Manga
Manga janë tregimet apo rrëfejat vizatimore (emërtuar edhe "vizrrëfeja" në shqip dhe emërtuar "comics" në anglisht) të botuara nëpër libra ose revista dhe të prodhuara nga artist manga japonez[1]. Termi manga është emërtim i krijuar në Japoni dhe nënkupton vet tregimin vizatimor por edhe artistët që e krijojnë por në japonisht shtohet edhe prapashtesa -ka që nënkupton ekspertin dhe artistin duke u quajtur kështu artistin mangaka[2] . Termi manga më pas është përhapur edhe nëpër botë për të identifikuar këto krijime të artistëve japonezë. Manga morën famë dhe fituan popullaritet diku pas viteve 50[3]. Zakonisht, rrëfejat vizatimore të botuara më parë në libra ose revista, ndiqen nga prodhimi i një filmi të animuar serial të njohur në Japoni me emërtimin anime (shembull Dragon Ball Z ose Oh My Goddess!) ose anasjellas (shembull Cowboy Bebop)[4]. Jo si rregull, por ndodh që manga të ndjek një zhvillim të ngjarjeve krejt ndryshe nga serialet filmike anime (shembull Tenjou Tenge ose Outlaw Star), pra ndodh një përshtatje e materialit kur kalohet nga mjeti i komunikimit si libri tek një tjetër mjet komunikimi si filmat e animuar ose anasjelltas[5].
Në Japoni mangat lexohen nga të gjitha moshat. Janë të përfshira disa zhanre të ndryshme: romancë, sport-lorja, historik, dramë, komedi, fantashkencë, mister, horror, erotik[6]. Historitë manga zakonisht printohen bardhë e zi në pjesën më të madhe të faqeve, megjithëse ekzistojnë dhe mangat me ngjyra[7]. Në Japoni mangat botohen në seri nga revista mangash ku një botim i revistës përmban nga një kapitull për disa tituj të ndryshëm mangash, duke vazhduar më pas tregimin me kapitujt e radhës për çdo titull në botimin e rradhës së revistës[8]. Një artist manga (mangaka ne japonisht) punon me disa asistentë në një studio të vogël dhe është i lidhur me një kompani botuese[9]. Nëse seritë e një mange janë shume popullore, mund të animohen (Anime).
Ashtu si u përmend më lartë, mangat e kanë origjinën e tyre nga Japonia, megjithatë ekzistojnë edhe shumë lloje të tjera rrëfimesh vizatimore me karakteristikat tipike të mangave që e kanë origjinën nga vende të ndryshme si ShBA, Gjermani, etj. Kuptohet që ekzistojnë ndryshime orientuese (në tema dhe vizatime) midis mangave publikuar në Japoni dhe vendet e tjera. Në titujt amerikan ka ngjashmëri të shumta ku titujt më të spikatur janë Amazing Agent Luna, Aoi House, Captain Nemo (manga) e të tjera. Këto njihen në Amerikë edhe si Amerimanga ose ndryshe njihen edhe si OEL Manga (Original English-language manga).
Mangat origjinale si rregull lexohen nga e djathta në të majtë, ndërkohë që disa publikues të ndryshëm evropianë dhe amerikanë kanë tendenca t'i publikojnë librat e tyre në mënyrë që lexuesit të lexojnë nga e majta në të djathtë. Publikues të tjerë vazhdojnë të botojnë përkthimet e tyre në mënyrën tradicionale. Pra edhe vetë libri fillohet nga fundi duke u shfletuar në fillim.
Shiko edhe
RedaktoReferime
Redakto- ^ Encarta Dictionaries Online: Japanese comic books or cartoons: a Japanese style of comic books or animated cartoons, often very violent or erotic
- ^ Cituar nga: Furniss, Maureen. "Animation." Microsoft® Student 2008 (DVD). Redmond, WA: Microsoft Corporation, 2007.
- ^ Marrë nga: http://www.activeanime.com/html/content/view/3221/57/ Arkivuar 16 shtator 2009 tek Wayback Machine
- ^ Marrë nga lidhja: www.dw-world.de nga the majority of manga comics sold in Germany are translations of Japanese originals, approximately 20 percent of manga were sketched in Germany...
- ^ Marrë nga lidhja: www.dw-world.de nga manga scene in Germany has more thematic variety than the original Japanese comics...
- ^ Formati PDF: http://www.gomanga.com/manga/pdf/catalogue_2009.pdf Arkivuar 3 janar 2010 tek Wayback Machine
- ^ http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/lexicon.php?id=99 nga A.N.N (Anime News Network)
- ^ Shiko për më tepër: Shembull i ilustrimeve. seksioni Historia nga artikulli Lilim Kiss.
- ^ Holly Ellingwood, "Advance Review of The Reformed:" at activeanime.com. "First let me say that since the rise of original English language manga (commonly referred to as OEL), I have been waiting for one that does a solid job of looking, feeling and reading like a manga."