Wikipedia

Serbia e bardhë

(Përcjellë nga Serbia e Bardhë)

Serbia e bardhë ( Serbian  ; Sorbian languages ), i quajtur edhe Boiki ( Ancient Greek  ; Serbian:  ; Sorbian languages: ), është emri i aplikuar për atdheun e supozuar të serbëve të bardhë ( Serbian: ), një nëngrup fisnor i Wends, një grup i përzier dhe më perëndimor i sllavëve të hershëm . Ata janë paraardhësit e serbëve dhe serbëve modernë. Boiki përmendet në De Administrando Imperio, një vepër e shekullit të 10-të nga perandori bizantin Konstandini VII (r. 913–959). Sipas tij, "serbët e bardhë" jetonin në "anën tjetër të Turqisë" (d.m.th Hungaria ), në zonën që ata e quajtën "Boiki" ( Bohemia ). Zona ngjitur me të ishte Franca si dhe Kroacia e Bardhë, nga ku kroatët e bardhë e gjurmojnë origjinën e tyre.

Vendndodhja

Redakto

Referime

Redakto

Konstandini VII në De Administrando Imperio rrëfen në kapitullin 32, "Duhet ditur se serbët janë pasardhës nga serbët e papagëzuar, të quajtur edhe 'të bardhë', të cilët jetojnë përtej Hungarisë, në një rajon të quajtur prej tyre Boïki, ku fqinji i tyre është Francia ., siç është edhe Megali Croatia, i papagëzuari, i quajtur edhe 'i bardhë'. Në këtë vend, pra, kanë banuar që në fillim edhe këta serbë. . . Tani, pasi dy vëllezërit pasuan babain e tyre në sundimin e Serbisë, njëri prej tyre, duke marrë gjysmën e popullit, erdhi si refugjat në Heraklius, perandori i Romaioi u dha atyre një rajon në Selanik . . . Pastaj, pas ca kohësh, po këta serbë vendosën të largohen në shtëpitë e tyre dhe perandori i largoi ata. Dhe kështu, kur e kaluan lumin Danub, ndryshuan mendje dhe i dërguan një kërkesë perandorit Heraklius... perandori vendosi po këta serbë në këto vende” [1] [2]

Në kapitullin e 33-të ai thotë: "(Duhet të dihet) se klani i anthypatos dhe patrikios Michael, i biri i Visevitz, arkonit të Zachlumians, erdhi nga banorët e papagëzuar në lumin Visla, të quajtur Litziki, dhe ata u vendosën në lumi i quajtur Zachluma”. [1] [2]

Një dokument latin i fillimit të shekullit të 10-të thoshte se "hungarezët u shpërngulën në Panoni nga Serbia (Ungarorum gens a Servia egressa në Pannoniam)". Tibor Živković sugjeron se kjo ka të ngjarë t'i referohet Boïki (Bohemi). [1]

Mospajtimet

Redakto

Teoritë mbi vendndodhjen e të ashtuquajturve serb "Boiki" dhe "të bardhë" janë kundërshtuar, por përgjithësisht është vërtetuar se ka qenë rreth rajonit të Bohemisë dhe Saksonisë . [3] [4] [5] [6] [7] [8] Që nga shekulli i 19-të, dy teoritë më të spikatura ishin të Bohemisë dhe toka e Bojkos në Galicinë Lindore në Karpatet . Kjo e fundit u argumentua kryesisht nga studiues të shekullit të 19-të, si Pavel Jozef Šafárik (1795-1865) dhe Henry Hoyle Howorth (1842-1923), [9] të cilët gjithashtu përfshinin serbët e bardhë në mesin e sllavëve polabianë . [10] Në vend që të lidhnin Boikin dhe Boheminë, të cilat nga ana e tyre rrjedhin nga etnonimi i fisit kelt Boii, ata e lidhën toponimin me etnonimin shumë më të ri të grupit nën-etnik Rusyn Boykos. Béni Kállay (1839–1903) vuri në dukje se shumë historianë supozuan se territori serb ishte identik me tokat çeke (Bohemia) bazuar në rrëfimin e DAI-t dhe emrin Bojka, por ai gjithashtu mbështeti tezën e Šafárik. [11] Studiues të tjerë që kishin një mendim të ngjashëm ishin Vladimir Ćorović (1885–1941), [12] dhe Ljubivoje Cerović (l. 1936). [13] Megjithatë, shumica e studiuesve si Borivoje Drobnjaković (1890–1961), [14] Andreas Stratos (1905–1981), [5] Sima Ćirković (1929–2009), [15] dhe Relja Novaković (1911–2003) i gjetën ato në Në perëndim në zonën midis lumenjve Elba dhe Saale, afërsisht midis Bohemisë dhe Gjermanisë Lindore (Polabia). [16] Sipas Mykhailo Hrushevsky (1898), Gerard Labuda (1949), Gyula Moravcsik (1949), Jaroslav Rudnyckyj (1962–1972) dhe Henryk Łowmiański (1964), ndryshe nga kroatët, nuk ka asnjë provë të ligjëruar në gjuhën lindore që serbët, vetëm se ata jetonin afër Bohemisë, dhe lidhja midis Boikit dhe Bojkos konsiderohet të jetë e vjetëruar dhe e refuzuar nga ana e studiuesve. [3] [4] [17] [18]

