Kaninët

Kaninët; Vargu kohor: Oligocene deri në Holocene (34 Ma-prezent)
	Kladat kryesore të kaninëve,të përfaqësuar nga çakalli kurriz-zi (një Canini), Dhelpra e kuqe (a vulpine) dhe dhelpra gri
Klasifikimi shkencor
Mbretëria:	Animalia
Filumi:	Chordata
Klasa:	Mammalia
Rendi:	Carnivora
Familja:	Canidae
Nënfamija:	Caninae; Fischer de Waldheim, 1817
Gjinitë
	†Leptocyon; Urocyon; Fisi Canini; Nënfisi Canina; ; Canis; ; ; †Xenocyon; ; ; ; Cuon; ; ; Lupulella; ; ; Lycaon; ; ; †Aenocyon; ; ; †Cynotherium; ; ; †Eucyon; ; ; Nënfisi Cerdocyonina; ; Atelocynus; ; ; Cerdocyon; ; ; Chrysocyon; ; ; Lycalopex; ; ; Speothos; ; ; †Dusicyon; ; ; †Nurocyon; ; ; †Protocyon; ; ; †Theriodictis; ; ; Fisi Vulpini; Nyctereutes; ; Otocyon; ; Vulpes; ; Stampa:I zhdukurMetalopex Tedford, Wang, & Taylor 2008; ; †Prototocyon; ;

Kaninae , pjestarët e të cilës njihen si kaninët , ^[6]^(p182) është një nga tre nënfamiljet që gjenden brenda familjes Kanidae. Dy nënfamiljet e tjera të Kanidae janë Borophaginae dhe Hesperocyoninae të zhdukur . ^[7] Kaninae përfshin të gjitha kanidët e gjalla dhe të afërmit e tyre më të fundit fosile. ^[1] Fosilet e tyre u gjetën për herë të parë në Amerikën Veriore dhe datuan në epokën e Oligocenit , më pas u përhapën në Azi në fund të epokës së Miocenit , rreth 7 milion deri në 8 milion vjet më parë. ^[7]

Taksonomia

Karakteristikat që dallojnë kaninae nga kanidët e tjera përfshijnë premolarë të vegjël, të thjeshtë, me hapësirë të mirë , një humerus pa një foramen entepikondilare dhe një metatarsal i cili reduktohet në një rudiment proksimal . ^[8]

Gjinia Leptocyon (nga greqishtja: leptos,i hollë + cyon, qen) përfshin 11 lloje dhe ishte qeni i parë primitiv. Ata ishin të vegjël,me një masë rreth 2 kg. ^[6]^(p53) Ata së pari u shfaq në Sioux County, Nebraska në epokën e Orellanit,rreth 34-32 milionë vjet më parë, e cila ishte në fillim të Oligocenit . ^[1] Kjo ishte në të njëjtën kohë me paraqitjen e Borophaginae me të cilën ata ndajnë tipare, duke treguar se këto ishin dy grupe motra. Kafka dhe dhëmbëzimi i Borophaginae u krijuan për një kafshim të fuqishëm vrastare të krahasuar me Leptocyon të cilat ishin projektuar për të vrarë një gjah të vogël, me lëvizje të shpejtë. L. delicatus ishte kanidi më i vogël që ka ekzistuar. Në mbyllje të gjinisë së tyre 9 milion vjet më parë, një lloji i Leptocyon i ngjante dhelprës moderne. ^[6]^(p53) Lloje të ndryshme Leptocyon u ndanë rreth11.9 milion vjet më parë në Vulpini (dhelprave) dhe kanini (kaninët). ^[1]^{(pp174–175)}

Kaninët e kaluan dy të tretat e historisë së tyre në Amerikën Veriore, para se të shpërndaheshin 7 milion vjet më parë në Azi, Evropë dhe Afrikë. Një nga karakteristikat që i dallonte ata nga Borophaginae dhe Hesperokioninae ishte posedimi i tyre me më pak masë në gjymtyrë dhe më shumë gjatësi në këmbë, gjë që mund të ketë ndihmuar në shpërndarjen e tyre. Kanini i parë që arriti në Euroazi ishte Canis cipio me madhësin e një kojote , fosilet e pakta të të cilit u gjetën në Spanjë. Sidoqoftë, caktimi i C.cipio brenda qenve në gjininë Canis ose gjininë Eucyon nuk është i qartë. ^[6]^{(pp143–144)}

Mardhëniet filogjenetike

Rezultatet e analizave të alozimës dhe kromozomeve kanë sugjeruar më parë disa ndarje filogjenetike:

Ndarjet	Pëshkrimi	Gjinitë	Llojet
Canina^[9]	Kaninët si ujqër	Canis Linnaeus, 1758	Canis aureus Canis familiaris (qeni) Canis latrans Canis lupaster Canis lupus Canis simensis † Canis antonii † Canis armbrusteri † Canis chihliensis † Canis edwardii † Canis etruscus † Canis falconeri † Canis mosbachensis † Canis palmidens † Canis variabilis
		Cuon Hodgson, 1838	Cuon alpinus
		Lycaon Brookes, 1827	Lycaon pictus †Lycaon sekowei
		Lupulella Hilzheimer, 1906	Lupulella adusta Lupulella mesomelas
Cerdocyonina^[9]	Kaninët e Amerikës Jugore	Speothos Lund, 1839	†Speothos pacivorus Speothos venaticus
		Lycalopex Burmeister 1854	Lycalopex culpaeus Lycalopex fulvipes Lycalopex griseus Lycalopex gymnocercus Lycalopex sechurae Lycalopex vetulus
		Cerdocyon C. E. H. Smith, 1839	Cerdocyon thous
		Chrysocyon Smith, 1839	Chrysocyon brachyurus
		Atelocynus Cabrera, 1940	Atelocynus microtis
Vulpini^[9]	Kaninët si dhelpr	Nyctereutes Temminck, 1838	†Nyctereutes abdeslami †Nyctereutes donnezani †Nyctereutes megamastoides N. procyonoides †Nyctereutes sinensis †Nyctereutes tingi †Nyctereutes vinetorum
		Otocyon S. Müller, 1835	Otocyon megalotis
		Vulpes Garsault, 1764	Vulpes cana Vulpes chama Vulpes corsac Vulpes ferrilata Vulpes lagopus Vulpes macrotis Vulpes pallida Vulpes rueppellii Vulpes velox Vulpes vulpes Vulpes zerda
Urocyon^[9]	Dhelpra e ishujve kalifornian	Urocyon Baird, 1857	U. cinereoargenteus U. littoralis † U. citrinus † U. galushai † U. minicephalus † U. progressus † U. webbi

Analiza e ADN- së tregon se tre të parat formojnë grup monofile . Kaninët si ujku dhe kaninët e Amerikës së Jugut së bashku formojnë fisin Kanini. ^[10] dhënat molekulare nënkuptojnë një origjinë nga Amerika Veriore duke u shfaqur rreth 10 milion vjet më parë dhe një origjinë afrikane të qenve si ujk ( Canis, Cuon, dhe Lycaon), me çakejntë që janë më bazalët e këtij grupi.

Klada e Amerikës Jugore është e rrënjosur nga ujku me krifë dhe qeni i shkurreve, dhe kanidët si dhelpra nga dhelpra fenek dhe dhelpra e Blanford. Dhelpra gri dhe dhelpra ishullore janë bazike për kladat e tjera; megjithatë, ky ndryshim topologjik nuk mbështetet fuqimisht. ^[11]

Referime

^ ^a ^b ^c ^d Tedford, Richard; Wang, Xiaoming; Taylor, Beryl E. (2009). "Phylogenetic systematics of the North American fossil Caninae (Carnivora: Canidae)" (PDF). Bulletin of the American Museum of Natural History (në anglisht). 325: 1–218. doi:10.1206/574.1. hdl:2246/5999. S2CID 83594819. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 25 maj 2017. Marrë më 16 maj 2021.
^ McKenna, M.C.; Bell, S.K. (1997). Classification of Mammals above the Species Level (në anglisht). Columbia University Press. ISBN 978-0-231-11012-9.
^ Lyras, G.A.; van der Geer, A.E.; Dermitzakis, M.; de Vos, J. (2006). "Cynotherium sardous, an insular canid (Mammalia: Carnivora) from the Pleistocene of Sardinia (Italy), and its origin". Journal of Vertebrate Paleontology (në anglisht). 26 (3): 735–745. doi:10.1671/0272-4634(2006)26[735:CSAICM]2.0.CO;2.
^ Wozencraft, W.C. (2005). "Order Carnivora". përmbledhur nga Wilson, D.E.; Reeder, D.M (red.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (në anglisht) (bot. 3rd). Johns Hopkins University Press. fq. 532–628. ISBN 978-0-8018-8221-0. OCLC 62265494.
^ Sotnikova, M. (2006). "A new canid Nurocyon chonokhariensis gen. et sp. nov.(Canini, Canidae, Mammalia) from the Pliocene of Mongolia" (PDF). Courier Forschungsinstitut Senckenberg (në anglisht). 256: 11. Marrë më 4 maj 2008.
^ ^a ^b ^c ^d Wang, Xiaoming; Tedford, Richard H. (2008). Dogs: Their Fossil Relatives and Evolutionary History. Columbia University Press, New York. fq. 1–232. ISBN 978-0-231-13529-0. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ ^a ^b Miklosi, Adam (2015). Dog Behaviour, Evolution, and Cognition. Oxford Biology (në anglisht) (bot. 2). Oxford University Press. fq. 103–107. ISBN 978-0199545667 – nëpërmjet Google Books.
^ Munthe, Kathleen (1998). "Chapter 7, Canidae". përmbledhur nga Janis, C.M.; Scott, K.M.; Jacobs, L.L. (red.). Evolution of Tertiary Mammals of North America (në anglisht). New York, NY: Cambridge University Press. fq. 124–143.
^ ^a ^b ^c ^d Wayne, Robert K. (qershor 1993). "Molecular evolution of the dog family". Trends in Genetics (në anglisht). 9 (6): 218–224. doi:10.1016/0168-9525(93)90122-x. PMID 8337763.
^ Jensen, Per (2007). The Behavioural Biology of Dogs. CABI. fq. 11–13. ISBN 978-1-84593-188-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Lindblad-Toh, Kerstin; Wade, Claire M.; Mikkelsen, Tarjei S.; Karlsson, Elinor K.; Jaffe, David B.; Kamal, Michael; etj. (2005). "Genome sequence, comparative analysis and haplotype structure of the domestic dog". Nature (në anglisht). 438 (7069): 803–819. Bibcode:2005Natur.438..803L. doi:10.1038/nature04338. PMID 16341006.

