Nomenklatura IUPAC e kimisë organike

Në nomenklaturën kimike, Nomenklatura IUPAC e kimisë organike është një metodë sistematike e emërimit të komponimeve të kimisë organike sipas rekomandimeve^[1] të International Union of Pure and Applied Chemistry (IUPAC).

Parimet themelore Redakto

Alkanet Redakto

Parashtesa + -AN = Alkan

Parashtesa + IL = Alkan radikal

C_nH_{2n + 2} Për Alkanët

C_nH_{2n + 1} Për radikalet e alkanëve

Nr i karbonit	! Parashtesa	Alkanët	n =	Formula C_nH_{2n + 2}	Radikalet e alkanëve	n =	Formula C_nH_{2n + 1}
1	Meta	Metan	n = 1	CH₄	Metil - radikal	n = 1	CH₃
2	Eta	Etan	n = 2	C₂H₆	Etil - radikal	n = 2	C₂H₅
3	Propa	Propan	n = 3	C₃H₈	Propil - radikal	n = 3	C₃H₇
4	Buta	Butan	n = 4	C₄H₁₀	Butil - radikal	n = 4	C₄H₉
5	Penta	Pentan	n = 5	C₅H₁₂	Pentil - raikal	n = 5	C₅H₁₁
6	Heksa	Heksan	n = 6	C₆H₁₄	Heksil - radikal	n = 6	C₆H₁₃
7	Hepta	Heptan	n = 7	C₇H₁₆	Heptil - radikal	n = 7	C₇H₁₅
8	Okta	Oktan	n = 8	C₈H₁₈	Oktil - radikal	n = 8	C₈H₁₇
9	Nona	Nonan	n = 9	C₉H₂₀	Nonil - radikal	n = 9	C₉H₁₉
10	Deka	Dekan	n = 10	C₁₀H₂₂	Dekil - radikal	n = 10	C₁₀H₂₁

Alkenet dhe Alkinet Redakto

Emri greko-latin + EN = Alken

Emri greko-latin + ENIL = Alken radikal

C_nH_2n Për alkenët

C_nH_{2n - 1} Për radikalet e Alkenëve

Nr	Emri greko-latin	Alkenët	n =	Formula C_nH_2n	Radikalët e alkenëve	n =	Formula C_nH_{2n - 1}
1	Meta	/	/	/	/	/	/
2	Eta	Eten	n = 2	C₂H₄	Etenil - radikal	n = 2	C₂H₃
3	Propa	Propen	n = 3	C₃H₆	Propenil - radikal	n = 3	C₃H₅
4	Buta	Buten	n = 4	C₄H₈	Butenil - radikal	n = 4	C₄H₇
5	Penta	Penten	n = 5	C₅H₁₀	Pentenil - raikal	n = 5	C₅H₉
6	Heksa	Heksen	n = 6	C₆H₁₂	Heksenil - radikal	n = 6	C₆H₁₁
7	Hepta	Hepten	n = 7	C₇H₁₄	Heptenil - radikal	n = 7	C₇H₁₃
8	Okta	Okten	n = 8	C₈H₁₆	Oktenil - radikal	n = 8	C₈H₁₅
9	Nona	Nonen	n = 9	C₉H₁₈	Nonenil - radikal	n = 9	C₉H₁₇
10	Deka	Deken	n = 10	C₁₀H₂₀	Dekenil - radikal	n = 10	C₁₀H₁₉