Sipas arkeologut VV Sedov (1995), kapitulli i 32-të i De Administrando Imperio tregon se ai ndodhej në territorin e Luzacias së Poshtme ku ndodheshin sorbët, [2] por kapitulli i 33-të për Zachlumia shkaktoi konfuzion që rezultoi me disa hipoteza. [2] Grupi i parë i studiuesve argumentoi se atdheu ekzistonte midis lumenjve Elba dhe Saale, i dyti në rrjedhën e sipërme të lumenjve Vistula dhe Oder, dhe i treti nga Elba dhe Saale deri në rrjedhën e sipërme të Vistula. [2] Megjithatë, Sedov arriti në përfundimin se të dhënat arkeologjike nuk konfirmojnë asnjë nga këto hipoteza, dhe më e besueshme është konsiderata nga Lubor Niederle se nuk ka asnjë provë që Serbia e Bardhë ka ekzistuar ndonjëherë dhe Konstandini VII ka shumë të ngjarë të përbënte Serbinë e Madhe Veriore vetëm sipas analogjia me Kroacinë e Madhe, [2] e cila nga historianët e tjerë gjithashtu nuk ekzistonte. [2] [19] Sipas Tibor Živković, struktura dhe përmbajtja e nënkapitullit për familjen e Mikaelit të Zahumljes tregon se ky tregim ka të ngjarë të jetë treguar nga vetë Michael. Ai nuk përmendet si me origjinë serbe. Zhivković mendoi se familja e Michael mund të ketë ruajtur kujtimin e origjinës së tyre fisnore. [1]

Toponimet dhe antroponimet

Redakto

Tadeusz Lewicki në kërkimin e tij toponomastik të tokave polake gjeti shumë toponime të dokumentuara midis shekullit të 12-të dhe 14-të me një rrënjë "Serb-" dhe "Sarb-" dhe i përcaktoi ato si një gjurmë dhe si popullsi e mbetur e të ashtuquajturve serb të bardhë në DAI . Që nga shekujt XIII dhe XV janë regjistruar edhe emra dhe mbiemra personalë që mund të rrjedhin nga etnonimi. Megjithatë, sipas Hanna Popowska-Taborska, metoda nuk ka marrë parasysh interpretimin e paqartë etimologjik të etnonimit serb, për shkak të të cilit me shumë mundësi shumica e toponimeve nuk rrjedhin nga vetë etnonimi. Gjithashtu, si Łowmiański ashtu edhe Popowska-Taborska i gjetën ato dhe bollëkun e tyre të pazakontë, gjë që nuk mund të pasqyrojë migrimin e madh mesjetar të hershëm të sllavëve, dhe më tepër përshkruan popullsinë sorbe që jetonte në territorin polak, e cila u soll atje nga lumi Elba si robër nga Dinastia e Piasteve . [20] [21]

