Ministria për Europën dhe Punët e Jashtme e Shqipërisë: Dallime mes rishikimesh

|remarks =

}}

 

==Historiku==

 

Me vendimin e 29 korrikut 1913, Konferenca e Ambasadorëve të 6 Fuqive te Mëdha në Londër, vendosi që Shqipëria e kufijve që përcaktoi kjo Konferencë, të formohej si “… principatë autonome, sovrane dhe trashigimore …nën garancinë e të 6 Fuqive. Princi do të caktohet nga të 6 Fuqitë. Çdo lidhje suzereniteti midis Turqisë dhe Shqipërisë përjashtohet….Kontrolli i administratës civile dhe i financave të Shqipërisë i besohet një Komisioni Ndërkombëtar të përbërë nga delegatët e të 6 Fuqive dhe nga një delegat i Shqipërisë”. Deri në mbërritjen e princit, çdo gjë do ti nënshtrohej kontrollit të Komisionit Ndërkombëtar. Në rrethanat e një situate të vështirë të krijuar brenda dhe jashtë vendit, me 15 janar 1914, Ismail Qemali u detyrua ta kalonte pushtetin ne duart e Komisionit Ndërkombëtar të Kontrollit.. Ky Komisioni u ngarkua nga Konferenca e Ambasadorëve që të përpunonte një projekt për organizimin e hollësishëm të administratës shqiptare. Më 7 mars të vitit 1914 mbërrin në Durrës princi gjerman Wilhem Wieddi. Princi i Shqipërisë emëroi më 17 mars 1914 “Qeverinë definitive”. Kryeministri i parë dhe Ministër i Punëve të Jashtme i shtetit të ri shqiptar të njohur zyrtarisht, ishte Turhan Pashë Permeti, ish-ambasador i Perandorise Osmane në San Peterburg. Turhan Pasha qëndroi si ministër i jashtëm deri më 28 maj 1914, më pas u zëvendësua nga Prenk Bibë Doda dhe ky i fundit, mbas korrikut u pasua nga Mehmed Konica. Meqenëse Italia dhe Austro-Hungaria ishin autorët e formulës për njohjen e pavarësisë së Shqipërisë, kapiten Castoldi, officer Italian, ishte “i komanduar” pranë Ministrisë së Punëve të Jashtme për misionet diplomatike. Ai bashkë me diplomatin austriak Buchberger formuan kabinetin politik të princit. Përfaqësimi i parë diplomatik zyrtar shqiptar u vendos në Vjenë, përfaqësuar nga Syrja bej Vlora, dhe në Romë, përfaqësuar nga Myfid bej Libohova. Qeveria dhe Ministria e Punëve të Jashtme të Shqipërisë funksionuan deri në prag të fillimit të Luftës së Parë Botërore shtator 1914. Më 3 shtator Princ Wieddi u largua nga Shqipëria dhe vendi u kthye në një teatër lufte të shteteve ballkanike dhe të Fuqive të Mëdha.

Mbarimi i luftës rishtroi përpara popullit shqiptar problemin e ekzistencës së shtetit të pavarur shqiptar. Në këto rrethana lindi nevoja e krijimit të një qeverie kombëtare shqiptare që të shprehte interesat e shqiptarëve dhe t’i mbronte ato në Konferencën e Paqes në Paris që do të fillonte punimet në janar të vitit 1919. Për këtë qëllim, pas një pune përgatitore intensive, u vendos që të mblidhej një kongres në ish-kryeqytetin e Shqipërisë, në Durrës, në dhjetor të vitit 1918. Duke shpresuar tek mbështetja e Italisë për ruajtjen e pavarësisë së Shqipërisë, u kërkua ndihma italiane për organizimin e këtij Kongresi. Qeveria e Përkohshme e dalë nga Kongresi i Durrësit përbëhej nga 14 anëtarë. Ajo kryesohej nga Turhan pashë Përmeti dhe Ministër i Punëve të Jashtme u emërua Myfit bej Libohova. Një delegacion i perbere nga disa anëtarë të qeverisë dhe i kryesuar nga Turhan pashe Përmeti u caktua t’i paraqiste Konferencës së Paqes kërkesat kombëtare shqiptare dhe t’i mbronte ato. Meqenëse në qëndrimet e saj Qeveria e Durrësit demostroi se kishte rënë pre e interesave italiane në Shqipëri dhe nuk po përfaqësonte interesat kombëtare shqiptare, lindi nevoja e zëvendësimit të saj me një qeveri kombëtare shqiptare.

