Sistemi diellor: Dallime mes rishikimesh

Për një kohë të gjatë në histori, njerëzimi nuk e ka njohur ose kuptuar konceptin e Sistemit diellor. Shumica e njerëzve deri në [[Mesjeta|mesjetën]] e vonë–[[Rilindja|Rilindje]] besonin se [[Toka]] ishte e palëvizshme në qendër të [[Gjithësia|Gjithësisë]] dhe kategorikisht e ndryshme nga objektet hyjnore apo etere që lëviznin përmes qiellit. Edhe pse [[filozofi]] [[Greqia e lashtë|grek]] [[Aristarku i Samos]] kishte spekuluar në një riorganizim heliocentrik të [[kozmosi]]t, [[Nikola Koperniku]] ishte i pari që zhvilloi një [[Heliocentrizëm|sistem heliocentrik]] [[Matematika|matematikor]] parashikues.<ref>{{cite magazine|title= The astronomical system of Copernicus|author=WC Rufus|magazine=[[Popular Astronomy (US magazine)|Popular Astronomy]]|volume=31|page=510|date= 1923|bibcode=1923PA.....31..510R}}</ref><ref>{{cite book |title=Copernicus, Darwin, & Freud: revolutions in the history and philosophy of science |first=Friedel |last=Weinert |publisher=[[Wiley-Blackwell]] |date=2009 |page=21 |isbn=978-1-4051-8183-9}}</ref> Në shekullin e 17-të, [[Galileo Galilei]], [[Johannes Kepler]] dhe [[Isaac Newton]] zhvilluan një kuptim të [[Fizika|fizikës]] që çuan në pranimin gradual të idesë se Toka lëviz rreth Diellit dhe se planetet qeverisen nga të njëjtat ligje fizike që qeverisin Tokën. Shpikja e teleskopit solli zbulimin e planeteve dhe hënave të tjera. Përmirësimet të teleskopeve dhe përdorimi i anijeve pa pilot kanë mundësuar hetimin e fenomeneve [[Gjeologjia|gjeologjike]], të tilla si [[mal]]et, [[krater]]et, fenomenet [[Meteorologjia|meteorologjike]] sezonale, si [[retë]], [[stuhitë e pluhurit]] dhe [[kapelet e akullit]] në planetët e tjerë.

Rreth 71% e masës së diellit është hidrogjen, 27% është helium, dhe pjesa tjetër 2% përbëhet nga sasi të vogla elementesh të rënda. Mosha e diellit është rreth 4.6 miliardë vjet dhe ai është pothuajse në gjysmën e ciklit të tij të zhvillimit gjatë të cilit ndodh proçesi kimik i shndërrimit të hidrogjenit në helium. Gati 5 milionë ton lëndë diellore kthehet në energji çdo sekondë brenda bërthamës së diellit, duke prodhuar neutrino dhe rrezatim diellor. Pas rreth 5 miliard vjetësh dielli do të shndërrohet në fillim në një gjigand të kuq dhe pastaj në një xhuxh të bardhë, duke krijuar një mjegullnajë planetare.