Wikipedia

Revolucioni Francez: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
(View all pending changes)
[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
përmirësime teknike, zëvendësova: Shkurt → shkurt duke përdorur AWB
vNo edit summary
Etiketat: Përpunim pamor Redaktim nga celulari Redaktim në versionin web nga celulari
Rreshti 1:
[[Skeda:Eugène Delacroix - La liberté guidant le peuple.jpg|thumb|250px|Liria në barrikada.]]
 
'''Revolucioni Francez ([[1789]] – [[1799]])''' ishte një periudhë e përgjakshme që përfshiu të gjithë [[Franca|Francën]] për arsye kryesisht sociale dhe politike. Kjo shënoi fundin e monarkëve absolut në Francë dhe ardhjen e një rendi të ri, që tronditi të gjithë [[Evropa|Evropën]].
 
Kur [[Luigji XVI]] thërritithirri parlamentin, ai shpresonte të fitonte sërish mbështetjen e masave të popullsisë Franceze. Reformat ekonomike sipas tij do të shuanin revoltën dhe do të risillnin stabilitetin në vend. Për tu theksuar është se parlamenti nuk ishte mbledhur që më 1614, dhe askush nuk mund ta parashikonte se çfarë do të trajtonin deputetët e tre klasave kur ata do të takoheshin në Versajë.
 
Fundi i revolucionit me dekapitimin e mbretit (''Luigji XVI'') dhe mbretëreshës (''Marie Antoinette Josèphe Jeanne de Habsbourg-Lorraine''), do të sillte në pushtet jakobinët me në krye Maksimilian Robespierin, i cili legjitimoi ''Regjimin e Terrorit''.
 
Deficiti i madh i shtetit dhe pakënaqësia popullore e detyruan Luigjin XVI që në maj 1789 të mblidhte Përfaqësinë e Përgjithshme,e cila nuk ishte thirrur gjatë 2 shekujve.Përfaqësuesi Përfaqësuesit (deputetët) e shtresës së tretë, pa vullnetin e mbretit e shpallën veten Asamble Kushtetuese dhe deklaruan se nuk do tetë shpërndaheshin pa i dhënë vendit kushtetutën.Ne Në mbrojtje tetë AsambleseAsamblesë, memë 14 korrik 1789 populli i armatosur i Parisit sulmoi dhe pushtoi keshtjellenkështjellen burg,Bastijen Bastijën, qe ishte simbol i absolutizmit. U liruan tetë burgosurit dhe u ngrit flamuri trengjyreshtrengjyrësh (i bardhe, i kuq, blu) i revolucionit. Kjo datedatë, 14 korriku,shenoi shënoi fitoren mbi regjimin e vjetervjetër dhe vendosjen e regjimit tetë ri. Sot kjo diteditë eshteështë festa kombetarekombëtare e FrancesFrancës.Ne provicaNë provinca u pushtuan keshtjellatkështjellat, u dogjendogjën dokumentet e detyrimeve dhe kudo u vendosenvendosën organe tetë reja tetë zgjedhura nga populli. Revolucioni fitoi.Per tePër të mbrojtur AsambleneAsamblenë u krijua njenjë forceforcë e re ushtarake e perberepërbërë nga vullnetarevullnetarë,qe që u quajt Garda KombetareKombëtare. Kjo forceforcë u bebë ushtria e revolucionit.
 
== Revoltat Popullore ==
Rreshti 16:
Më tutje akoma, ndërkohë që ''Asambleja Kombëtare'' po punonte për kushtetutën e re (ata kishin punuar që nga korriku i 1789), qytetarët e [[Paris]]it dhe fshatarësia në rrethinat e kryeqytetit filluan revoltat që do ti jepnin revolucionit një pamje krejt tjetër; një pamje akoma më radikale. Qytetarët dhe fshatarët e thjeshtë kishin menduar se reformat do të ishin të shpejta. Ata kishin shpresuar që të liroheshin shpejtë nga taksat e rënda dhe nga varfëria e tejskajshme, por mbledhjet e Asamblesë Kombëtare kërkonin akoma më shumë kohë ndërkohë që banorëve të Parisit iu sos durimi. Mbase punimet kërkonin pak më shumë durim, por ishte popullsia e thjeshtë ajo që po përballej me inflacionin, papunësinë dhe shkurtim të rezervave ushqimore. Fjalë të shumta po përhapeshin se mbreti po përqendronte trupa të armatosura rreth Parisit. Të gjithë këto faktorë, të ndihmuar edhe nga një pasiguri e madhe, bënë që qytetarët e Parisit të hidheshin në revoltë.
 
Thashethemet u vërtetuan shpejtë. Luigji XVI, i ndikuar vazhdimisht nga gruaja e tij bukuroshee bukur Maria Antonieta, do të sillte trupa ushtarake në Versajë. Si një veprim i gabuar ky, në një kohë të papërshtatshme, mbreti vetëm sa shtoi akoma më shumë frikën e qytetarëve se ato trupa “nesër ose pasnesër” do të godisnin Asamblenë Kombëtare. Kjo sipas masave ishte një lëvizje e mbretit për të shtypur revolucionin. Reagimi i turmës erdhi shpejtë. Më 14 korrik të 1789, një turmë e revoltuar sulmoi Bastijën. Bastija ishte një burg ku zakonisht hidheshin kundërshtarët politik, ndaj sulmi ndaj saj u pa nga të gjithë si një goditje ndaj padrejtësive që i ishin bërabërë atyre deri atëherë. Sot, 14 korriku është një festë kombëtare që festohet nga të gjithë francezët.
 
Shqetësimet do të përfshinin edhe rrethinat e Parisit. Gjatë verës të po atij viti, fshatarët u kapën në një ankth të papërshkrueshëm që u emërua si “Frika e Madhe.” Thashethemet u përhapën si era nga një fshat në fshatin tjetër sikur banditë dhe banda hajdutësh sulmonin fshatrat në të gjithë Francën duke vjedhur dhe bastisur të mbjellat dhe të korrat. Në këtë gjendje paniku, fshatarët shtrënguan në duar armët për tu mbrojtur nga një armik virtual që në vërtetë ishte thjeshtë pjellë e thashethemeve frikë-ndjellëse. Kur “bandat e hajdutëve” dhe “banditëve” nuk u dukën në horizont, fshatarët e tromaksur nga “Frika e Madhe,” sulmuan fisnikët e tyre. Ata shkatërruan, vodhën dhe bastisën depot ushqimore, dogjën regjistrat e taksave, si edhe u zotuan se kurrë më nuk do të paguanin ndonjë detyrim feudal. Ashtu si edhe parisienët, edhe fshatarët po zhvillonin një revolucion (në mënyrën e tyre) kundra regjimit të vjetër.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Revolucioni_Francez"