Wikipedia

Islami: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
(View all pending changes)
[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
v Ammartivari zhvendosi faqen Feja Islame te Islami: Artiulli më i theshtë. Të gjithë vetë e tjera e kanë vetëm një fjalë në titull.
v përmirësim i pjesës hyrëse
Rreshti 1:
[[File:Kaaba_at_night.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Kaaba_at_night.jpg|thumb|215x215px|[[Qabeja]], në [[Meka|Mekë]], rajoni i Hejazit, sot [[Arabia Saudite]], është [[kibla|qendra e Islamit]]. [[Myslimani|Myslimanë]] nga e gjithë bota mblidhen këtu për tu [[namazi|falur]] në unitet.]]'''Islami''' ([[Arabishtja|arab]]. الإسلام‎, ''al-ʾIslām'') është një [[feja|fe]] [[Monoteizmi|monoteiste]] abrahamike. Është e bazuar në [[Teuhidi|besimin në një]] [[Zoti|Zot]] (arab. [[Allahu]]), në zgjedhjen e [[Muhammedi|Muhamedit]] për [[Të dërguarit në Islam|profetin e fundit]], paracaktimin e fatit të njerëzve, shpërblimin për vepra të mira dhe dënimin për vepra të këqija, [[Këndvështrimi islam mbi Ditën e Gjykimit|ditën e gjykimit]] dhe [[Këndvështrimi islam mbi Ditën e Gjykimit|ringjalljen e të vdekurve]]. [[Kurani]] është [[Librat e shenjtë islamik|shkrimi i shenjtë]] i Islamit dhe kështu burimi parësor i tij, i shkruar në [[gjuha arabe|gjuhën arabe]] dhe përmban 114 kapituj ([[Sureja|sure]]). Burimi i dytë i Islamit janë fjalët dhe veprimet ([[Suneti|synneti]]) e profetit [[Muhammedi|Muhamed]].
[[Skeda:Supplicating_Pilgrim_at_Masjid_Al_Haram._Mecca%2C_Saudi_Arabia.jpg|parapamje|Pelegrinë në [[Mekka|Mekkë]]. Në sfond [[qabeja]] ([[Xhamia e Shenjtë]])]]
'''Feja Islame''' ose edhe '''Islami''' (Arabisht: إسلام Islām = përulje, nënshtrim (para Zotit) / vetëmohim, përshpirtni, devotshmëri e plotë (ndaj Zotit)<ref>''[[The Encyclopaedia of Islam]]''. New Edition. Brill, Leiden. Vol. 4, f. 171. ''islam'' dhe ''[[salam]]'' („paqe“) rrjedhin nga e njëjta [[Rrënja (Gjuhët semite)|rrënjë]] ''[[sin (Shkronjat arabe)|s]]-[[lam (Shkronjat arabe)|l]]-[[mim (Shkronjat arabe)|m]]''. Nga kjo bëhet [[Paraetimologjia|paraetimologjikisht]] (''etimologjia joshkencore, popullore'') lidhja me kuptimin kauzativ „paqësoj“ me termin ''islam''. Ky kuptim nuk gjendet as në koran, as në [[Tefsir-i|ekzegjezën]] klasike, të vlefshme në mënyrë të pakufizuar akoma edhe sot.</ref> (arabisht: الإسلام = al-Islām = „Islami“) është me rreth 1,57 miliard<ref name="NTV 2009">N24, Eric Gorski, 08.10.2009. http://www.n24.de/news/newsitem_5500972.html. Studie mit Überraschung. Jeder vierte Mensch ist Muslim (''Studim me surprizë. Një në çdo katër vetë është mysliman.'') 8 tetor 2009)</ref> ndjekës. Ndjekësit e saj quhen në zonat shqipfolëse ''[[Mysliman|myslimanë]]''. Feja islame është një fe [[Monoteizmi|monoteiste]] [[Fetë abrahamite|abrahamite]], e cila kufizohet nga [[politeizmi]] si edhe nga përfytyrimet kristiane si psh. [[inkarnacioni]] (''të bërit e zotit njeri'') dhe [[trinía]] (''ose triniteti''). Element përcaktues i saj është idea e ''[[Teuhidi|tauhīd]]''-it, e unitetit, e të qënit ''një'' të zotit.
 
