Nomenklatura IUPAC e kimisë organike

Në nomenklaturën kimike, Nomenklatura IUPAC e kimisë organike është një metodë sistematike e emërimit të komponimeve të kimisë organike sipas rekomandimeve^[1] të International Union of Pure and Applied Chemistry (IUPAC).

Parimet themelore

Alkanet

Parashtesa + -AN = Alkan

Parashtesa + IL = Alkan radikal

C_nH_{2n + 2} Për Alkanët

C_nH_{2n + 1} Për radikalet e alkanëve

Nr i karbonit	! Parashtesa	Alkanët	n =	Formula C_nH_{2n + 2}	Radikalet e alkanëve	n =	Formula C_nH_{2n + 1}
1	Meta	Metan	n = 1	CH₄	Metil - radikal	n = 1	CH₃
2	Eta	Etan	n = 2	C₂H₆	Etil - radikal	n = 2	C₂H₅
3	Propa	Propan	n = 3	C₃H₈	Propil - radikal	n = 3	C₃H₇
4	Buta	Butan	n = 4	C₄H₁₀	Butil - radikal	n = 4	C₄H₉
5	Penta	Pentan	n = 5	C₅H₁₂	Pentil - raikal	n = 5	C₅H₁₁
6	Heksa	Heksan	n = 6	C₆H₁₄	Heksil - radikal	n = 6	C₆H₁₃
7	Hepta	Heptan	n = 7	C₇H₁₆	Heptil - radikal	n = 7	C₇H₁₅
8	Okta	Oktan	n = 8	C₈H₁₈	Oktil - radikal	n = 8	C₈H₁₇
9	Nona	Nonan	n = 9	C₉H₂₀	Nonil - radikal	n = 9	C₉H₁₉
10	Deka	Dekan	n = 10	C₁₀H₂₂	Dekil - radikal	n = 10	C₁₀H₂₁

Alkenet dhe Alkinet

Emri greko-latin + EN = Alken

Emri greko-latin + ENIL = Alken radikal

C_nH_2n Për alkenët

C_nH_{2n - 1} Për radikalet e Alkenëve

Nr	Emri greko-latin	Alkenët	n =	Formula C_nH_2n	Radikalët e alkenëve	n =	Formula C_nH_{2n - 1}
1	Meta	/	/	/	/	/	/
2	Eta	Eten	n = 2	C₂H₄	Etenil - radikal	n = 2	C₂H₃
3	Propa	Propen	n = 3	C₃H₆	Propenil - radikal	n = 3	C₃H₅
4	Buta	Buten	n = 4	C₄H₈	Butenil - radikal	n = 4	C₄H₇
5	Penta	Penten	n = 5	C₅H₁₀	Pentenil - raikal	n = 5	C₅H₉
6	Heksa	Heksen	n = 6	C₆H₁₂	Heksenil - radikal	n = 6	C₆H₁₁
7	Hepta	Hepten	n = 7	C₇H₁₄	Heptenil - radikal	n = 7	C₇H₁₃
8	Okta	Okten	n = 8	C₈H₁₆	Oktenil - radikal	n = 8	C₈H₁₅
9	Nona	Nonen	n = 9	C₉H₁₈	Nonenil - radikal	n = 9	C₉H₁₇
10	Deka	Deken	n = 10	C₁₀H₂₀	Dekenil - radikal	n = 10	C₁₀H₁₉