Në janar të vitit 1920, në Lushnjë, me inisiativën e patriotëve dhe intelektualëve shqiptarë të kohës, u mblodh një Kongres me përfaqësues nga të gjitha krahinat e çliruara të Shqipërisë, që do të zgjidhte qeverinë kombëtare shqiptare larg influencës italiane. Më 30 janar 1920 u krijua qeveria kombëtare shqiptare, me një bazë të gjërë mbështetëse. Kryeministër i saj ishte Sulejman Delvina dhe Ministër i Punëve të Jashtme Mehmet Konica. Meqenëse Konferenca e Paqes në Paris e la të pazgjidhur çeshtjen shqiptare, njohjen e pavarësise dhe kufijve të saj të përcaktuara në v.1913, Ministri i Jashtëm Konica u nis menjëherë në kancelaritë kryesore të Evropës të kohës për të siguruar përkrahjen e tyre në arritjen e një vendimarrjeje për Shqipërine.

Për të ndërtuar një shërbim të jashtëm profesionist, me një vendim të veçantë të Këshillit të Ministrave, në tetor të vitit 1920, Ministri i Punëve të Jashtme, M.Konica, ngarkohej të gjente një konsull nga konsujt e vjetër të Austrisë që të punësohej për një periudhë 2-vjeçare për organizimin e konsullatave shqiptare e të shërbente si mësues për ato që dëshironin të hynin në shërbimin konsullor të Shqipërisë. Më pas, në gusht të vitit 1921, Këshilli Kombëtar (parlamenti) me propozimin e Komisionit për Politikën e Jashtme vendosi që të hapen konsullatat shqiptare në Brindizi, Trieste dhe Firence.

#2 punëtorë-pastrues

Pavarësisht se u miratua kjo strukturë, për shkak të mungesës së stabilitetit politik në vend dhe ndryshimeve të shpeshta qeveritare, ajo nuk funksionoi deri në dhjetor të vitit 1924.

Pas krijimit të Republikës së parë të Shqipërisë, janar 1925, Presidenti i Republikës së Shqipërisë A.Zogu, me propozimin e Ministrit të Punëve të Jashtme Hysen Vrioni, miratoi ndarjen e punëve politike nga ato konsullore-administrative dhe krijimin e një Drejtorije Politike në MPJ. Argumentat kryesore ishin rritja e aktivitetit të MPJ, nevoja për të hyrë në marrëdhënie më të drejtëpërdrejta me trupin diplomatik të huaj të akredituar në Shqipëri dhe përfaqësitë shqiptare jashtë vendit, si dhe për të ndjekur me seriozitet çeshtjet e ndryshme që diskutoheshin në Lidhjen e Kombeve, e cila dita-ditës po merrte një rendësi të veçantë. Tani MPJ ka dy drejtori, atë politike dha atë konsullore-administrative.

Në tetor të vitit 1925, MPJ i propozon Këshillit të Ministrave që përfaqësitë e RSH jashtë vendit të përdornin si atashe pa pagesë studentët shqiptarë që vazhdonin studimet në këto vende. Kjo do të përgatiste edhe diplomatët e ardhshëm të karrierës që do t’i shërbenin shtetit shqiptar. Ky propozim u miratua nga Këshilli i Ministrave, por u hodh poshtë nga Këshilli Kombëtar sepse u konsiderua si një rënie e nivelit të përfaqësimit të Republikës Shqiptare tek të huajt.

Po në prill të vitit 1929, u dekretua edhe Ligji për Shërbimin Konsullor , sipas të cilit përfaqësite konsullore ndaheshin në kryekonsullata, konsullata dhe nënkonsullata. Pas dekretimit të këtij ligji, Ministri i Punëve të Jashtme Rauf Fico i kërkoi Këshillit të Ministrave shfuqizimin e Rregullores “Për uniformën e trupit diplomatik dhe konsullor shqiptar” të vitit 1926, meqë kishte shumë të meta dhe nuk ishte e përshtatshme për administratën shqiptare. Më 3 qeshor 1929, Mbreti Zog dekretoi anullimin e saj. Në janar të vitit 1932, me Urdhër Mbretëror pranë MPJ-së u krijua Biblioteka e institucionit që do të mbante në fondet e saj të gjitha shtypshkrimet e çdo veprimtarie që i përkiste Lidhjes së Kombeve. Për hapjen e kësaj Biblioteke u dërguan nga Gjeneva 171 libra të te gjitha akteve të miratuara nga kjo organizatë.Në janar të vitit 1936, me propozimin e Ministrit të Punëve të Jashtme Fuat Asllani, në strukturën e MPJ-së u shtua edhe Drejtoria për Lidhjen e Kombeve, e cila konsiderohej si organizata më e rëndësishme për mbrojtjen e të drejtave ndërkombëtare të shqiptarëve në ato vite. Kjo drejtori do të merrej edhe me problemet e diasporës shqiptare jashtë vendit, si dhe të mbante statistikat mbi numrin dhe gjendjen e tyre. Po në këtë vit u rihap ne strukturë edhe Drejtoria e Shtypit e cila u shkëput përsëri nga Ministria e Brendëshme. Kjo drejtori u ngarkua edhe me detyrën e kontrollit të librave që hynin në Shqipëri. Ndërkohë vazhdoi hapja intensive e konsullatave të nderit për të bërë të njohura vlerat e Shqipërisë në Evropë e më gjërë në pamundësi për të hapur përfaqësi konsullore shqiptare në këto shtete. Kjo situatë vazhdoi deri në vitin 1939.