Ndjekësit e Islamit quhen [[myslimani|myslimanë]], që sot janë rreth 1,62 miliardë ose 23% e njerëzve,<ref name="pewmuslim4">{{cite web |url = http://www.pewforum.org/2011/01/27/the-future-of-the-global-muslim-population|title = Executive Summary|work = The Future of the Global Muslim Population|publisher = Pew Research Center|accessdate = 22 December 2011}}</ref><ref>{{cite web|url = http://features.pewforum.org/muslim-population/?sort=Pop2030|title = Table: Muslim Population by Country &#124; Pew Research Center's Religion & Public Life Project|publisher = Features.pewforum.org|date = 2011-01-27|accessdate = 2014-07-23}}</ref> duke e bërë kështu Islamin [[Lista e religjioneve sipas numrit të besimtarëve|fenë e dytë më të madhe]] për nga numri i ndjekësve, dhe sipas disa burimeve feja me rritjen më të shpejtë në botë.<ref>[http://www.pbs.org/empires/islam/faithtoday.html PBS - Islam: Empire of Faith - Faith - Islam Today].</ref><ref>{{cite web|url = http://www.usnews.com/news/religion/articles/2008/04/07/no-god-but-god|title = No God But God|author = Lippman, Thomas W.|authorlink = Thomas Lippman|publisher = [[U.S. News & World Report]]|date = 2008-04-07|accessdate = 2013-09-24}}</ref><ref>{{cite news|last1 = Burke|first1 = Daniel|title = The world's fastest-growing religion is ...|url = http://edition.cnn.com/2015/04/02/living/pew-study-religion/|accessdate = 18 April 2015|agency = CNN|date = April 4, 2015}}</ref>
Fjala [[allah]] (الل = Allāh = (i vetmi) zot; zot)<ref>Fjala arabe për „perëndinë “ është ''ilah'' (إله = ilāh) dhe gjendet, (me kuptimin e një zoti të vetëm dhe si e kundërta e formës së shumësit së të njëjtës fjalë ''ālihatun'' ''perënditë'' (e tua / tona / e juaja)) në kuran shumë herë: ''Do që t'i bëjë vallë perëditë një të vetme? Kjo është e çuditshme'' (sure 38, vargu 5) E njohur është ilāh edhe nga [[shahada]] (shih më poshtë): ''Lā ilāha illā ʾllāh(u): „Nuk ka zot përveç zotit“''.</ref> përdoret në vendet arabofolëse si edhe në [[Indonezia|Indonezi]], si nga të krishterët ashtu edhe myslimanët si fjala për „zotin“. Në vendet e gjuhëve të tjera „allahu“ trajtohet pjesërisht si „zoti i myslimanëve“.
 
Feja islame e ka bazën tek [[kurani]], i cili, si [[Fjala e zotit|fjala]] autentike (''origjinale'') e zotit, paraqet për besimtarët burimin e rangut më të lartë të besimit.
 
Burimi i dytë i njohurive përveç kuranit janë fjalët dhe veprimet ([[sunna]] ose ''sunneti'') e [[Muhameti]]t, e „të dërguarit të zotit dhe e vulës së profetëve“<ref> dmth. ai është vërtetuesi i profetëve të mëparshëm, ose profeti i fundit</ref> (Sure 33:40).
 
Islami është përveçse fe edhe një [[Hapësira kulturore|hapësirë kulturore]]. [[Epoka e lulëzimit të kulturës islamike|Epoka e lulëzimit]] [[Kulura islamike|të kulturës islamike]] në fushën e shkencave dhe arteve datohet tradicionalisht ndërmjet shekujve të 8-të dhe 13-të. Sot zgjerohet datimi shpesh deri në shekullin e 15-të ose 16-të.
 
[[Skeda:Madina Haram at evening .jpg|parapamje|500px|[[Xhamia e Profetit|el-Mesxhid en-Nebevi]], xhamia e profetit Muhamet]]
 
== Lindja e fesë islame ==
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Islami"