Salala

Salalah (Arabisht: صَلَالَة‎) është kryeqyteti dhe qyteti më i madh i guvernatorit jugor të Dhofar, Oman. Popullsia e saj në vitin 2009 ishte rreth 197,169.

Salala Arabisht
Qytet
Pamje nga qendra e qytetit
Popullsia
• Gjithsej	197.169
Faqja zyrtare	www.beautifulsalalah.com

Salalah është qyteti i tretë më i madh në Sulltanatin e Omanit, dhe qyteti më i madh në Provincën Dhofar. Salalah është vendlindja e ish-sulltanit, Qaboos bin Said. Salalah tërheq shumë njerëz nga pjesë të tjera të Omanit dhe rajonit të Gjirit Persik gjatë sezonit të monsuneve/khareef, i cili zgjat nga qershori deri në shtator. Klima e rajonit dhe monsunit lejon që qyteti të rritë disa perime dhe fruta si kokosi dhe banane. Ka shumë kopshte brenda qytetit ku rriten këto perime dhe fruta.

Historia

Salalah ishte kryeqyteti tradicional i Dhofar, i cili arriti kulmin e prosperitetit në shekullin e 13-të falë tregtisë së temjanit. Më vonë ai u prish dhe në shekullin e 19-të u përthith nga Sulltanati i Maskatit. Midis viteve 1932 dhe 1970, Salalah ishte kryeqyteti i Sulltanatit të Maskatit dhe Omanit nën Said bin Taimur. Pas përmbysjes së këtij të fundit, djali i tij Qaboos vendosi të transferojë kryeqytetin e Omanit në Maskat.

Sulltani tradicionalisht jeton në Salalah sesa në Maskat, kryeqyteti dhe qyteti më i madh në Oman, por Qaboos e ka mbështetur këtë prirje dhe ka jetuar në Maskat që kur u ngjit në fron në vitin 1970. Ai, megjithatë, viziton Salalah mjaft rregullisht për të takohen me udhëheqës fisnorë dhe lokalë me ndikim; vizita e tij e fundit ishte në vitin 2010 dhe para kësaj ai vizitoi në vitin 2006.

Në vitin 2010, gjatë 40 vjetorit të marrjes së fronit të Sulltan Qaboos, ai vendosi ta kalonte kohën e tij në Salalah. Festimet e 40 vjetorit përbëheshin nga një paradë masive. Zgjati disa orë dhe kishte rreth 100,000 të pranishëm. Në vitin 2011 qyteti priti protesta paqësore pas efektit domino nga Pranvera Arabe e cila zgjati disa muaj. Nga shumë kërkesa të paraqitura nga protestuesit, disa përfshinin dëbimin e ministrave aktualë, mundësitë e punës, rritjen e pagave, një zgjidhje për koston në rritje të jetesës dhe krijimin e bankave islame.

Klima

Salalah gjatë sezonit Khareef (e cila zgjat nga qershori në shtator)

Qyteti ka një klimë të nxehtë shkretëtire (klasifikimi i klimës Köppen BWh), megjithëse verat janë më të freskëta se në pjesët më veriore ose të brendshme të Omanit. Salalah është shumë i vrenjtur dhe i mjegullt gjatë muajve të musonit korrik dhe gusht, edhe pse bie relativisht pak shi. Khareef do të thotë "vjeshtë" në arabisht, por i referohet monsunit kur përshkruan rajonin përreth Salalah. Gjatë kësaj kohe, peizazhi i murrmë i Salalah dhe rrethinat e tij është shndërruar plotësisht në një gjelbërim të bukur dhe të harlisur.

Cikloni Mekunu, i cili filloi mbi Detin Arabik, u bë një ciklon jashtëzakonisht i ashpër para se të godiste qytetin Salalah më 25 maj 2018. 200 km në orë ishte shpejtësia e erës së regjistruar dhe qyteti i Salalah u godit me mbi 617 mm reshje, e cila është pothuajse 5 vitet e reshjeve mesatare të Omanit.

Demografia

Feja

Qyteti, si shumë të tjerë në shtetet arabe të gadishullit Arabik, ka një komunitet relativisht të madh të të huajve, kryesisht nga India, Pakistani, Bangladeshi dhe Filipinet.

Shumica e popullsisë Omani në Salalah janë myslimanë. Ashtu si shumica e Lindjes së Mesme, shumica e njerëzve në Salalah ndjekin shkollën juridike Shafi'i; ndryshe nga shumica e Omanëve në Maskat që kryesisht ndjekin sektin Ibadi. Ekziston gjithashtu një popullsi e konsiderueshme hindusësh, krishterësh, budistësh dhe sikesh në komunitetin e të huajve.

Gjuha

Arabishtja është gjuha zyrtare dhe më e folura. Gjuha jozyrtare, e pashkruar e njohur si Jeballi është gjuha e dytë më e folur dhe gjuha amtare e shumë në Salalah dhe zonat përreth tij, me 25,000 folës të vlerësuar që nga viti 1993.

Anglishtja është gjuha zyrtare e huaj dhe gjuha më e folur e të huajve. Malaylam është një gjuhë tjetër e njohur dhe së bashku me tamilisht, teluge, Hindisht/Urdu është gjuha më e folur në mesin e mërgimtarëve.

Ekonomia

APM Terminals, pjesë e Grupit A. P. Moller-Maersk të Danimarkës, menaxhon portin e Salalah; një nga portet më të mëdha në Gadishullin Arabik i cili është një qendër e rëndësishme e transferimit për transportin e kontejnerëve në zonë. Porti i Salalah është gjithashtu një nga portet më vitale në gadishullin që lidh së bashku Afrikën, Lindjen e Mesme dhe Azinë. Por porti është jashtë qytetit, në jug. Është gjithashtu punëdhënësi më i madh privat në rajonin e Dhofar. Zona e Lirë Salalah, e vendosur afër portit, po shfaqet si një qendër e re për industritë e rënda në Lindjen e Mesme.

Turizmi

Ekonomia e Salalah bazohet gjithashtu në turizëm. Gjatë sezonit Khareef (e cila zgjat nga qershori deri në shtator), shumë turistë vizitojnë nga Lindja e Mesme. Ka shumë vende për të vizituar në Salalah gjatë këtij sezoni pasi malet bëhen të gjelbërta dhe shiu shkakton shumë ujëvara në male, kryesisht në Uadja Darbat, Ain Athum, Ain Tubrook dhe Ain Khor. Ka katër varre që raportohet se u përkasin profetëve të vendosur këtu: profetit Imran, profetit Ejub, profetit Hud dhe profetit Salih. Qyteti priti më shumë se 600,000 turistë gjatë sezonit të khareef në 2017. Ka një numër ngjarjesh kulturore në Dhofar Governerate të cilat tërheqin vizitorë, duke përfshirë karnavalin Salalah që përfshin aktivitete familjare, koncerte, udhëtime, aktivitete kulturore dhe shitës.

Media

Ekzistojnë një numër kanalesh radio arabe. Radiostacionet në gjuhën angleze janë Hi FM dhe Merge, të cilat janë stacionet e vetme në gjuhën angleze në Oman.