Kantonet e Francës
Kantonet e Francës janë nënndarje territoriale të departamenteve dhe qarqeve të Republikës Franceze.
| Canton | |
|---|---|
 Kantonet e Francës Metropolitane | |
| Kategoria | Ndarja administrative e nivelit të katërt |
| Vendi | Rajonet e Francës |
| Numri | 2,054 (as of 2015) |
| Qeveria | Këshilli i departamentit |
Përveç rolit të tyre si njësi organizative në lidhje me aspekte të caktuara të administrimit të shërbimeve publike dhe drejtësisë, qëllimi kryesor i kantoneve sot është të shërbejnë si zona elektorale për zgjedhjen e anëtarëve të asambleve përfaqësuese të krijuara në secilin prej departamenteve territoriale të Francës (këshillat e departamenteve, më parë këshillat e përgjithshëm). Për këtë arsye, zgjedhje të tilla në Francë njiheshin si "zgjedhje kantonale", deri në vitin 2015 kur emri i tyre u ndryshua në "zgjedhje departamenti" për t'u përshtatur me emrin e këshillave të departamenteve.
Që nga viti 2015, në Francë kishte 2,054 kantone.[1]
Shumica e tyre grupojnë së bashku një numër komunash (ndarja administrative më e ulët e Republikës Franceze), megjithëse komunat më të mëdha mund të përfshihen në më shumë se një kanton, pasi kantonet - në kontrast të dukshëm me komunat, të cilat kanë më shumë se dy milionë banorë (Paris) dhe vetëm një person (Rochefourchat) - synohen të jenë afërsisht të barabartë në madhësinë e popullsisë.
Roli dhe administrimi
RedaktoRoli i kantonit është, në thelb, të sigurojë një kornizë për zgjedhjet e departamenteve. Çdo kanton zgjedh një grua dhe një burrë për ta përfaqësuar atë në conseil départemental du département – ose këshillin e departamentit për departamentin, që është ndarja kryesore administrative e Republikës Franceze.
Në zonat urbane, një komunë e vetme përfshin përgjithësisht disa kantone. Anasjelltas, në zonat rurale, një kanton mund të përbëhet nga disa komuna më të vogla. Në rastin e fundit, shërbimet administrative, për shembull shtabi i xhandarmërisë, ndodhen shpesh në qytetin kryesor (chef-lieu) të kantonit, megjithëse ka përjashtime, si kantonet Gaillon-Campagne dhe Sarreguemines-Campagne, të cilat kanë të përbashkëta një "krye-qytet" që nuk i përket asnjërit kanton.
Për qëllime statistikore (INSEE), njëzet qarqet e Parisit - nënndarjet administrative të atij qyteti - konsiderohen ndonjëherë kantone, por ato nuk shërbejnë për një funksion më të madh elektoral.
Kantonet gjithashtu formojnë rrethe ligjore, si selitë e Tribunaux d'instance ose "Gjykatat e Shkallës së Parë" (also, "TI"...) Historikisht, kantonet quhen justices de paix ose "gjykatat e rrethit".
Historia
RedaktoKantonet u krijuan në vitin 1790 në të njëjtën kohë me départements nga Komiteti Revolucionar për Ndarjen e Territorit (Comité de division). Ata ishin më të shumtë se sot (ndërmjet 40 dhe 60 për çdo departament). Kantonet në fillim u grupuan në ato që quheshin rrethe. Pas shfuqizimit të rrethit në 1800, ato u riorganizuan nga Konsullata në rrethe. Numri i kantoneve më pas u reduktua në mënyrë drastike (midis 30 dhe 50 njësi) nga Loi du 8 pluviôse an IX (28 janar 1801), ose "Ligji për zvogëlimin e numrit të gjykatave të rretheve", ose Loi portant reduction du nombre de justices de paix në frëngjisht. Prefektët e departamenteve iu tha nga qeveria që t'i gruponin komunat brenda kantoneve të sapokrijuara. Listat e departamenteve, pasi miratoheshin nga qeveria, u botuan në Bulletin des lois në 1801 dhe 1802; këto lista ishin baza e ndarjeve administrative të Francës nga atëherë deri në vitin 2015, megjithëse kantonet me popullsi të vogël u eliminuan dhe u krijuan kantone të reja në zona me rritje të fortë demografike. Në përgjithësi, numri i tyre u rrit ndjeshëm.
Në maj të vitit 2013 u miratua një ligj që uli në mënyrë drastike numrin e kantoneve.[2] Ky ligj hyri në fuqi në zgjedhjet e departamenteve franceze në mars 2015. Para reformës kantonale, kishte 4,032 kantone; më pas ishin 2,054, me kantonet në Martinikë dhe Guajana të shfuqizuara.[3][4] Ligji i reformës i vitit 2013 ndryshoi gjithashtu përfaqësimin e kantoneve në këshillat e departamenteve: çdo kanton tani përfaqësohet nga një burrë dhe një grua.[2]
Statistika
RedaktoNumri i kantoneve ndryshon nga një departament në tjetrin; Territoire de Belfort, për shembull, ka 9, ndërsa Nord ka 41.
Shikoe edhe
RedaktoReferime
Redakto- ^ Roger Brunet (2015). "New cantons in France: Name games". L'Espace Géographique (në anglisht). 44. doi:10.3917/eg.441.0073.
- ^ a b LOI n° 2013-403 du 17 mai 2013 relative à l'élection des conseillers départementaux, des conseillers municipaux et des conseillers communautaires, et modifiant le calendrier électoral
- ^ Code officiel géographique au 1er janvier 2013, INSEE
- ^ Code officiel géographique au 1er janvier 2016, INSEE