Gabim referencash: <ref> etiketa me emrin "Koepfli2015" e percaktuar ne <referenca> nuk është përdorur në tekst paraprak.

External links

[Tedford2009-1] Tedford, Richard; Wang, Xiaoming; Taylor, Beryl E. (2009). "Phylogenetic systematics of the North American fossil Caninae (Carnivora: Canidae)" (PDF). Bulletin of the American Museum of Natural History (në anglisht). 325: 1–218. doi:10.1206/574.1. hdl:2246/5999. S2CID 83594819. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 25 maj 2017. Marrë më 16 maj 2021.

[McKennaBell1997-2] McKenna, M.C.; Bell, S.K. (1997). Classification of Mammals above the Species Level (në anglisht). Columbia University Press. ISBN 978-0-231-11012-9.

[Lyras-3] Lyras, G.A.; van der Geer, A.E.; Dermitzakis, M.; de Vos, J. (2006). "Cynotherium sardous, an insular canid (Mammalia: Carnivora) from the Pleistocene of Sardinia (Italy), and its origin". Journal of Vertebrate Paleontology (në anglisht). 26 (3): 735–745. doi:10.1671/0272-4634(2006)26[735:CSAICM]2.0.CO;2.

[msw3-4] Wozencraft, W.C. (2005). "Order Carnivora". përmbledhur nga Wilson, D.E.; Reeder, D.M (red.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (në anglisht) (bot. 3rd). Johns Hopkins University Press. fq. 532–628. ISBN 978-0-8018-8221-0. OCLC 62265494.

[Sotnikova2006-5] Sotnikova, M. (2006). "A new canid Nurocyon chonokhariensis gen. et sp. nov.(Canini, Canidae, Mammalia) from the Pliocene of Mongolia" (PDF). Courier Forschungsinstitut Senckenberg (në anglisht). 256: 11. Marrë më 4 maj 2008.

[wang2008-6] Wang, Xiaoming; Tedford, Richard H. (2008). Dogs: Their Fossil Relatives and Evolutionary History. Columbia University Press, New York. fq. 1–232. ISBN 978-0-231-13529-0. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[miklosi2015-7] Miklosi, Adam (2015). Dog Behaviour, Evolution, and Cognition. Oxford Biology (në anglisht) (bot. 2). Oxford University Press. fq. 103–107. ISBN 978-0199545667 – nëpërmjet Google Books.

[8] Munthe, Kathleen (1998). "Chapter 7, Canidae". përmbledhur nga Janis, C.M.; Scott, K.M.; Jacobs, L.L. (red.). Evolution of Tertiary Mammals of North America (në anglisht). New York, NY: Cambridge University Press. fq. 124–143.

[wayne1993-9] Wayne, Robert K. (qershor 1993). "Molecular evolution of the dog family". Trends in Genetics (në anglisht). 9 (6): 218–224. doi:10.1016/0168-9525(93)90122-x. PMID 8337763.

[10] Jensen, Per (2007). The Behavioural Biology of Dogs. CABI. fq. 11–13. ISBN 978-1-84593-188-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[LindbladToh2005-11] Lindblad-Toh, Kerstin; Wade, Claire M.; Mikkelsen, Tarjei S.; Karlsson, Elinor K.; Jaffe, David B.; Kamal, Michael; etj. (2005). "Genome sequence, comparative analysis and haplotype structure of the domestic dog". Nature (në anglisht). 438 (7069): 803–819. Bibcode:2005Natur.438..803L. doi:10.1038/nature04338. PMID 16341006.

[6]

[7]

[1]

[8]

[9]

[10]

[11]