	5
Japoni	535.2	536	0.1	5
Iran	250	250
El Salvador	204.2	204	25
Kenia	128.8	167	11.2
Kosta Rikë	162.5	166	14
Nikaragua	87.4	88	10
Rusi	79	82
Turqi	38	82
Papua Guinea e Re	56	56
Guatemala	53	52
Portugali	23	29
Kinë	27.8	24
Francë	14.7	16
Etiopi	7.3	7.3
Gjermani	8.4	6.6
Austri	1.1	1.4
Australi	0.2	1.1
Tajlandë	0.3	0.3
Gjithsej	9,981.9	10,959.7

Llojet

Referime

Ndikimi në mjedis

Lëngjeve të nxjerra thellësia e tokës mbajnë një përzierje të gazrave, veçanërisht dioksidi i karbonit(CO₂), acidi sulfhidrik (H₂S), metani (CH₄) dhe amoniak(NH₃). Nëse lirohen këta ndotës kontribuojnë në ngrohjen globale, shiun acidik, dhe aromë të dëmshme. Bimë gjeotermike ekzistuese elektrike rrezatoj një mesatare prej 122 kilogram (269 lb) të CO₂ për megawatt-orë (MW·h) të energjisë elektrike ^[14].

Kornizat ligjore

Disa nga çështjet ligjore të ngritura nga burimet gjeotermike energjetike përfshijnë çështjet e pronësisë dhe alokimin të burimeve, dhënien e lejeve të kërkimit, të drejtat e shfrytëzimit, honorareve, si dhe nivelin në të cilin çështjet e energjisë gjeotermike janë njohur në planifikimin dhe ligjet mjedisore ekzistuese. Çështja më e përgjithshme ka të bëjnë me shkallën në të cilën korniza ligjore për nxitjen të energjisë së ripërtëritshme sa e ndihmon në nxitjen inovacionit dhe zhvillimit të industrisë gjeotermike.

Referime

^ Dye, S. T. (2012). Geoneutrinos and the radioactive power of the Earth. Reviews of Geophysics, 50(3).
^ Gando, A., Dwyer, D. A., McKeown, R. D., & Zhang, C. (2011). Partial radiogenic heat model for Earth revealed by geoneutrino measurements. Nature Geoscience, 4(9), 647–651.
^ Turcotte, D. L. (2002), Geodynamics (bot. 2), Kembrixh, Angli, Britania e Madhe: Shtypi i Universitetit të Kembrixhit, fq. 136–137, ISBN 978-0-521-66624-4 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Lay, Thorne; Hernlund, John; Buffett, Bruce A. (2008), "Core–mantle boundary heat flow", Nature Geoscience, 1: 25, Bibcode:2008NatGe...1...25L, doi:10.1038/ngeo.2007.44 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Nemzer, J, Geothermal heating and cooling, arkivuar nga origjinali më 11 janar 1998, marrë më 8 shtator 2015 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Geothermal capacity | About BP | BP Global, Bp.com, arkivuar nga origjinali më 29 nëntor 2014, marrë më 2014-11-15 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ ^a ^b Fridleifsson, Ingvar B.; Bertani, Ruggero; Huenges, Ernst; Lund, John W.; Ragnarsson, Arni; Rybach, Ladislaus (2008-02-11). O. Hohmeyer and T. Trittin (red.). The possible role and contribution of geothermal energy to the mitigation of climate change (PDF). IPCC Scoping Meeting on Renewable Energy Sources. Luebeck, Germany. fq. 59–80. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 8 mars 2010. Marrë më 2009-04-06. {{cite conference}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ ^a ^b Bertani, Ruggero (shtator 2007), "World Geothermal Generation in 2007" (PDF), Geo-Heat Centre Quarterly Bulletin, Klamath Falls, Oregon: Oregon Institute of Technology, vëll. 28 no. 3, fq. 8–19, arkivuar nga origjinali (PDF) më 17 shkurt 2012, marrë më 2009-04-12 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Cataldi, Raffaele (gusht 1992), "Review of historiographic aspects of geothermal energy in the Mediterranean and Mesoamerican areas prior to the Modern Age" (PDF), Geo-Heat Centre Quarterly Bulletin, Klamath Falls, Oregon: Oregon Institute of Technology, vëll. 18 no. 1, fq. 13–16, arkivuar nga origjinali (PDF) më 18 qershor 2010, marrë më 1 nëntor 2009 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Lund, John W. (qershor 2007), "Characteristics, Development and utilization of geothermal resources" (PDF), Geo-Heat Centre Quarterly Bulletin, Klamath Falls, Oregon: Oregon Institute of Technology, vëll. 28 no. 2, fq. 1–9, arkivuar nga origjinali (PDF) më 17 qershor 2010, marrë më 2009-04-16 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Lund and, John W.; Boyd, Tonya L. (prill 2015), "Direct Utilization of Geothermal Energy 2015 Worldwide Review" (PDF), Proceedings World Geothermal Congress 2015, marrë më 2015-04-27 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ ^a ^b GEA 2010, p. 4
^ Holm, Alison (maj 2010), Geothermal Energy:International Market Update (PDF), Geothermal Energy Association, fq. 7, arkivuar nga origjinali (PDF) më 25 maj 2017, marrë më 2010-05-24 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Bertani, Ruggero; Thain, Ian (korrik 2002), "Geothermal Power Generating Plant CO₂ Emission Survey", IGA News, International Geothermal Association (49): 1–3, arkivuar nga origjinali më 26 korrik 2011, marrë më 2010-01-17 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Lidhje të jashtme

