Wikipedia

Kisha e Shën Premtes (Valesh): Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
[Redaktim i kontrolluar][redaktim i pashqyrtuar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
+foto
Shtova tekst dhe hoqa tekst të pa referuar . Vendosa referimet për tekstin e shtuar.
Rreshti 26:
}}
 
'''Kisha e Shën Premtes''' (Parashqevisë) ndodhet në fshatin Vaëlsh,krahina e Shpatit rrethi i Elbasanit. Ndonëse nuk dallohet për vlera arkitektonike, ruan vlera të mëdha të pikturës që veshin faqet e brendshme të mureve. U ndërtuar më 1554.<ref>{{Cite book |last=Baçe Apollon, Meksi Aleksandër, Riza Emin, Karaiskaj Gjerak, Thomo Pirro |title=Historia e arkitekturës shqiptare |year=1980 |location=Tiranë |pages=369 |language=shqip}}</ref>
'''Kisha e Shën Premtes''' (Parashqevisë) ndodhet në fshatin Valësh, rrethi i Elbasanit. Brendësia e monumentit ruan piktura murale, të cilat mbajnë autorësinë e mjeshtrit të njohur të shek. 16të Onufri, një personalitet artistik i cili krijoi gjithashtu edhe shkollën e Beratit. Ai arriti të kombinonte traditën piktorike lokale me elementët më të mirë të traditës lindore (paleologe) dhe perëndimore (italiane), duke krijuar piktura realiste dhe natyrale. Kisha është një kapelë një nefshe e përbërë nga naosi dhe një hajat i vogël. Brendësia e saj është magjepsëse nëpërmjet pikturave murale, të cilat janë një kryevepër artistike. Pikturat mbajnë autorësinë e mjeshtrit Onufri, një personalitet artistik I cili themeloi shkollën e vetë gjithashtu, krahas Franko Katelanos dhe shkollës së Kretës. Ai u shfaq në Shqipërinë qëndrore dhe ushtroi aktivitetin e tij si piktor deri në Greqinë veriore, zonat fqinje. Ohër, etj. Datimi i kishës bazohet në mbishkrimet e Onufrit në vitin 1554, i cili tregon gjithashtu se gjatë kësaj kohe ishte protopapë I Neokastrës. Kisha është shpallur monument kulture i kategorisë së parë në vitin 1963. Rëndësia e saj konsiston në faktin që pikturat murale të saj janë vepër e ikonografit të shquar Onufri, themelues i Shkollës së Beratit.
 
Kisha është shpallur monument kulture i kategorisë së I në 15.01.1963 nga Rektorati i Universitetit Shtetëror të Tiranës.
==Referimet==▼
 
== Arkitektura ==
Kisha e Shën Premtes është kishë njënefëshe. Ky është tipi më i thjeshtë, me përmasa të vogla. Kisha të tilla u ndërtuan në periudhën e parë të pushtimit osman, aty ku pushteti osman ishte i fortë. Ndërtimi është me mure guri të lidhur me llaç gëlqereje ose me baltë e të mbuluar me çati druri.<ref>{{Cite book |last=Baçe Apollon, Meksi Aleksandër, Riza Emin, Karaiskaj Gjerak, Thomo Pirro |title=Historia e arkitekturës shqiptare |year=1980 |location=Tiranë |pages=368-369 |language=shqip}}</ref>
 
Kisha ka përmasa 7x2.50 metra e përbërë nga një naos pa shtylla, me çati me një kulm. Apsidat janë me të çara vertikale në vend të dritareve.
 
== Piktura të Onufrit ==
Kisha është pikturuar nga dora e Onufrit në vitin 1554. Pasi përfundoi së pikturuari afresket e kishës së “Shën Kollit” në Shelcan, dora e Onufrit ka pikturuar afresket e kishës së “Shën e Premtes” në fshatin Valësh të Shpatit. Kjo vërtetohet nga një mbishkrim në greqishten bizantine nga dora e mjeshtrit të madh Onufrit në faqen e murit të kishës, në vendin e prothesit: “Kur të ngresh duart e tua nga Perëndia o meshtar i Perëndisë, më përmend dhe mua mëkatarin, prift Onufrin, piktorin dhe protopapë të Neokastrës (Elbasanit)”. Nga mbishkrimi del se Onufri ka qenë klerik, madje me ofiqin “Protopapë” që do të thotë “Prift i parë”.
 
Kisha e “Shën e Premtes” në fshatin Valësh të Shpatit u pikturua me shpenzimet e prift Gjergj Logothetit në vitin 1554. Kjo vërtetohet nga mbishkrimi i pikturuar në pjesën veriore të faqes së murit perëndimor të kishës: “...u shtua nga katundi i valshakëve dhe është pikturuar me shpenzimet ....dhe fort i devotshmi prift Gjergj i Logothetit ka dhënë e oblla.....(ju) të Neokastrës që e vështroni lutuni për zotërinë që ka dhënë dhuratën, në vitin 7062
 
(=1554) cikël (të diellit), 12, cikël (të hënës)...”. Nga mbishkrimi kuptojmë se Gjergj Logotheti ka qenë prifti i kishës së “Shën e Premtes”. Mbishkrimi gjithashtu na bën me dije se ai ka paguar “oblla”, një lloj paraje që përdorej në Bizant. Në pjesën jugore të faqes së murit perëndimor të kishës gjendet një mbishkrim, i cili na bën me dije së katundi i valshakëve këtë kishë ia kushton dëshmores së madhe Shën e Premtes.<ref>{{Cite book |last=Llukani Andrea |title=Arti kishtar në Shqipëri (sipas mbishkrimeve të kishave) |publisher=Trifon Xhagjika |year=2014 |location=Tiranë |pages=38 |language=shqip}}</ref>
 
▲== Referimet ==
{{reflist}}
==Lidhje të jashtme==
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Kisha_e_Shën_Premtes_(Valesh)"