Kuzhinieria

Kuzhinieria është arti i gatimit dhe mënyra e shërbimit të gatimeve nga kuzhina e që paraqet një aftësi dhe traditë të përgatitjes së ushqimit, gjë që është e lidhur me zakonet dhe traditat, por që gjithashtu është një lloj i veçantë arti, i cili i referohet zbukurimit dhe shërbimit të ushqimit. Ushqimi është një nga faktorët më të rëndësishëm që kushtëzon shëndetin dhe që gjithashtu ndikon në aftësinë punuese të njeriut. Duke e njohur dhe kuptuar atë, është e mundur edhe ndikimi në proceset e jetës në organizëm. Kuzhinieria është gjithashtu një stil gatimi i karakterizuar nga përbërës, teknika dhe shërbime dalluese e cila zakonisht shoqërohet me një kulturë specifike ose rajon të caktuar gjeografik. Traditat, zakonet dhe përbërësit rajonalë të përgatitjes dhe shërbimit të ushqimit shpesh kombinohen për të krijuar shërbime unike për një rajon të veçantë.

Përmbledhje

Kultura e kuzhinierisë është nën ndikimin e një vargu faktorësh dhe që krahas me kapacitetet në dispozicion të një vendi të caktuar qoftë përmes tregtisë ose burimeve tjera, mund të bëhen përbërës të veçantë kur arrijnë të popullarizohen brenda një rajoni, për shembull, orizi japonez në kuzhinën japoneze dhe Kili i New Mexico në kuzhinën e re meksikane.

Kuzhinieria daton që nga antikiteti, në kohën kur ushqimi filloi të kërkonte më shumë planifikim, kishte edhe një paraqitje të vakteve ushqimore në kuadër të rrethit të caktuar kulturor.

Disa faktorë që kanë një ndikim në kuzhinën e një rajoni përfshijnë klimën e zonës, tregtinë midis vendeve të ndryshme, ligjet fetare ose përmbysëse dhe shkëmbimin e kulturës së kuzhinës. Për shembull, një dietë tropikale mund të bazohet më shumë në fruta dhe perime, ndërsa një dietë polare mund të mbështetet më shumë te mishi dhe peshku.

Klima e zonës, në masë të madhe, përcakton ushqimet vendase që janë në dispozicion. Përveç kësaj, klima ndikon në ruajtjen e ushqimit. Për shembull, ushqimet e ruajtura për konsum dimëror nga pirja e duhanit, konservimi dhe turshitja kanë mbetur të rëndësishme në kuzhinat botërore për vetitë e tyre të ndryshuara të shijes.

Tregtia midis vendeve të ndryshme gjithashtu ndikon kryesisht në kuzhinën e një rajoni. Duke nisur me tregtinë antike të erëzave, erëza të tilla si kanella, kasia, kardamom, xhenxhefil dhe shafran i Indisë ishin artikuj të rëndësishëm tregtie në evolucionin më të hershëm të tregtisë. Kanella dhe kasia gjetën rrugën e tyre në Lindjen e Mesme të paktën 4,000 vjet më parë.

Ligjet fetare të ushqimit gjithashtu mund të ushtrojnë një ndikim të fortë në kulinari dhe kuzhinë, të tilla si hinduizmi në kuzhinën indiane, sikizmi në kuzhinën punxhabe, budizmi në kuzhinën e Azisë Lindore, islami në kuzhinën e Lindjes së Mesme dhe judaizmi në kuzhinën hebraike dhe kuzhinën izraelite.

Shih edhe

• Ushqimi
• Kuzhina
• Kuzhina kosovare
• Kuzhina shqiptare
• Kuzhina maqedonase

Literatura

• Albala, Ken (2011). Food Cultures of the World Encyclopedia Greenwood.  ISBN 978-0-313-37626-9
• California Culinary Academy (2001). In the World Kitchen: Global Cuisine from California Culinary Academy. Bay Books (CA).  ISBN 1-57959-506-5.
• Laudan, Rachel (2013). Cuisine and Empire: Cooking in World History University of California Press.  ISBN 978-0-520-26645-2
• MacVeigh, Jeremy (2008). International Cuisine. Delmar Cengage Learning; 1st edition.  ISBN 1-4180-4965-4.
• Nenes, Michael F; Robbins, Joe (2008). International Cuisine. Hoboken, N.J.: Wiley, John & Sons; 1st edition.  ISBN 0-470-05240-6.
• Scarparto, Rosario (2000). New global cuisine: the perspective of postmodern gastronomy studies. Royal Melbourne Institute of Technology.
• Zobel, Myron (1962). Global cuisine: being the unique recipes of the 84 top restaurants of the world. Patron Press.