Tabela për Alkinët Redakto

Emri greko-latin + IN = Alkin

Emri greko-latin + INIL = Alkin radikal

C_nH_{2n - 2} Për alkinët

C_nH_{2n - 3} Për radikalet e Alkinëve

Nr	Emri greko-latin	Alkinët	n =	FormulaC_nH_{2n - 2}	Radikalët e alkinëve	n =	FormulaC_nH_{2n - 3}
1	Meta	/	/	/	/	/	/
2	Eta	Etin	n = 2	C₂H₂	Etinil - radikal	n = 2	C₂H
3	Propa	Propin	n = 3	C₃H₄	Propinil - radikal	n = 3	C₃H₃
4	Buta	Butin	n = 4	C₄H₆	Butinil - radikal	n = 4	C₄H₅
5	Penta	Penten	n = 5	C₅H₈	Pentenil - raikal	n = 5	C₅H₇
6	Heksa	Heksin	n = 6	C₆H₁₀	Heksinil - radikal	n = 6	C₆H₉
7	Hepta	Heptin	n = 7	C₇H₁₂	Heptinil - radikal	n = 7	C₇H₁₁
8	Okta	Oktin	n = 8	C₈H₁₄	Oktinil - radikal	n = 8	C₈H₁₃
9	Nona	Nonin	n = 9	C₉H₁₆	Noninil - radikal	n = 9	C₉H₁₅
10	Deka	Dekin	n = 10	C₁₀H₁₈	Dekinil - radikal	n = 10	C₁₀H₁₇

Nomenklatura e përbashkët - emrat e shkurtër Redakto

Nr	Emri greko-latin
1	Meta
2	Eta
3	Propa
4	Buta
5	Penta
6	Heksa
7	Hepta
8	Okta
9	Nona
10	Deka

Grupet funksionale Redakto

Ciklo + alkan = Cikloalkan

Kanë formulë të ngjajshme me alkenët por dallimi i tyre bëhet nga ajo se kanë formula strukturale të ndryshme.

C_nH_2n

Ku n > 3

Nr	Emri greko-latin	Cikloalkanët	n =	Formula C_nH_2n
1	Meta	/	/	/
2	Eta	/	/	/
3	Propa	Ciklopropan	n = 3	C₃H₆
4	Buta	Ciklobutan	n = 4	C₄H₈
5	Penta	Ciklopentan	n = 5	C₅H₁₀
6	Heksa	Cikloheksan	n = 6	C₆H₁₂
7	Hepta	Cikloheptan	n = 7	C₇H₁₄
8	Okta	Ciklooktan	n = 8	C₈H₁₆
9	Nona	Ciklnonan	n =9	C₉H₁₈
10	Deka	Ciklodekan	n = 10	C₁₀H₂₀

Tabela për Cikloalkenët Redakto

Ciklo + alken = Cikloalken

Nr	Emri greko-latin	Cikloalkenët
1	Meta	/
2	Eta	/
3	Propa	Ciklopropen
4	Buta	Ciklobuten
5	Penta	Ciklopenten
6	Heksa	Cikloheksen
7	Hepta	Ciklohepten
8	Okta	Ciklookten
9	Nona	Ciklnonen
10	Deka	Ciklodeken

Tabela për Acidet monokarboksilike Redakto

Si veti të ndryshme në lexim në krahasim me tjerat acidet monokarboksilike kanë se lexohen me një numër më të madh , psh CH₃ COOH lexohet acidi etanik në fakt ka 1 atom karboni ose CH₅ COOH acidi heksanik dhe ka 5 atome karboni .

Nr	Emri greko-latin	Cikloalkenët
1	Meta	Acidi etanik
2	Eta	Acidi propanik
3	Propa	Acidi butanik
4	Buta	Acidi pentanik
5	Penta	Acidi heksanik
6	Heksa	Acidi heptanik
7	Hepta	Acidi oktanik
8	Okta	Acidi nonanik
9	Nona	Acidi dekanik
10	Deka	Acidi dekametanik

Tabela për Alkoolet Redakto

Emri greko-latin + Nol = Alkooli

Nr	Emri greko-latin	Alkoolet
1	Meta	Metanol
2	Eta	Etanol
3	Propa	Propanol
4	Buta	Butanol
5	Penta	Pentanol
6	Heksa	Heksanol
7	Hepta	Heptanol
8	Okta	Oktanol
9	Nona	Nonanol
10	Deka	Dekanol

Rerefrencat Redakto

^ The Commission on the Nomenclature of Organic Chemistry (1971) [1958 (A: Hydrocarbons, and B: Fundamental Heterocyclic Systems), 1965 (C: Characteristic Groups)]. Nomenclature of Organic Chemistry (bot. 3). London: Butterworths. ISBN 0-408-70144-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1] The Commission on the Nomenclature of Organic Chemistry (1971) [1958 (A: Hydrocarbons, and B: Fundamental Heterocyclic Systems), 1965 (C: Characteristic Groups)]. Nomenclature of Organic Chemistry (bot. 3). London: Butterworths. ISBN 0-408-70144-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1]