Wikipedia

Mary Todd Lincoln

Mary Ann Todd Lincoln (13 dhjetor 1818 - 16 korrik 1882[1]) shërbeu si zonja e parë e Shteteve të Bashkuara nga viti 1861 deri në vrasjen e burrit të saj, Presidentit Abraham Lincoln, më 1865.

Mary Todd Lincoln
Photograph by Mathew Brady, 1861
Zonja e Parë e Shteteve të Bashkuara
Në rol
4 mars 1861 – 15 prill 1865
PresidentiAbraham Lincoln
Paraprirë ngaHarriet Lane (në detyrë)
Pasuar ngaEliza Johnson
Të dhëna vetjake
U lind më
Mary Ann Todd

(1818-12-13)dhjetor 13, 1818
Lexington, Kentucky, SHBA
Vdiq më(1882-07-16)korrik 16, 1882
Springfield, Illinois, SHBA
Shkaku i vdekjesSulm në tru
Vendi i prehjesLincoln Tomb, Oak Ridge Cemetery,
Springfield, Illinois, U.S.
Bashkëshortja/etAbraham Lincoln
​(m. 1842; vdiq më 1865)
Fëmijët
Prindër(it)Robert Smith Todd
Elizabeth Ann Parker Todd
Nënshkrimi

Mary Lincoln ishte një anëtare e një familjeje të madhe dhe të pasur, skllevër në Kentucky. Ajo ishte e arsimuar mirë. E lindur Mary Ann Todd, ajo e la emrin Ann pasi lindi motra e saj më e vogël, Ann Todd (më vonë Clark). Pasi mbaroi shkollën gjatë adoleshencës, ajo u transferua në Springfield, Illinois, ku jetoi me motrën e saj të martuar Elizabeth Edwards. Përpara se të martohej me Abraham Lincoln, ajo u përball me kundërshtarin e tij politik për një kohë të gjatë, Stephen A. Douglas. Linkolnët kishin katër djem nga të cilët vetëm më i madhi, Robert, u mbijetoi të dy prindërve. Shtëpia dhe lagjja e tyre familjare në Springfield ruhen në Lincoln Home National Historic Site.

Mary Lincoln e mbështeti me vendosmëri burrin e saj gjatë gjithë presidencës së tij dhe ishte aktive në mbajtjen e moralit kombëtar të lartë gjatë Luftës Civile. Ajo veproi si koordinatore sociale e Shtëpisë së Bardhë, duke hedhur topa luksoz dhe duke ridekoruar Shtëpinë e Bardhë me shpenzime të mëdha; shpenzimet e saj ishin burim i shumë shqetësimi. Ajo ishte ulur pranë Abrahamit kur ai u vra në lozhin e Presidentit në Teatrin e Fordit në 10th Street në Washington, D.C., më 14 prill 1865. Vdekja e të shoqit dhe tre djemve të saj e rëndoi rëndë atë.

Mary Lincoln vuajti nga probleme të shumta të shëndetit fizik dhe mendor gjatë jetës së saj. Ajo kishte migrena të shpeshta, të cilat u përkeqësuan nga një dëmtim në kokë në vitin 1863. Ajo ishte në depresion për pjesën më të madhe të jetës së saj; disa historianë mendojnë se ajo mund të ketë pasur çrregullim bipolar. Ajo u institucionalizua për një kohë të shkurtër për sëmundje psikiatrike më 1875, por më vonë u tërhoq në shtëpinë e motrës së saj. Ajo vdiq nga një sulm në tru në vitin 1882 në moshën 63-vjeçare. Sondazhet periodike të kryera nga Instituti i Kërkimeve të Kolegjit Siena që nga viti 1982, kanë gjetur vazhdimisht Lincoln të jetë ndër zonjat e para më të dobëta në vlerësimet e historianëve. Historianët e shohin Lincoln si një prani ndërhyrëse dhe përçarëse në Shtëpinë e Bardhë të burrit të saj, kryesisht për shkak të sëmundjes së saj të mundshme mendore.

