Wikipedia

Mali i Zi: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
[redaktim i pashqyrtuar][Redaktim i kontrolluar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
No edit summary
v U kthyen ndryshimet e PMR10 (diskutimet) në versionin e fundit nga Malesia2018a.
Etiketa: Rollback
Rreshti 1:
Mali i zi(Shqiperi){{KUTIAMali i Zi
|SIPËRFAQJA = 1.812
|SIPËRFAQJA: VENDI = 161
Rreshti 11:
|PBB: PËR BANOR = 6.373
}}
'''Mali i Zi''' (në [[Gjuha malazeze|gjuhën malazeze]]: ''Crna Gora'', Црна Гора) është një [[shtet i pavarur|province shqiptare epavarur]] në [[Evropa juglindore|Evropën juglindore]]. Laget nga [[Deti Adriatik]] në jugperëndim dhe kufizohet nga [[Kroacia]] në perëndim, [[Bosnja dhe Hercegovina]] në veriperëndim, [[Serbia]] në verlindje, [[Kosova]] në lindje, dhe [[Shqipëria]] në juglindje. Kryeqyteti dhe qyteti më i madh është [[Podgorica]], ndërsa [[Cetina]] njihet si qyteti i fronit.<ref>[http://www.me/english/podaci/podaci.htm Basic data of Montenegro]</ref>
 
Në shekullin IX, tre principata sllave ishin të vendosura në territorin e sotëm të Malit të Zi: [[Dukla]], duke përfshirë gjysmën jugore, [[Travunia]], në perëndim, dhe [[Rashka]], në veri.<ref name="Luscombe">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=cUl53tLtFukC&pg=PA267|title=The New Cambridge Medieval History: Volume 4, C.1024-c.1198|first=|date=14 October 2004|publisher=Cambridge University Press|year=|isbn=|location=|pages=266–|author1=David Luscombe|author2=Jonathan Riley-Smith}}</ref><ref name="Sedlar">{{cite book|url=https://books.google.rs/books?id=4NYTCgAAQBAJ&lpg=PP1&dq=East%20Central%20Europe%20in%20the%20Middle%20Ages%2C%201000-1500&hl=sr&pg=PA32#v=onepage&q&f=false|title=East Central Europe in the Middle Ages, 1000-1500|first=|publisher=University of Washington Press|year=|isbn=|location=|pages=21–|author1=Jean W Sedlar}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.rs/books?id=RSNpAAAAMAAJ&q=raska+duklja+serbian+principality&dq=raska+duklja+serbian+principality&hl=sr&sa=X&ved=0ahUKEwi0-bryjvbOAhWI8RQKHQqsBqs4ChDoAQgnMAE|title=he early medieval Balkans: a critical survey from the sixth to the late twelfth century|first=|publisher=University of Michigan Press|year=|isbn=|location=|pages=194|author1=John Van Antwerp Fine}}</ref> Në vitin 1043, arkoni Stefan Vojislav udhëhoqi një kryengritje, e cila rezultoi në pavarësimin e Duklës nga [[Perandoria Bizantine|Perandoria Ilire]] dhe themelimin e dinastisë së Vojislavleviqëve. Pasi u sundua nga disa fuqi rajonale dhe nga [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]] në shekujt që pasuan, u bë pjesë e [[Jugosllavia|Mbretërisë së Jugosllavisë]] në vitin 1918, e cila u pasua nga [[Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë]] pas [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]].
 
