Ankaraja: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
Updated |
No edit summary |
||
Rreshti 2:
|Qyteti = Ankaraja
|Lloji i vëndbanimit = Qytet
|Pamje = Ankara Kizilay square.JPG
|Përshkrimi i pamjes =
<!--Administrimi territorial-->
|Shteti = Turqia
|Rajoni = [[Rajoni Anadolli
|Provinca = [[Provinca e Ankarasë|Ankara]]
<!--Sipërfaqja dhe Demografia -->
|Sipërfaqja =
|
|
|
<!-- Të dhëna-->
|Lartësia = 938
|
|Kodi Postal = 06xxx
|Prefiksi = 0312
|Targa e automjeteve = 06
|
|Partia udhëheqëse = [[Partia Republikane Popullore|CHP]]▼
▲|Partia udhëheqëse = CHP
|WebFaqja = [http://www.ankara.gov.tr/ ankara.gov.tr]
|Harta_foto = Latrans-Turkey location Ankara.svg
<!--Harta-->
|harta = Turqia
|gjerësia = 39.866667
Line 48 ⟶ 29:
}}
'''Ankaraja''', gjithashtu e njohur me emrin antik '''Angora''', është kryeqyteti i [[Turqia|Turqisë]]. Është qyteti i dytë më i madh në Turqi pas [[Stambolli|Stambollit]]. Qyteti ka
Duke shërbyer si kryeqyteti i shtetit antik [[Keltët|keltik]] të [[Galatia|Galatisë]] (280–64 pes), dhe më vonë i provincës [[Perandoria Romake|romake]] me [[Galatia (provinca romake|të njëjtin emër]] (25 pes – shekullin e 7-të). Osmanët e bënë qytetin kryeqytetin e parë të [[Ejaleti i Anatolisë|Ejaletit të Anatolisë]] (nga viti 1393 deri në fund të shekullit 11), dhe më pas [[Vilajeti i Angorës|Vilajetit të Angorës]] (1867–1922). Megjithëse disa nga veprimet e tij kanë mbijetuar, ka shembuj të ruajtur mirë të [[Arkitektura e Romës së lashtë|arkitekturës romake]] dhe [[Arkitektura osmane|osmane]] në të gjithë qytetin, më i mrekullueshmi është [[Tempulli i Augustit dhe Romës]], e cila u ndërtua në vitin 20 e.r. që mburret me Monumentum Ancyranum, mbishkrimi që regjistron ''[[Res Gestae Divi Augusti]]''.
Më 23 prill 1920, [[Asambleja e Madhe Kombëtare e Turqisë]] u krijua në Ankara, e cila u bë selia e [[Lëvizja Kombëtare Turke|Lëvizjes Kombëtare Turke]] gjatë [[Lufta për pavarësi turke|Luftës për Pavarësi Turke]]. Ankaraja u bë kryeqyteti i ri turk me themelimin e Republikës më 29 tetor 1923, duke pasuar në këtë rol ish-kryeqytetin turk Stamboll ([[Konstandinopojë]]) pas [[Shpërbërja e Perandorisë Osmane|rënies së Perandorisë Osmane]]. Qeveria është një punëdhënëse e shquar, por Ankaraja është gjithashtu një qytet i rëndësishëm tregtar dhe industrial, i vendosur në qendër të rrjeteve rrugore dhe hekurudhore të Turqisë. Megjithëse e vendosur në një nga rajonet më të thata të Turqisë dhe e rrethuar kryesisht nga bimësia e stepave (përveç zonave të pyllëzuara në periferinë jugore), Ankara mund të konsiderohet një qytet i gjelbër për sa i përket zonave të gjelbërta për banor, me 72 metra katrorë për kokë.
== Pak histori ==
Në [[Ankara]] gjindet mauzoleu i gjeneralit turk [[Mustafa Kemal Atatürk]]. Mauzoleu është përmendore monumentale e ndërtuar në vitin 1953, aty ndodhet varri i Ataturkut dhe i bashkëpunëtorit të tij më të ngushtë [[Ismet
== Ekonomia ==
Line 58 ⟶ 43:
== Kultura ==
== Politika ==
[[Skeda:Mansur Yavaş Anıtkabir.jpg|parapamje|majtas|upright|[[Mansur Yavaş]], kryetari i tanishëm i Ankarasë.]]
