Kanali i Stambollit
Kanali i Stambollit (Turqisht: Kanal İstanbul) është një projekt për një rrugë ujore artificiale në nivelin e detit, e cila është planifikuar nga Turqia në Trakinë Lindore, duke lidhur Detin e Zi me Detin Marmara, dhe rrjedhimisht me detin Egje dhe Mesdhe. Kanali i Stambollit do të ndajë anën aktuale evropiane të Stambollit dhe kështu do të formonte një ishull midis Azisë dhe Evropës (ishulli do të kishte një vijë bregdetare me Detin e Zi, Detin Marmara, kanalin e ri dhe Bosforin).[1] Rruga e re ujore do të anashkalonte Bosforin aktual.
Kanali synon të minimizojë trafikun e anijeve në Bosfor. Parashikohet të ketë një kapacitet prej 160 tranzite anijesh në ditë – e ngjashme me vëllimin aktual të trafikut përmes Bosforit, ku bllokimi i trafikut i lë anijet në radhë për ditë të tëra për të kaluar tranzit nëpër ngushticë. Disa analistë kanë spekuluar se arsyeja kryesore për ndërtimin e kanalit është anashkalimi i Konventës së Montreux, e cila kufizon numrin dhe tonazhin e anijeve luftarake nga fuqitë jo të Detit të Zi që mund të hyjnë në det nëpërmjet Bosforit, si dhe ndalon tarifat në trafik. duke kaluar nëpër të. Në janar 2018, kryeministri turk Binali Yıldırım njoftoi se Kanali i Stambollit nuk do t'i nënshtrohet Konventës së Montreux.[2]
Projekti i Kanalit të Stambollit përfshin gjithashtu ndërtimin e porteve (një terminal i madh kontejnerësh në Detin e Zi, afër aeroportit të Stambollit), qendrave logjistike dhe ishujve artificialë që do të integrohen me kanalin, si dhe ndërtimin e zonave të reja rezidenciale rezistente ndaj tërmeteve përgjatë kanalit.[3] Ishujt artificialë do të ndërtohen duke përdorur dheun e gërmuar për kanalin. Projektet e transportit që do të integrohen me projektin e kanalit përfshijnë trenin me shpejtësi të lartë Halkali-Kapikule, projektin e Hekurudhave Shtetërore Turke, linjat e metrosë Yenikapi-Sefakoy-Beylikduzu dhe Mahmutbey-Esenyurt në Stamboll dhe kalimin e autostradës D-100, autostradën Tem dhe Autostrada Sazlibosna.
Financimi i kanalit pritet të bëhet përmes një modeli ndërto-vepro-transferim, por mund të financohet edhe nëpërmjet partneritetit publik-privat. Qeveria pret të gjenerojë 8 miliardë dollarë të ardhura në vit nga Kanali i Stambollit, pjesërisht falë një tarife shërbimi për tranzitin.[4] Kritikët, si Korkut Boratav, e kanë vënë në dyshim këtë numër dhe thonë se të ardhurat neto mund të jenë negative. Kritika të tjera përfshijnë nevojën për të drejtuar burimet për fokusimin në gatishmërinë ndaj tërmeteve dhe adresimin e çështjeve ekonomike,[5][6] dhe ndikimet e mundshme negative mjedisore.[7]
Shiko edhe
RedaktoReferime
Redakto- ^ "Turkey to build waterway to bypass Bosphorus Straits". BBC News. 2011-04-27.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "How Istanbul's man-made canal project could trigger an arms race". South China Morning Post (në anglisht). 2018-06-03. Marrë më 2019-02-10.
- ^ "Kanal Istanbul gets ministry nod on environment - Turkey News". Hürriyet Daily News (në anglisht). 17 janar 2020. Marrë më 17 janar 2020.
- ^ Ullyett, Richard (2 maj 2019). "Canal Istanbul – the largest construction project in the world for a decade". PortSEurope.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "İmamoğlu: Kanal İstanbul, cinayet projesidir". www.sozcu.com.tr. Marrë më 2021-01-14.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "İmamoğlu, Kanal İstanbul bütçesiyle yapılabilecekleri sıraladı". www.finansgundem.com (në turqisht). 2019-12-25. Marrë më 2021-01-14.
- ^ "Will Istanbul's Massive New Canal Be an Environmental Disaster?". National Geographic News (në anglisht). 2018-03-28. Arkivuar nga origjinali më 8 gusht 2019. Marrë më 2021-01-14.