 

Pas pushtimit të Shqipërisë më 7 prill 1939, qeveria e re e krijuar më 12 prill 1939 dhe e kryesuar nga Shefqet Verlaci, ngarkoi Dr. Xhemil Dino-Ministër i Punëve të Jashtme, që të hynte në marrëveshje me Ministrin e Jashtëm Italian, Kontin Cianno, për arritjen e një akordi, në bazë të të cilit të unifikoheshin shërbimet diplomatike dhe konsullore të të dy mbretërive shqiptare dhe atë italiane dhe që marredhëniet ndërkombëtare të të dy shteteve të perqendroheshin në Romë pranë Ministrisë Mbretërore të Punëve të Jashtme. Ne atë kohë MPJ Shqiptare kishte një personel të përbërë nga një drejtor protokolli, një drejtor politik të përkohshëm, një drejtor ad interim për punët me Lidhjen e Kombeve, një shef të shifrës, 4 sekretarë të dytë dhe të tretë, dhe 10 atashe.

Ndërsa qeveria vazhdoi punën e saj për më shumë se dy vite, deri ne 4 dhjetor 1941, veprimtaria e MPJ nuk u zgjat as edhe tre muaj. Më 3 qeshor 1939, Dino dhe Ciano nënshkruan akordin në fjalë. Pasi u miratua nga Këshilli i Ministrave, akordi iu kalua me 5 qeshor 1939 Mëkëmbësit të Përgjithshëm në Shqipëri Francesco Jacomoni per dekretim. Po më 5 qeshor 1939, akordi u dekretua. Në këtë akord parashikohej gjithashtu edhe “krijimi përkohësisht I nje Zyre në varësi të Kryesisë së Këshillit të Ministrave e cila ngarkohej me trajtimin dhe likujdimin e çdo çështjeje me karakter administrativ e mbetur e patrajtuar deri më 3 qeshor 1939 nga MPJ tashmë e suprimuar.” Pas kësaj date të gjitha aktet zyrtare i drejtoheshin Kryesisë së Këshillit të Ministrave për zgjidhje. Shërbimi diplomatik e konsullor shqiptar u suprimua nga shërbimi diplomatik e konsullor Italian. Ndërkohe prane MPJ italiane u krijua nënsekretariati i shtetit për punët e Shqipërisë, ose siç njihesh me emrin “ Zyra Shqiptare”.

 

Ndërkohë, si pasojë e zhvillimeve politike që ndodhen në Shqipëri gjatë viteve të Luftës së Dytë Botërore, Këshilli Antifashist Nacionalçlirimtar (KANÇ) i krijuar në Konferencën e Pezës, 16.9.1942, dhe i drejtuar nga Partia Komuniste Shqiptare, u mblodh në Permet në maj 1944. Me vendim të veçantë, më 28 maj 1944, KANÇ zgjodhi Kryesine e tij. Kjo e fundit emëroi Komitetin Antifashist Nacionalçlirimtar të përbërë prej 13 anetarësh me të gjitha atributet e një qeverie popullore provizore”. Punët me jashtë do ti mbulonte Omer Nishani, anëtar i këtij Komiteti, me emertesën “I ngarkuar me Punë të Jashtme”. . Më 22 tetor 1944, në mbledhjen e Këshillit Antifashist-Nacionalçlirimtar e cila u organizua në Berat, u vendos transformimi i Komitetit Antifashist Nacionalçlirimtar në Qeveri Demokratike të Perkohshme te Shqipërisë. Omer Nishani u rikonfirmua në detyrën e Ministrit të Punëve të Jashtme në këtë qeveri. Që nga krijimi i Komitetit dhe deri në shndërrimin e tij në qeveri te perkohshme, aktiviteti diplomatik ishte i kufizuar, pasi Shqipëria ishte e pushtuar nga Gjermania naziste. Pas 22 tetorit 1944, MPJ e Qeverise Demokratike te Perkohshme vazhdoi te kishte në strukturën e saj vetem Zyrën e Ministrit dhë një përson të atashuar pranë tij.

Pas çlirimit të vendit, Qeveria Demokratike e Përkohshme punoi për krijimin dhe konsolidimin e institucioneve të saj si dhe për njohjen e saj nga ndërkombëtarët.