Jeta e hershme dhe edukimi

Redakto

Todd lindi në Lexington, Kentucky, si e katërta nga shtatë fëmijët e Robert Smith Todd, një bankier, dhe Elizabeth "Eliza" (Parker) Todd.[2] Kur ajo ishte gjashtë vjeç, nëna e saj vdiq gjatë lindjes. Dy vjet më vonë, babai i saj u martua me Elizabeth "Betsy" Humphreys dhe ata patën nëntë fëmijë së bashku.[2][3] Todd kishte një marrëdhënie të vështirë me njerkën e saj.

 
Shtëpia e familjes Todd, e ruajtur tani si Mary Todd Lincoln House, 578 West Main Street, Lexington, Kentucky
 
Shënues historik shtetëror në shtëpinë e Todit, duke vënë në dukje vitet e banimit të Mary (1832–1839)

Nga viti 1832, Mary dhe familja e saj jetonin në atë që tani njihet si Mary Todd Lincoln House, një rezidencë elegante me 14 dhoma në 578 West Main Street në Lexington.[4]

Stërgjyshi i Mary nga babai, David Levi Todd, lindi në Qarkun Longford, Irlandë dhe emigroi përmes Pensilvanisë në Kentucky. Një tjetër stërgjysh, Andrew Porter, ishte djali i një emigranti irlandez në New Hampshire dhe më vonë në Pensilvani. Gjyshi i saj nga nëna, Samuel McDowell, lindi në Skoci dhe emigroi në Pensilvani. Paraardhësit e tjerë të Todit erdhën nga Anglia.[1]

Në moshë të re, Mary u dërgua në shkollën e mbarimit të Madame Mentelle,[5] ku programi mësimor përqendrohej në frëngjisht dhe letërsi. Ajo mësoi të fliste rrjedhshëm frëngjisht dhe studioi vallëzim, dramë, muzikë dhe hire shoqërore. Në moshën 20-vjeçare, ajo konsiderohej si e zgjuar dhe e shoqërueshme me një zotërim të politikës. Ashtu si familja e saj, ajo ishte një Whig.[6]

Mary filloi të jetonte me motrën e saj Elizabeth Porter Edwards në Springfield, Illinois, në tetor 1839. Elizabeth ishte e martuar me Ninian W. Edwards, djalin e një ish-guvernatori. Ai shërbeu si kujdestar i Mary.[7] Mary ishte e njohur në mesin e gentry të Springfield, dhe megjithëse ajo u shoqërua nga avokati i ri në rritje dhe politikani i Partisë Demokratike, Stephen A. Douglas dhe të tjerë, ajo zgjodhi Abraham Lincoln, një shokun e saj Whig.

Martesa dhe familja

Redakto
 
Mary Lincoln 1846–1847
 
Abraham Lincoln 1846

Mary Todd u martua me Abraham Lincoln më 4 nëntor 1842, në shtëpinë e motrës së saj Elizabeth në Springfield. Ajo ishte 23 vjeç dhe ai 33 vjeç.

Katër djemtë e tyre, të gjithë të lindur në Springfield, ishin:

Robert dhe Tad (Thomas) mbijetuan deri në moshën madhore dhe vdekjen e babait të tyre, dhe vetëm Roberti mbijetoi nënën e tij.

Karriera e Lincoln dhe jeta në shtëpi

Redakto
 
Shtëpia e Lincoln, Springfield, Illinois, Eighth and Jackson Streets, residenzê (1844–1861)

Ndërsa Lincoln ndoqi karrierën e tij gjithnjë e më të suksesshme si avokat Springfield, Mary mbikëqyri familjen e tyre në rritje. Shtëpia e tyre, ku ata banuan nga viti 1844 deri më 1861, ende qëndron në Springfield dhe është caktuar Lincoln Home National Historic Site. Gjatë viteve të Lincoln si avokat i qarkut në Illinois, Mary shpesh lihej vetëm për muaj të tërë për të rritur fëmijët e tyre dhe për të drejtuar shtëpinë.[11] Mary e mbështeti të shoqin shoqërisht dhe politikisht, jo më pak kur Lincoln u zgjodh president në vitin 1860.

