Fryma e Shenjtë në Krishtërim
Për shumicën e besimeve të krishtera, Fryma e Shenjtë, Shpirti i Shenjtë ose Fantazma e Shenjtë, besohet të jetë Personi i tretë i Trinisë,[1] një Zot triuni i shfaqur si Perëndia Ati, Perëndia Biri dhe Perëndia Shpirti i Shenjtë, ku secili është Zot.[2][3][4] Të krishterët jotrinitarë, të cilët e refuzojnë doktrinën e Trinitetit, ndryshojnë dukshëm nga krishterimi i zakonshëm në besimet e tyre për Frymën e Shenjtë. Në teologjinë e krishterë, pneumatologjia është studimi i Frymës së Shenjtë. Për shkak të marrëdhënies historike të krishterimit me judaizmin, teologët shpesh e identifikojnë Frymën e Shenjtë me konceptin e Ruach Hakodesh në shkrimet e shenjta hebraike, mbi teorinë se Jezusi po zgjerohej mbi këto koncepte hebreje. Emra dhe ide të ngjashme përfshijnë Ruach Elohim (Shpirti i Perëndisë), Ruach YHWH (Shpirti i Yahveh) dhe Ruach Hakodesh (Shpirti i Shenjtë).[5][6] Në Dhiatën e Re, Shpirti i Shenjtë identifikohet me Shpirtin e Krishtit, Shpirtin e të Vërtetës dhe Parakletin (ndihmës).[7][8][9]
Dhiata e Re detajon një marrëdhënie të ngushtë midis Frymës së Shenjtë dhe Jezusit gjatë jetës dhe shërbesës së tij tokësore.[10] Ungjijtë e Mateut dhe Llukës dhe Besojma e Nikesë thonë se Jezusi "u ngjiz nga Shpirti i Shenjtë, i lindur nga Virgjëresha Mari".[11] Fryma e Shenjtë zbriti mbi Jezusin si një pëllumb gjatë pagëzimit të tij dhe në fjalimin e tij të lamtumirës pas Darkës së Fundit, Jezusi premtoi t'ua dërgonte Frymën e Shenjtë dishepujve të tij pas largimit të tij.[12][13]
Fryma e Shenjtë përmendet si "Zoti, Dhuruesi i Jetës" në Besojma e Nikesë, i cili përmbledh disa besime kryesore të mbajtura nga shumë besime të krishtera. Pjesëmarrja e Frymës së Shenjtë në natyrën trepalëshe të kthimit është e dukshme në udhëzimin përfundimtar të Jezusit pas-ringjalljes për dishepujt e tij në fund të Ungjillit të Mateut,[14] "Bëni dishepuj nga të gjitha kombet, duke i pagëzuar në emrin e Atit". dhe të Birit dhe të Frymës së Shenjtë".[15] Që nga shekulli i parë, të krishterët e kanë thirrur gjithashtu Zotin me formulën trinitare "Ati, Biri dhe Shpirti i Shenjtë" në lutje, falje dhe bekim.[16][17] Në librin e Veprave të Apostujve ardhja e Frymës së Shenjtë ndodh pesëdhjetë ditë pas ringjalljes së Krishtit dhe festohet në të ashtuquajturin krishterim me festën e Rrëshajëve.[18]
Shiko edhe
RedaktoReferime
Redakto- ^ Emery, Gilles (2011). The Trinity: Jesus could not be God because God said I am not a man. 1 Samuel 15:29 And also the Glory of Israel will not lie or have regret, for he is not a man, that he should have reqret. An Introduction to Catholic Doctrine on the Triune God (në anglisht). Catholic University of America Press. ISBN 978-0813218649.
- ^ Erickson, Millard J. (1992). Introducing Christian Doctrine (në anglisht). Baker Book House. fq. 103.
- ^ Hammond, T. C. (1968). Wright, David F. (red.). In Understanding be Men: A Handbook of Christian Doctrine (në anglisht) (bot. 6th). Inter-Varsity Press. fq. 54–56, 128–131.
- ^ Grudem, Wayne A. 1994. Systematic Theology: An Introduction to Biblical Doctrine. Leicester, England: Inter-Varsity Press; Grand Rapids, Michigan: Zondervan p. 226.
- ^ "Catechism of the Catholic Church – IntraText". www.vatican.va. nos. 711–712. Marrë më 2024-03-29.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Parsons, John. "Hebrew names for God".
The Holy Spirit as revealed in the Brit Chadashah.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Acts and Pauline writings by Watson E. Mills, Richard F. Wilson 1997 ISBN 086554512X, pp. xl–xlx.
- ^ Grabe, Petrus J. The Power of God in Paul's Letters 2008 ISBN 978-3161497193, pp. 248–249.
- ^ Spirit of Truth: The origins of Johannine pneumatology by John Breck 1990 ISBN 0881410810, pp. 1–5.
- ^ Jesus in Trinitarian Perspective: An Introductory Christology by Scott Horrell, Donald Fairbairn, Garrett DeWeese and Bruce Ware (2007) ISBN 080544422X pp. 208–213.
- ^ Erickson, Millard J. (1992). Introducing Christian Doctrine (në anglisht). Baker Book House. fq. 267–268.
- ^ John by Andreas J. Köstenberger 2004 ISBN 080102644X, p. 442.
- ^ The Gospel of John: Question by Question by Judith Schubert 2009 ISBN 0809145499, pp. 112–127.
- ^ Matthew 28:19
- ^ Lord, giver of life (Lona) by Jane Barter Moulaison (2006). ISBN 0889205019, p. 5.
- ^ Vickers, Jason E. Invocation and Assent: The Making and the Remaking of Trinitarian Theology. Wm. B. Eerdmans Publishing, 2008. ISBN 0802862691, pp. 2–5.
- ^ The Cambridge Companion to the Trinity by Peter C. Phan 2011 ISBN 0521701139, pp. 3–4.
- ^ "Pentecost". Encyclopedia Britannica. Marrë më 2017-06-03.
Pentecost... major festival in the Christian church, celebrated on the Sunday that falls on the 50th day after Easter.
{{cite encyclopedia}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)