Tabela për Alkinët

Emri greko-latin + IN = Alkin

Emri greko-latin + INIL = Alkin radikal

C_nH_{2n - 2} Për alkinët

C_nH_{2n - 3} Për radikalet e Alkinëve

Nr	Emri greko-latin	Alkinët	n =	FormulaC_nH_{2n - 2}	Radikalët e alkinëve	n =	FormulaC_nH_{2n - 3}
1	Meta	/	/	/	/	/	/
2	Eta	Etin	n = 2	C₂H₂	Etinil - radikal	n = 2	C₂H
3	Propa	Propin	n = 3	C₃H₄	Propinil - radikal	n = 3	C₃H₃
4	Buta	Butin	n = 4	C₄H₆	Butinil - radikal	n = 4	C₄H₅
5	Penta	Penten	n = 5	C₅H₈	Pentenil - raikal	n = 5	C₅H₇
6	Heksa	Heksin	n = 6	C₆H₁₀	Heksinil - radikal	n = 6	C₆H₉
7	Hepta	Heptin	n = 7	C₇H₁₂	Heptinil - radikal	n = 7	C₇H₁₁
8	Okta	Oktin	n = 8	C₈H₁₄	Oktinil - radikal	n = 8	C₈H₁₃
9	Nona	Nonin	n = 9	C₉H₁₆	Noninil - radikal	n = 9	C₉H₁₅
10	Deka	Dekin	n = 10	C₁₀H₁₈	Dekinil - radikal	n = 10	C₁₀H₁₇

Nomenklatura e përbashkët - emrat e shkurtër

Nr	Emri greko-latin
1	Meta
2	Eta
3	Propa
4	Buta
5	Penta
6	Heksa
7	Hepta
8	Okta
9	Nona
10	Deka

Grupet funksionale

Ciklo + alkan = Cikloalkan

Kanë formulë të ngjajshme me alkenët por dallimi i tyre bëhet nga ajo se kanë formula strukturale të ndryshme.

C_nH_2n

Ku n > 3

Nr	Emri greko-latin	Cikloalkanët	n =	Formula C_nH_2n
1	Meta	/	/	/
2	Eta	/	/	/
3	Propa	Ciklopropan	n = 3	C₃H₆
4	Buta	Ciklobutan	n = 4	C₄H₈
5	Penta	Ciklopentan	n = 5	C₅H₁₀
6	Heksa	Cikloheksan	n = 6	C₆H₁₂
7	Hepta	Cikloheptan	n = 7	C₇H₁₄
8	Okta	Ciklooktan	n = 8	C₈H₁₆
9	Nona	Ciklnonan	n =9	C₉H₁₈
10	Deka	Ciklodekan	n = 10	C₁₀H₂₀

Tabela për Cikloalkenët

Ciklo + alken = Cikloalken

Nr	Emri greko-latin	Cikloalkenët
1	Meta	/
2	Eta	/
3	Propa	Ciklopropen
4	Buta	Ciklobuten
5	Penta	Ciklopenten
6	Heksa	Cikloheksen
7	Hepta	Ciklohepten
8	Okta	Ciklookten
9	Nona	Ciklnonen
10	Deka	Ciklodeken

Tabela për Acidet monokarboksilike

Si veti të ndryshme në lexim në krahasim me tjerat acidet monokarboksilike kanë se lexohen me një numër më të madh , psh CH₃ COOH lexohet acidi etanik në fakt ka 1 atom karboni ose CH₅ COOH acidi heksanik dhe ka 5 atome karboni .

Nr	Emri greko-latin	Cikloalkenët
1	Meta	Acidi etanik
2	Eta	Acidi propanik
3	Propa	Acidi butanik
4	Buta	Acidi pentanik
5	Penta	Acidi heksanik
6	Heksa	Acidi heptanik
7	Hepta	Acidi oktanik
8	Okta	Acidi nonanik
9	Nona	Acidi dekanik
10	Deka	Acidi dekametanik

Tabela për Alkoolet

Emri greko-latin + Nol = Alkooli

Nr	Emri greko-latin	Alkoolet
1	Meta	Metanol
2	Eta	Etanol
3	Propa	Propanol
4	Buta	Butanol
5	Penta	Pentanol
6	Heksa	Heksanol
7	Hepta	Heptanol
8	Okta	Oktanol
9	Nona	Nonanol
10	Deka	Dekanol

Rerefrencat

^ The Commission on the Nomenclature of Organic Chemistry (1971) [1958 (A: Hydrocarbons, and B: Fundamental Heterocyclic Systems), 1965 (C: Characteristic Groups)]. Nomenclature of Organic Chemistry (bot. 3). London: Butterworths. ISBN 0-408-70144-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1] The Commission on the Nomenclature of Organic Chemistry (1971) [1958 (A: Hydrocarbons, and B: Fundamental Heterocyclic Systems), 1965 (C: Characteristic Groups)]. Nomenclature of Organic Chemistry (bot. 3). London: Butterworths. ISBN 0-408-70144-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1]