Ankaraja është politikisht një fushë beteje e trefishtë midis [[Partia e Drejtësisë dhe Zhvillimit|Partisë së Drejtësisë dhe Zhvillimit]] (AKP) në pushtet, [[Partia Republikane Popullore|Partisë Republikane Popullore]] (CHP) të qendrës së majtë [[Kemalizmi|Kemaliste]] dhe [[Partia e Lëvizjes Nacionaliste|Partisë së Lëvizjes Nacionaliste]] (MHP). [[Provinca e Ankarasë]] është e ndarë në 25 rrethe. Fortesa kryesore dhe pothuajse e vetme politike e CHP në Ankara shtrihet brenda zonës qendrore të [[Çankaja|Çankajës]], e cila është rrethi më i populluar i qytetit. Ndërsa CHP ka fituar gjithmonë midis 60 dhe 70% të votave në Çankaja që nga viti 2002, mbështetja politike diku tjetër në Ankara është minimale. Popullsia e lartë brenda Çankajës, si dhe [[Jenimahalle]] deri në një farë mase, ka lejuar CHP të marrë vendin e dytë të përgjithshëm pas AKP në të dy zgjedhjet lokale dhe të përgjithshme, me MHP një të tretën afër, pavarësisht nga fakti se MHP është politikisht më e fortë se CHP në pothuajse çdo rreth tjetër. Në përgjithësi, AKP gëzon mbështetjen më të madhe në të gjithë qytetin. Kështu elektorati i Ankarasë tenton të votojë në favor të së djathtës politike, shumë më tepër sesa qytetet e tjera kryesore të [[Stambolli|Stambollit]] dhe [[Izmiri|Izmirit]]. Në retrospektivë, [[Ngjarjet e Parkut Gezi|protestat e viteve 2013–14 kundër qeverisë AKP]] ishin veçanërisht të forta në Ankara, duke provuar se ishin fatale në shumë raste.
[[Melih Gökçek]] ishte Kryetari Metropolitan i Ankarasë midis 1994 dhe 2017. Fillimisht i zgjedhur në [[Zgjedhjet lokale turke 1994|zgjedhjet lokale të 1994]], ai u rizgjodh në vitet 1999, 2004 dhe 2009. Në zgjedhjet lokale të 2014, Gökçek qëndroi për një mandat të pestë. Kandidati për kryetar metropolitane i MHP-së për zgjedhjet lokale 2009, Mansur Yavaş, qëndroi si kandidat i CHP kundër Gökçek në vitin 2014. Në një zgjedhje shumë të diskutueshme, Gökçek u shpall fitues me vetëm 1% përpara Yavaş mes akuzave për mashtrim sistematik zgjedhor. Me Këshillin e Lartë Zgjedhor dhe gjykatat që refuzuan ankesat e tij, Yavaş deklaroi qëllimin e tij për të çuar parregullsitë në Gjykatën Evropiane të të Drejtave të Njeriut. Edhe pse Gökçek u inaugurua për një mandat të pestë, shumica e vëzhguesve të zgjedhjeve besojnë se Yavaş ishte fituesi i zgjedhjeve. Gökçek dha dorëheqjen më 28 tetor 2017 dhe u zëvendësua nga ish-kryetari i rrethit Sincan, [[Mustafa Tuna]].
Që nga 8 prilli 2019, Kryetari i Bashkisë së Ankarasë është [[Mansur Yavaş]] nga [[Partia Republikane Popullore]] (CHP), i cili fitoi [[Zgjedhjet për kryetar bashkësie të Ankarasë 2019|zgjedhjet për kryetar bashkie në 2019]].
{{Kryeqytetet e Evropës}}
Line 69 ⟶ 57:
[[Kategoria:Kryeqytete në Azi]]
[[Kategoria:Kryeqytete të botës]]
| |||