|
==Origjina e teorisë së kohës së akullit==
Në vitin 1742 Pierre Martel (1706–1767), një inxhinier dhe gjeograf që jetonte në [[Gjeneva|Gjenevë]], vizitoi luginën e [[Chamonix]] në [[Alpet]] e [[Savoy]]-së.<ref>{{cite journal |author=Rémis, F.; Testus, L. |title=Mais comment s'écoule donc un glacier ? Aperçu historique |journal=C. R. Geoscience |language=French fr|volume=338 |issue= 5|pages=368–385 |year=2006 |doi=10.1016/j.crte.2006.02.004 |url=http://remy.omp.free.fr/FTP/histoire_de_la_glaciologie/ecoulement_glacier.pdf |format=PDF|bibcode = 2006CRGeo.338..368R |last2=Testut}} Note: p. 374</ref><ref>{{harvnb|Montgomery|2010}}</ref> Dy vite më vonë ai botoi një pasqyrë të udhëtimit të tij. Ai raportoi se banorët e kësaj lugine shpërndarjen e gurëve të çrregullt ja atribuojnë akullnajave, duke thënë se një herë ato kanë qenë të zgjeruara më larg.<ref>{{cite book |author=Martel, Pierre |chapter=Appendix: Martel, P. (1744) An account of the glacieres or ice alps in Savoy, in two letters, one from an English gentleman to his friend at Geneva ; the other from Pierre Martel , engineer, to the said English gentleman |editor=Mathews, C.E. |title=The annals of Mont Blanc |url=https://books.google.com/books?id=oestAAAAYAAJ&pg=PA327 |year=1898 |publisher=Unwin |location=LondonLondër |page=327}} See {{harv|Montgomery|2010}} for a full bibliography</ref><ref>{{cite book |last=Krüger |first=Tobias |title=Discovering the Ice Ages. International Reception and Consequences for a Historical Understanding of Climate (German edition: Basel 2008) |location=Leiden |year=2013 |isbn=978-90-04-24169-5 |page=47 |ref=harv}}</ref> Më vonë shpjegime të ngjashme janë raportuar nga rajonet e tjera të Alpeve. Në vitin 1815, marangozi dhe gjuetari i [[Kamoshi|dhive të egra]], Jean-Pierre Perraudin (1767–1858) shpjegoi gurët e mëdhenj të çrregullt në Val de Bagnes në kantonin zviceran të Valaisit se ishin për shkak se akullnajat më parë shtriheshin më tej.<ref>{{harvnb|Krüger|2013|pp=78–83}}</ref> Një dru-prerës i panjohur nga Meiringen në Bernese Oberland mbrojti idenë e ngjashme në një diskutim me gjeologjistin gjermano-zviceran [[Jean de Charpentier]] (1786–1855) në vitin 1834.<ref>{{harvnb|Krüger|2013|p=150}}</ref>Shpjegime të krahasueshme janë të njohura edhe nga Val de Ferret në Valais dhe Seeland në Zvicrën perëndimore<ref>{{harvnb|Krüger|2013|pp=83, 151}}</ref> dhe në punën shkencore të [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethes]].<ref>Goethe, Johann Wolfgang von: Geologische Probleme und Versuch ihrer Auflösung, Mineralogie und Geologie in Goethes Werke, Weimar 1892, {{ISBN|3-423-05946-X}}, book 73 (WA II,9), p. 253, 254.</ref> Shpjegime të tilla mund të gjenden edhe në pjesë të tjera të botës. Kur natyralisti bavarez [[Ernst von Bibra]] (1806-1878) vizitoi Andet kilian në 1849-1850, vendasit i atribuan fosilet e moraineve, veprimeve të mëparshëm të akullnajave.<ref>{{harvnb|Krüger|2013|p=83}}</ref>
Ndërkohë, studiuesit evropianë kishin filluar të pyesin veten se çfarë kishte shkaktuar shpërndarja e materialit të çrregullt. Nga mesi i shekullit të 18-të, disa diskutuan akullin si një mjet transporti. Eksperti suedez i minierave Daniel Tilas (1712–1772), në vitin 1742, ishte personi i parë që sugjeroj copat e akullit që lundrojnë në det për të shpjeguar praninë e gurëve të çrregullt në rajonet skandinave dhe baltike.<ref>{{harvnb|Krüger|2013|p=38}}</ref> Në 1795, shkencëtari dhe filozofi skocez, [[James Hutton]] (1726-1797), shpjegoi gurët e çrregullt në Alpe si pajojë e akullnajave.<ref>{{harvnb|Krüger|2013|pp=61–2}}</ref> Dy dekada më vonë, në vitin 1818, botanisti suedez [[Göran Wahlenberg]] (1780-1851) botoi teorinë e tij për një akullnajë të gadishullit skandinav. Ai e konsideronte akullnajën si një fenomen rajonal.<ref>{{harvnb|Krüger|2013|pp=88–90}}</ref>
|