Në strukturën e MPJ-së në dhjetor 1944 u krijua Sekretaria. Struktura e MPJ-se përbëhej nga Zyra e Ministrit dhe Sekretaria. Në janar të vitit 1945 strukturës së MPJ iu shtua edhe Daktilografia. Po në këtë vit u krijua Zyra e Arkivës, Zyra e Dokumentave, Drejtoria e Protokollit dhe e Ceremonialit dhe Zyra e Sekretarit të Përgjithshëm. Në tetor të vitit 1945 u krijua Drejtoria Politike dhe Drejtoria Konsullore, ne nentor 1945 u krijua Zyra e Personelit dhe Zyra e Shifrës. Në dhjëtor 1945 u krijua Zyra e Llogarisë ndërsa Zyra e Dokumentave u kthye në Zyrë të Studimeve.

 

Ne vitin 1982 u krijua edhe Instituti per Studimin e Marrëdhënieve të Sotme Ndërkombëtare me nje organike me 25 veta e në varësi të Ministrit të Punëve të Jashtme. Në vitin 1989, organika e aparatit të MPJ-së ishte 123 punonjës.

Pas ndryshimeve politike demokratike që ndodhen në Shqipëri në vitin 1992 dhe frymarrjes së re që mori politika e jashtme shqiptare, Ministria e Punëve të Jashtme filloi të luante një rol te mirefillte profesional në hartimin e ndertimin e politikes se jashtme të shtetit shiptar. Politika e jashtme shqiptare paraqitet në botë me një strategji dhe taktikë te re veprimi që ndryshonte mjaft nga e kaluara. U rrit efektiviteti ne hartimin e politikave dhe ne vendimmarrje. Kjo u pasqyrua edhe në organizimin e ri te MPJ-se. U shkri Drejtorija e Shërbimit të Trupit Diplomatik si ndërmarrje shtetërore dhe u krijua Zyra e Shërbimit të Trupit Diplomatik e cila tani do të ishte pjesë e strukturës së MPJ-së. Objekti i punës së saj do të ishte kryerja e shërbimeve komunale në përfaqësitë e huaja të akredituara në Tiranë dhe ato shqiptare jashtë vendit. Përsa i përket stafit të MPJ-së, që në vitin 1991, kur Shqipëria kishte hyrë në epokën e pluralizmit politik, filloi të aplikohej konkursi i njohurive për rekrutimin e punonjësve të rinj ne MPJ. Në vitin 1996 pati përpjekie për të filluar aplikimin e sistemit të gradave diplomatikë në shërbimin e jashtëm shqiptar, por ky proces nuk u finalizua pasi mungonte kuadri i nevojshëm ligjor. Sistemi i gradave diplomatike filloi të aplikohet me daljen e Ligjit “Për Shërbimin e Jashtëm” në vitin 1998, ligj që synonte të rregullonte krejt veprimtarinë e shërbimit të jashtëm shqiptar. Gradat diplomatike shoqëroheshin me trajtim të diferencuar financiar.

 

 

Më pas, në vitin 2000, kjo strukturë pësoi ndryshime. U krijua Drejtoria e Përgjithshme e Integrimit Euroatlantik që përfshinte Drejtorinë e Integrimit Evropian dhe Drejtorinë e Çështjeve të Sigurise dhe të Demokracisë , Drejtoria e Amerikës, Azisë dhe Paqësorit u nda në Drejtori të Amerikës dhe Drëjtori te Afro-Azisë. U krijua Drejtorija e Bashkëpunimit Ekonomik, Zyra e Përfaqësuesit Ligjor të shtetit shqiptar në Gjykatën e Strasburgut, Zyra e Minoriteteve dhe Drejtorija e Arkiv-Dokumentacionit. Sektori i Teknologjisë së Informacionit u bë pjesë e Drejtorisë së Shtypit dhe Informacionit. U krijua Drejtorija e Financave që zëvendësoi Drejtorinë Ekonomike. U krijua edhe Drejtorija e Analizës dhe Prognozës e ngarkuar të kryeje studime dhe analiza për politika apo qendrime të caktuara politike të shtetit shqiptar në arenën ndërkombëtare

Pas miratimit të Ligjit “Për Statusin e Nëpunësit Civil” në vitin 2001, pozicioni i Sekretarit të Përgjithshëm mori rolin e ndërmjetësit midis nëpunësve civile të institucionit dhe stafit drejtues politik të Ministrisë, rol që vazhdon të ushtrohet edhe sot.

 

 

==Ministrat e Jashtëm që nga 1912==

 

==Shiko edhe==

 

* [[Lista e misioneve diplomatike të Shqipërisë]]

 

==Lidhje të jashtme==

 

{{Ministritë e Shqipërisë}}