Mary gatuante shpesh për Lincoln gjatë presidencës së tij. E rritur nga një familje e pasur, gatimi i saj ishte i thjeshtë, por i kënaqte shijet e Lincoln, të cilat përfshinin goca deti të importuara.[12]

Zonja e Parë e Shteteve të Bashkuara

Redakto
 
Mary Lincoln, 1860–65
 
Një litografi e vitit 1867 nga Currier dhe Ives tregon Abraham Lincoln me Mary Linkoln dhe djemtë e tyre, Robert dhe Thomas ("Tad")

Gjatë viteve të saj në Shtëpinë e Bardhë, Mary Lincoln u përball me shumë vështirësi personale të krijuara nga ndarjet politike brenda kombit. Familja e saj ishte nga një shtet kufitar ku skllavëria ishte e lejuar.[13] Disa nga gjysmë vëllezërit e saj shërbyen në Ushtrinë Konfederate dhe u vranë në aksion, dhe një vëlla i shërbeu Konfederatës si kirurg.[14]

Mary e mbështeti me vendosmëri burrin e saj në përpjekjen e tij për të shpëtuar Unionin dhe ishte rreptësisht besnike ndaj politikave të tij. E konsideruar si një "perëndimore" megjithëse ishte rritur në qytetin më të rafinuar të Jugut të Epërm, Lexington, Mary punoi shumë për të shërbyer si Zonja e Parë e burrit të saj në Washington, D.C., një qendër politike e dominuar nga kultura lindore. Lincoln u konsiderua si presidenti i parë "perëndimor" dhe kritikët i përshkruan sjelljet e Marisë si të vrazhda dhe pretencioze.[15][16] Ajo kishte vështirësi të negocionte përgjegjësitë shoqërore dhe rivalitetet e Shtëpisë së Bardhë,[17] avokatët që kërkonin plaçkë,[18] dhe karremin e gazetave[16] në një klimë të intrigave të larta kombëtare në Luftën Civile në Washington. Ajo rinovoi Shtëpinë e Bardhë, e cila përfshinte ridekorimin e gjerë të të gjitha dhomave publike dhe private, si dhe blerjen e porcelave të reja, gjë që çoi në shpenzime të tepërta. Presidenti ishte shumë i zemëruar për koston, edhe pse Kongresi përfundimisht miratoi dy ndarje shtesë për të mbuluar këto shpenzime.[19][20] Mary ishte gjithashtu një blerës i shpeshtë i bizhuterive të shkëlqyera dhe në shumë raste blinte bizhuteri me kredi nga Galt & Bro lokale. argjendaritë. Pas vdekjes së Presidentit Lincoln, ajo kishte një shumë të madhe borxhi me argjendarin, i cili më pas u hoq dhe shumica e bizhuterive u kthyen.[21]

Mary vuajti nga dhimbje koke të forta, të përshkruara si migrenë, gjatë gjithë jetës së saj të rritur, si dhe nga depresioni i zgjatur.[22] Dhimbjet e saj të kokës dukej se bëheshin më të shpeshta pasi ajo pësoi një dëmtim në kokë në një aksident me karrocë gjatë viteve të saj në Shtëpinë e Bardhë.[23] Një histori e luhatjeve të humorit, temperamentit të ashpër, shpërthimeve publike gjatë presidencës së Linkolnit, si dhe shpenzimeve të tepërta, ka bërë që disa historianë dhe psikologë të argumentojnë se Maria vuante nga çrregullimi bipolar.[24][25] Një tjetër teori thotë se episodet maniake dhe depresive të Marisë, si dhe shumë nga simptomat e saj fizike, mund të shpjegohen si manifestime të anemisë së dëmshme.[26][27][28] Dhimbja e Mary Linkoln-it për vdekjen e Willie-t ishte aq shkatërruese saqë ajo shkoi në shtratin e saj për tre javë, aq e shkretë sa nuk mund të merrte pjesë në funeralin e tij apo të kujdesej për Tadin.[29] Mary ishte aq e shqetësuar për shumë muaj, saqë Linkolnit iu desh të punësonte një infermiere për t'u kujdesur për të.[29]

Gjatë viteve të saj në Shtëpinë e Bardhë, ajo shpesh vizitonte spitalet përreth Uashingtonit për t'u dhënë lule dhe fruta ushtarëve të plagosur. Ajo gjeti kohë për të shkruar letra që ata t'i dërgonin tek të dashurit e tyre.[2][30] Herë pas here, ajo shoqëronte Linkolnin në vizitat ushtarake në terren. Përgjegjëse për organizimin e shumë funksioneve sociale, ajo është fajësuar shpesh nga historianët për shpenzimin e shumë parave në Shtëpinë e Bardhë.[2]