Galeria

Redakto

Shih edhe

Redakto

Bibliografia

Redakto
  • Constantine VII Porphyrogenitus (1993). De Administrando Imperio (bot. Moravcsik, Gyula). Washington D.C.: Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Einhard (1891). Annales regni Francorum [Royal Frankish Annals] (në latinisht).
  • Ćorović, Vladimir (2001). Istorija srpskog naroda (bot. Internet). Belgrade: Ars Libri. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Fine, John Van Antwerp (1991). The Early Medieval Balkans: A Critical Survey from the Sixth to the Late Twelfth Century. Michigan: The University of Michigan Press. ISBN 978-0-472-08149-3. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Ferjančić, Božidar (1959). Vizantiski izvori za istoriju naroda Jugoslavije. Vëll. 2. Vizantološki institut SANU. fq. 5, 47. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Летопис Матице српске. Vëll. 141–144. У Српској народној задружној штампарији. 1885. fq. 145. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Viktor Novak (1973). Istoriski časopis. Vëll. 20. Prosveta. fq. 7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • The South Slav Journal. Vëll. 22–23. Dositey Obradovich Circle. 2001. fq. 149. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Zbigniew Gołąb (1992). The origins of the Slavs: a linguist's view. Slavica Publishers, Inc. fq. 397. ISBN 978-0-89357-224-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Ćirković, Sima (2004). The Serbs. Malden: Blackwell Publishing. ISBN 9781405142915. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Živković, Tibor (2012). De conversione Croatorum et Serborum: A Lost Source. Belgrade: The Institute of History. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Sedov, Valentin Vasilyevich (2013) [1995]. Славяне в раннем Средневековье [Sloveni u ranom srednjem veku (Slavs in Early Middle Ages)]. Novi Sad: Akademska knjiga. ISBN 978-86-6263-026-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Referime