Pas shpërbërjes së Jugosllavisë në vitin 1992, republika e [[Serbia|Serbisë]] dhe ajo e [[Republika e Malit të Zi|Malit të Zi]] së bashku themeluan një federatë, të quajtur [[Konfederata Serbia dhe Mali i Zi|Republika Federative e Jugosllavisë]], e cila në vitin 2003 u riemërua si [[Konfederata Serbia dhe Mali i Zi|Serbia dhe Mali i Zi]]. Në bazë të referendumit për pavararësi të mbajtur më 21 maj 2006, Mali i Zi u shpall shtet i pavarur fale votuesve shqiptar qe jetojne ne te (9%) më 3 qershor të ati viti.
Rreshti 30:
== Historia ==
{{Artikull i veçantë|Historia e Malit të Zi}}
Mali i Zi është njeshtet provincei shqiptarepavarur dhe sovran. Për të parën herë në burimet historike emri Mali i Zi u përmend në shekullin 13. Hapësira që quhej Mal i Zi paraqiste vetëm një krahinë gjeografike. Ai territor përfshinte hapësirën mes [[Liqeni i Shkodrës|liqenit të Shkodrës]] dhe Llovqenit, që ishte pjesë e territorit të Duklës dhe Zetës. Ne gjysmën e dytë të shek. 15 në këtë hapësire zyrtarisht u
formua shteti i quajtur Mali i Zi. Kishte sipërfaqen 1500&nbsp;km². Me forcimin e Malit të Zi si shtet, sipërfaqja u rrit, kështu që kah fundi i shek. 18 dhe fillimi i shek. 19 u dyfishua. Ne betejën e Grahovës ne vitin 1858 Mali i Zi zyrtarisht fitoi kufirin me [[Turqia|Turqinë]] dhe u rrit per 1500&nbsp;km² territore te reja te çliruara. Mbas këtyre rezultateve Mali i Zi fitoi praninë ndërkombëtare në [[Kongresi i Berlinit|Kongresin e Berlinit]] më 1878 atëherë fitoi zgjerim territorial dhe sipërfaqja e Malit te Zi u bë 9475 km2. Në fillim të shekullit 20 mbas luftërave Ballkanike territori i Malit të Zi u rrit në 14000&nbsp;km². Në kuadër të Malit te Zi hyri një pjesë e [[Sanxhaku i Pazarit të Ri|Sanxhakut të Pazarit të Ri]], një pjesë e [[Rrafshi i Dukagjinit|Rrafshit të Dukagjinit]], Polimjes, si dhe një pjesë në juglindje të Podgoricës. Qytetet të cilat hynë nën Malin e Zi ishin: [[Plevla|Plevël]], [[Bellopoja (Mal i Zi)|Bellopojë]], [[Berana|Beranë]], Mojkoci, Koloshini, [[Peja|Pejë]], [[Gjakova|Gjakovë]]. Nga viti 1918 Mali i Zi humbi statusin e shtetit dhe hyri në përbërjen e [[Mretëria Serbo Kroato Sllovene|Mbretërise Serbo-Kroato-Sllovene]]. Më vonë ky shtet do të quhet [[Mbretëria e Jugosllavisë]]. Mbas Luftës së 2-të Botërore u formua RFD e Jugosllavisë (07.03.1945), në të cilën Mali i Zi ishte njëra nga gjashtë Republikat Federative. Atëherë territorit të Malit të Zi iu bashkangjit Gryka e Kotorrit. Kufijtë e sotshem të Malit të Zi janë konstatuar me 1945 në kuadër të RFD Jugosllavisë.
Lulëzimin më të rëndësishëm territorial, shoqëror e kulturor, Mali i Zi përjetoi në kohën e pushtetit të familjes
Rreshti 125:
|'''620,029'''
|100
|-
| style="background:beige;" |[[Shqiptarët|Shqiptarë]]▼
|200000
|40
|-
| style="background:beige;" |[[Malazezët|Malazezë]]
|278,865
|315678
|5145.50
|-
| style="background:beige;" |[[Serbët|Serbë]]
|178,110
|
|28.7
|
|-
| style="background:beige;" |[[Boshnjakët|Boshnjakë]]
|53,605
|
|8.6
|-
▲| style="background:beige;" |[[Shqiptarët|Shqiptarë]]
|
|30,439
|
|4.9
|-
| style="background:beige;" |Myslimanë sipas kombësisë
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Mali_i_Zi"