[Dye-1] Dye, S. T. (2012). Geoneutrinos and the radioactive power of the Earth. Reviews of Geophysics, 50(3).

[Gando-2] Gando, A., Dwyer, D. A., McKeown, R. D., & Zhang, C. (2011). Partial radiogenic heat model for Earth revealed by geoneutrino measurements. Nature Geoscience, 4(9), 647–651.

[turcotte-3] Turcotte, D. L. (2002), Geodynamics (bot. 2), Kembrixh, Angli, Britania e Madhe: Shtypi i Universitetit të Kembrixhit, fq. 136–137, ISBN 978-0-521-66624-4 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[4] Lay, Thorne; Hernlund, John; Buffett, Bruce A. (2008), "Core–mantle boundary heat flow", Nature Geoscience, 1: 25, Bibcode:2008NatGe...1...25L, doi:10.1038/ngeo.2007.44 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[5] Nemzer, J, Geothermal heating and cooling, arkivuar nga origjinali më 11 janar 1998, marrë më 8 shtator 2015 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[6] Geothermal capacity | About BP | BP Global, Bp.com, arkivuar nga origjinali më 29 nëntor 2014, marrë më 2014-11-15 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[IPCC-7] Fridleifsson, Ingvar B.; Bertani, Ruggero; Huenges, Ernst; Lund, John W.; Ragnarsson, Arni; Rybach, Ladislaus (2008-02-11). O. Hohmeyer and T. Trittin (red.). The possible role and contribution of geothermal energy to the mitigation of climate change (PDF). IPCC Scoping Meeting on Renewable Energy Sources. Luebeck, Germany. fq. 59–80. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 8 mars 2010. Marrë më 2009-04-06. {{cite conference}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[Bertani-8] Bertani, Ruggero (shtator 2007), "World Geothermal Generation in 2007" (PDF), Geo-Heat Centre Quarterly Bulletin, Klamath Falls, Oregon: Oregon Institute of Technology, vëll. 28 no. 3, fq. 8–19, arkivuar nga origjinali (PDF) më 17 shkurt 2012, marrë më 2009-04-12 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[9] Cataldi, Raffaele (gusht 1992), "Review of historiographic aspects of geothermal energy in the Mediterranean and Mesoamerican areas prior to the Modern Age" (PDF), Geo-Heat Centre Quarterly Bulletin, Klamath Falls, Oregon: Oregon Institute of Technology, vëll. 18 no. 1, fq. 13–16, arkivuar nga origjinali (PDF) më 18 qershor 2010, marrë më 1 nëntor 2009 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[utilization-10] Lund, John W. (qershor 2007), "Characteristics, Development and utilization of geothermal resources" (PDF), Geo-Heat Centre Quarterly Bulletin, Klamath Falls, Oregon: Oregon Institute of Technology, vëll. 28 no. 2, fq. 1–9, arkivuar nga origjinali (PDF) më 17 qershor 2010, marrë më 2009-04-16 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[11] Lund and, John W.; Boyd, Tonya L. (prill 2015), "Direct Utilization of Geothermal Energy 2015 Worldwide Review" (PDF), Proceedings World Geothermal Congress 2015, marrë më 2015-04-27 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[gea2010-12] GEA 2010, p. 4

[Holm-13] Holm, Alison (maj 2010), Geothermal Energy:International Market Update (PDF), Geothermal Energy Association, fq. 7, arkivuar nga origjinali (PDF) më 25 maj 2017, marrë më 2010-05-24 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[CO2-14] Bertani, Ruggero; Thain, Ian (korrik 2002), "Geothermal Power Generating Plant CO₂ Emission Survey", IGA News, International Geothermal Association (49): 1–3, arkivuar nga origjinali më 26 korrik 2011, marrë më 2010-01-17 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]