Redakto
  1. ^ a b c d Živković 2012.
  2. ^ a b c d e f g Sedov 2013.
  3. ^ a b Mykhailo Hrushevsky (1997). Andrzej Poppe; Frank E. Sysyn; Uliana M. Pasiczny (red.). History of Ukraine-Rus'. Volume 1: From Prehistory to the Eleventh Century. Përkthyer nga Marta Skorupsky. Canadian Institute of Ukrainian Studies Press. fq. 161–162. ISBN 978-1-895571-19-6. The second detail in Constantine's account, which supposedly points to the eastern Carpathians, is his reference to a 'place called Boiki (Boiki)' on the border with the White Serbs; for a long time this was considered — and some consider it still – to be a reference to the Ukrainian Boikos. That is very unlikely, however, because the location is too far east for the Serbs, nor is there any indication that the name of the Boikos was ever in such wide usage. So all we are left with to suggest the existence of a Rus' Croatia in the Carpathians is the Primary Chronicle ... Published by H. Jireiek, the Karten zur Geschichte (1897) also show the 'Boiki' on the Dnister (map 4). It is more likely that Boiki is a distorted variant of the name Boiohem, or Bohemia, as most scholars now believe... {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ a b Gyula Moravcsik, red. (1949). De administrando imperio. Pázmány Péter Tudományegyetemi Görög Filoĺ́ogiai Intézet. fq. 130–131. ...should be modern Saxony, where remnants of Serbs (Sorbs) are still living. The name 'Boiki' has been much disputed over by specialists ... has proved that the 'place called Boiki' can only be Bohemia. Grégoire (L'Origine, 98) rejects Skok's proposal to read 'Boioi', and suggests 'Boimi'. C.'s account contains one serious inexactitude: namely, the statement that the Serbs lived 'in a place called by them Boiki'. Although we have documentation of Croats in Bohemia, we have none to suggest that Serbs lived there. Bohemia was in fact another neighbour of White Serbia {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ a b Andreas Nikolaou Stratos (1968). Byzantium in the seventh century. Adolf M. Hakkert. fq. 326. ISBN 9789025607487. These, he says, descended from the unbaptised Serbs who were also called "white" and lived in a place called by them "Boiki" (Bohemia)... {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ Acta archaeologica Carpathica. Państwowe Wydawn. Naukowe. 1999. fq. 163. Wielu spośród nich osiedlili królowie węgierscy u zachodnich granic swego królestwa; morze Ciemne = Bałtyk; Boiki = Bohemia, czyli Czechy... {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ Slavia antiqua. Vëll. 44. Poznań Society of Friends of Learning. 2003. fq. 13. Serbów balkañskich znajdowala siç w kraju zwanym u nich Boiki (Bohemia=Czechy)... {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  8. ^ Овчинніков, Олександр (2000). "Східні хорвати на карті Європи" [Eastern Croats on the map of Europe]. Археологічні студії [Archaeological studies] (në ukrainisht). Vëll. 1. Kiev, Chernivtsi: Видавництво "Прут"; Chernivtsi University. fq. 152–153. ISBN 966-560-003-6.
  9. ^ Howorth, H. H. (1878). "The Spread of the Slaves. Part I. The Croats". The Journal of the Anthropological Institute of Great Britain and Ireland. 7: 326. doi:10.2307/2841009. JSTOR 2841009. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  10. ^ Howorth, H. H. (7 dhjetor 1880). "The Spread of the Slaves. Part III. The Northern Serbs or Sorabians and the Obodriti". The Journal of the Anthropological Institute of Great Britain and Ireland. 9: 181–232. doi:10.2307/2841974. JSTOR 2841974. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  11. ^ Béni Kállay (1882). Istorija srpskoga naroda. Petar Curčić. fq. 14. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  12. ^ Ćorović 2001.
  13. ^ Ljubivoje Cerović (2002). Srbi u Ukrajini. Muzej Vojvodine. fq. 13. ISBN 9788682077169. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  14. ^ Borivoje M. Drobnjaković (1960). Etnologija naroda Jugoslavije. 1 (1960). Naučna knjiga. fq. 102. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  15. ^ Ćirković 2004.
  16. ^ Vizantološki institut (1996). Recueil de travaux de l'Institut des études byzantines. Vëll. 35. Vizantološki institut SANU. fq. 127. ISBN 9788683883103. Најпре је посвећивана пажња подацима о прадомовини Срба, односно о Белој или некрштеној Србији о чијем положају на широком простору иза Мађарске а између Лабе и Пољске су и раније у стручној литератури изрицани различити судови. Много пажње овом питању посветио је Р. Нова- ковић, полазећи од унапред стеченог убеђења да сам Константин Порфирогенит тврди да су Срби са северозапада стигли на Балканско полуострво.37 Извесно је да се тако нешто не може наслутити из података цара писца, јер би иначе била сасвим сувишна и не- разумљива дуга расправљања о положају прадомовине Срба па и Хрвата. У трагању за локализацијом прадомовине Срба, односно Беле Србије, Р. Новаковић се уствари вратио на већ одавно искази- вано мишљење да се она налазила у Полабљу. Настојећи да у подацима цара писца открије елементе који би упућивали на западну локализацију Беле Србије, он је пре свега обратио пажњу на детаљ да се она налазила близу Франачке.38 Међутим, Р. Новаковић је желео да изнесе још неке доказе за западну локализацију Беле Србије, на пр. име Бојки којим су Бели Срби, бар по цару писцу, називали своју земљу. По његовом уверењу тај назив, који долази од имена келтског племена Боји, односи се на Чешку (Војоћетшп), што је довољан доказ да прадомовину Срба ваља тражити на севе- розападу простора иза Турске (Угарске) где је смешта спис ВА1.59 Знатну пажњу Р. Новаковић је посветио занимљивом податку цара писца да су Бели Срби од давнина били настањени у својој пра- домовини, а пошто се она по његовом убеђењу налазила у Полабљу, то значи да су Словени овде живели сигурно пре V или чак пре IV века после Христа.40 Касније је Р. Новаковић посебну пажњу после доласка Срба на Балканско полуострво, што показује да су они овде пристигли негде крајем VIII века. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  17. ^ Łowmiański, Henryk (2004). Nosić, Milan (red.). Hrvatska pradomovina (Chorwacja Nadwiślańska in Początki Polski) [Croatian ancient homeland] (në kroatisht). Përkthyer nga Kryżan-Stanojević, Barbara. Maveda. fq. 16, 76–77. OCLC 831099194.
  18. ^ Jaroslav Rudnyckyj (1962–1972). An Etymological Dictionary of the Ukrainian Language: Parts 1–11, A–G (në English dhe Ukrainian). Vëll. 1. Winnipeg: Ukrainian Free Academy of Sciences (UVAN). fq. 162.{{cite book}}: Mirëmbajtja CS1: Gjuhë e panjohur (lidhja)
  19. ^ Majorov 2012.
  20. ^ Łowmiański, Henryk (2004). Nosić, Milan (red.). Hrvatska pradomovina (Chorwacja Nadwiślańska in Początki Polski) [Croatian ancient homeland] (në kroatisht). Përkthyer nga Kryżan-Stanojević, Barbara. Maveda. fq. 104–105. OCLC 831099194.
  21. ^ Popowska-Taborska, Hanna (1993). "Ślady etnonimów słowiańskich z elementem obcym w nazewnictwie polskim". Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica (në polonisht). 27: 225–230. Marrë më 16 gusht 2020.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Serbia_e_bardhë&oldid=2564601"