Referime

Redakto
  1. ^ a b Mary Lincoln Arkivuar maj 9, 2012, tek Wayback Machine. Firstladies.org. Retrieved on September 14, 2011.
  2. ^ a b c d e f g Emerson, Jason (December 13, 2010). "Mary Todd Lincoln." The New York Times. Accessed November 17, 2012 Arkivuar 1 prill 2014 tek Wayback Machine
  3. ^ Historianët kanë sugjeruar se Robert Smith Todd dhe Elizabeth Parker ishin dy kushërinj të parë: halla e tij ishte e martuar me babanë e saj dhe halla e saj ishte e martuar me të atin..Mary Todd Biography Arkivuar 9 maj 2012 tek Wayback Machine
  4. ^ Mary Todd Lincoln House, National Park Service, (June 9, 1977). Retrieved on September 14, 2011.
  5. ^ "Mary Todd Lincoln". HistoryNet (në anglisht). Marrë më 9 maj 2019. Sources are split in their use of the spelling "Mentelle" and "Mantelle".
  6. ^ Donald, David Herbert (1995). Lincoln (në anglisht). New York: Touchstone. fq. 85.
  7. ^ "Springfield". Lincoln's Life (në anglisht). Abraham Lincoln Bicentennial Commission. Marrë më 3 shtator 2009.
  8. ^ "Abraham Lincoln and Chicago (Abraham Lincoln's Classroom)" (në anglisht). The Lincoln Institute. Arkivuar nga origjinali më 3 gusht 2020. Marrë më 2 dhjetor 2012. {{cite web}}: |archivedate= dhe |archive-date= është specifikuar më shumë se një herë (Ndihmë!); |archiveurl= dhe |archive-url= është specifikuar më shumë se një herë (Ndihmë!)
  9. ^ "The Lincoln Boys" (në anglisht). Library of Congress. Arkivuar nga origjinali më 23 tetor 2013. Marrë më 2 dhjetor 2012.
  10. ^ Davenport, Don (2001). In Lincoln's Footsteps: A Historical Guide to the Lincoln Sites in Illinois (në anglisht). Big Earth Publishing. fq. 210. ISBN 9781931599054.
  11. ^ Pearson, Patrick. "Understanding Mary Lincoln". Ford's Theatre (në anglisht). Marrë më 3 tetor 2018.
  12. ^ Olver, Lynne. "The Food Timeline—Presidents food favorites". The Food Timeline (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 4 shkurt 2016. Marrë më 12 shkurt 2016.
  13. ^ MacLean, Maggie (October 22, 2007). "Abolishing slavery in America." Arkivuar mars 29, 2009, tek Wayback Machine Accessed December 13, 2010
  14. ^ Neely, Mark E. Jr. (1996). "The secret treason of Abraham Lincoln's brother-in-law". Journal of the Abraham Lincoln Association (në anglisht). 17 (1): 39–43. hdl:2027/spo.2629860.0017.105. JSTOR 20148933.
  15. ^ Phillips, Ellen Blue (2007). Sterling Biographies: Abraham Lincoln: From Pioneer to President. New York: Sterling.
  16. ^ a b The Lincoln Institute, The Lehrman Institute, and the Gilder Lehrman Institute of American History. "Mr. Lincoln's White House: Mary Todd Lincoln (1818–1882)." Arkivuar shkurt 23, 2016, tek Wayback Machine No date. Accessed December 13, 2010
  17. ^ Flood, Charles Bracelen (2010). 1864: Lincoln at the Gates of History New York: Simon & Schuster.
  18. ^ Norton, Mary Beth (2011). A People and a Nation: a History of the United States. Since 1865, Volume 2. Florence, KY: Wadsworth Publishing.
  19. ^ Baker 1987, ff. 188–190.
  20. ^ Packard 2013, ff. 88–90.
  21. ^ Halloran, Liz (27 korrik 2001). "A Glittering History". The Hartford Courant (në anglisht). Marrë më 27 mars 2019.
  22. ^ Holden, Charles J. (2004). "Abraham and Mary Lincoln: A house divided". Film & History: An Interdisciplinary Journal of Film and Television Studies (në anglisht). 34 (1): 76–77. doi:10.1353/flm.2004.0019.
  23. ^ Emerson, Jason (2006). "The Madness of Mary Lincoln". American Heritage Magazine (në anglisht). 57 (3).
  24. ^ Graham, Ruth (14 shkurt 2010). "Was Mary Todd Lincoln bipolar?" (në anglisht). Slate. Marrë më 26 tetor 2010.
  25. ^ Bach, Jennifer (2005). "Was Mary Todd Lincoln Bipolar?". Journal of Illinois History (në anglisht). 8 (4).
  26. ^ LaPook, Jonathan (16 korrik 2016). "Mary Todd Lincoln: Doctor says first lady misdiagnosed". CBS News (në anglisht). Marrë më 22 korrik 2016.
  27. ^ Sotos, John G. (2016) The Mary Lincoln Mind-Body Sourcebook: Including a Unifying Diagnosis to Explain Her Public Decay, Manifest Insanity, and Slow Death. Mt. Vernon, VA: Mt. Vernon Book Systems. ISBN 978-0-9818193-8-9
  28. ^ Sotos, J. G. (2015). ""What an Affliction": Mary Todd Lincoln's Fatal Pernicious Anemia". Perspectives in Biology and Medicine (në anglisht). 58 (4): 419–43. doi:10.1353/pbm.2015.0034. PMID 27397049. S2CID 28038786.
  29. ^ a b Donald, David Herbert (1995). Lincoln (në anglisht). New York: Touchstone. fq. 337.
  30. ^ The Lincoln Institute, The Lehrman Institute, and the Gilder Lehrman Institute of American History. "Mr. Lincoln's White House: Campbells General Hospital." Arkivuar 18 dhjetor 2010 tek Wayback Machine Accessed December 13, 2010

