Republika Federative Çeke dhe Sllovake

Pas Revolucionit të Kadifes në fund të vitit 1989, Çekosllovakia miratoi emrin zyrtar jetëshkurtër të vendit Republika Federative Çeke dhe Sllovake (Çekisht: Česká a Slovenská Federativní Republika, Sllovakisht: Česká a Slovenská Federatívna Republika; ČSFR) gjatë periudhës nga 23 prilli 1990 deri më 31 dhjetor 1992, pas së cilës vendi u shpërbë në mënyrë paqësore në Republikën Çeke dhe Republikën Sllovake.

Republika Federative Çeke dhe Sllovake Česká a Slovenská Federativní Republika (Çekisht) Česká a Slovenská Federatívna Republika (Sllovakisht)
1990–1992
Flamuri i Çekosllovakisë Stema e Çekosllovakisë
Parimi: "Pravda vítězí / Pravda víťazí"  (Çekisht/Sllovakisht) "Veritas vincit"  (Latin) "E vërteta mbizotëron" (1990–1992)
Himni: Kde domov můj(Çekisht) Aty ku është shtëpia ime "Nad Tatrou sa blýska" "Rrufeja mbi Tatras"
Gjendja	Federatë
Kryeqyteti	Praga
Qyteti më i madh	kryeqytet
Gjuhët zyrtare	Çekisht · Sllovakisht
Qeveria
Lloji i qeverisjes	Republika parlamentare federale
Presidenti
• 1989–1992	Václav Havel
Kryeministri
• 1989–1992	Marián Čalfa
• 1992	Jan Stráský
Kuvendi	Asambleja Federale
• Dhoma e sipërme	Dhoma e Kombeve
• Dhoma e ulët	Dhoma e Njerëzve
Epoka historike	Revolucioni i Kadifes • Revolucionet e 1989
• Ndryshimi kushtetues	23 prill 1990
• Shpërbërja	31 dhjetor 1992
Ekonomia
Monedha	Koruna çekosllovake
Të dhëna të tjera
Prefiksi telefonik	42
Kodi i internetit TLD	.cs
Paraprirë nga Pasuar nga Republika Socialiste Çekosllovake Republika Çeke Sllovakia

Miratimi i emrit

Që nga viti 1960, emri zyrtar i Çekosllovakisë ishte Republika Socialiste Çekosllovake (Československá socialistická republika, ČSSR). Pas Revolucionit të Kadifes, Presidenti i sapozgjedhur Václav Havel njoftoi se "Socialist" do të hiqej nga emri zyrtar i vendit.

Dituria konvencionale sugjeroi që vendi do të rifillonte emrin e përdorur nga 1919 në 1938 dhe nga 1945 në 1960, Republika Çekosllovake (Československá republika). Megjithatë, politikanët sllovakë kundërshtuan se emri tradicional përfshinte shumë statusin e barabartë të Sllovakisë në shtetin federal. Kompromisi i parë ishte Ligji Kushtetues 81/1990, i cili ndryshoi emrin e vendit në Republika Federative Çekosllovake (çekisht: Československá federativní republika, sllovakisht: Česko-slovenská federatívna republika; ČSFR), duke pranuar në mënyrë eksplicite natyrën federale. Ai u miratua më 29 mars 1990 (duke hyrë në fuqi në të njëjtën ditë) vetëm pas një marrëveshjeje jozyrtare mbi formularin sllovak, i cili do të kodifikohej në mënyrë eksplicite nga një ligj i ardhshëm mbi simbolet shtetërore. Kjo u prit me mosmiratim të përgjithshëm dhe një raund tjetër pazaresh, të quajtur "hyphen war" (pomlčková válka/vojna) pas dëshirës së sllovakëve për të futur një vizë në emër (Česko-Slovensko). Megjithatë, çekët e pakënaqur e kundërshtuan me forcë atë si shumë të kujton një praktikë të tillë gjatë Republikës së Dytë Çekosllovake (kur emri zyrtar ishte "Republika Çeko-Sllovake" - e cila ishte përdorur gjithashtu nga 1938 deri në 1939) - kur vendi ishte gjymtuar nga Marrëveshja e Mynihut dhe po rrëshqiste drejt copëtimit të saj përfundimtar në duart e Gjermanisë Naziste një vit më vonë. Kompromisi që rezultoi, pas shumë negociatave në prapaskenë, ishte Ligji Kushtetues 101/1990, i miratuar më 20 prill dhe në fuqi që nga shpallja e tij më 23 prill. Ligji ndryshoi emrin e vendit në "Republika Federative Çeke dhe Sllovake"; ndryshe nga ai i mëparshmi, ai gjithashtu renditi në mënyrë eksplicite të dy versionet dhe deklaroi se ato ishin të barabarta.

Emri thyen rregullat e drejtshkrimit çek dhe sllovak, të cilat në përgjithësi nuk përdorin shkronja të mëdha për fjalë përshkruese si "federative" dhe "republikë", as për mbiemrat që rrjedhin nga emrat e përveçëm. Të dyja rregullat u thyen menjëherë si një kompromis.

Ndërsa pak njerëz ishin të kënaqur me emrin, ai hyri në përdorim shpejt. Tensionet çeke dhe sllovake, për të cilat kjo ishte një shenjë e hershme, shpejt u shfaqën në çështje me rëndësi më të madhe, gjë që e bëri emrin e vendit një çështje relativisht të vogël dhe në të njëjtën kohë edhe më të pamundur për t'u ndryshuar, kështu që emri mbeti.

Kushtetuta e vitit 1960 mbeti në fuqi deri më 1 janar 1993. Ajo u ndryshua gjithashtu shumë për të hequr karakterin e saj komunist. Puna për një kushtetutë të përhershme ishte ende duke u zhvilluar në kohën e shpërbërjes së Çekosllovakisë.

Shiko gjithashtu

• Historia e Çekosllovakisë (1989–1992)

Referime

• Constitutional Act No. 81/1990 Coll. Zákony Prolidi. Marrë më 1 nëntor 2021-
• Constitutional Act No. 101/1990 Coll. Zákony Prolidi. Marrë më 1 nëntor 2021.

Lidhje të jashtme

• (në çekisht dhe sllovakisht) Transcription of Federal Assembly proceedings kur miratoi 81/1990.