Bibliografia

Redakto

Lexim më tutje

Redakto
  • Baker, Jean. Mary Todd Lincoln: A Biography (2008) excerpt and text search
  • Michael Burlingame, The Inner World of Abraham Lincoln (Urbana and Chicago: University of Illinois Press, 1994)
  • Michael Burlingame, An American Marriage: The Untold Story of Abraham Lincoln and Mary Todd (Pegasus Books, 2021)
  • Catherine Clinton, Mrs. Lincoln: A Life (New York: Harper Perennial, 2010)
  • Emerson, Jason (2007). The Madness of Mary Lincoln. Carbondale, Illinois: Southern Illinois University Press. ISBN 978-08093-2771-3.
  • Emerson, Jason (2019). Mary Lincoln for the Ages. Carbondale, Illinois: Southern Illinois University Press. ISBN 978-08093-3675-3.
  • Daniel Mark Epstein, The Lincolns: Portrait of a Marriage (Ballantine Books, 2008)
  • King, C.J. Four Marys and a Jessie: The Story of the Lincoln Women (Hildene, 2015)
  • McDermott, Stacy Pratt (2015). Mary Lincoln: Southern Girl, Northern Woman (në anglisht). New York: Routledge. LCCN 2014030118.
  • Neely Jr., Mark E. and R. Gerald McMurtry. The Insanity File: The Case of Mary Todd Lincoln (1993) excerpt and text search
  • Ruth Painter Randall, Mary Lincoln: Biography of a Marriage (Little, Brown & Co., 1953)
  • Williams, Frank J. and Burkhimer, Michael, eds. The Mary Lincoln Enigma: Historians on America's Most Controversial First Lady (Southern Illinois University Press, 2012) 392 pages; scholarly essays on her childhood in Kentucky, the early years of her marriage, her political relationship with her husband, and her relationship with her son Robert. Book review
  • Warren, Louis A. (korrik 1946). "The Woman in Lincoln's Life". Filson Club History Quarterly (në anglisht). 20 (3). Arkivuar nga origjinali më 23 tetor 2013. Marrë më 11 nëntor 2023. {{cite journal}}: |archivedate= dhe |archive-date= është specifikuar më shumë se një herë (Ndihmë!); |archiveurl= dhe |archive-url= është specifikuar më shumë se një herë (Ndihmë!)

Lidhje të jashtme

Redakto
Parardhësi 
Harriet Lane
Në detyrë 		Zonja e Parë e Shteteve të Bashkuara
1861–1865 		Pasardhësi 
Eliza Johnson
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Mary_Todd_Lincoln&oldid=2706558"