Superman

Superman
Superman
Informacioni i publikimit
Botuesi	DC Comics
Paraqitja e parë	Action Comics #1; (qershor 1938; botuar më 18 prill 1938)
Krijuar nga	Jerry Siegel (writer); Joe Shuster (artist)
Informacioni në histori
Alter ego	Kal-El (emri i lindjes); Clark J. Kent (emri i birësuar)
Species	Kryptonian
Vendi i origjinës	Krypton
Team affiliations	Justice League; Legion of Super-Heroes; Familja Superman;
Partnerships	Supergirl (të ndryshme); Superboy (të ndryshme); Batman; Wonder Woman;
Pseudonimet e dukshme	Superboy; Njeriu i Hekurit; Djali i fundit i Kriptonit; Njeriu i së Nesërmes; The Big Blue Boy Scout;
Fuqitë	Forca mbinjerëzore, shpejtësia, qëndrueshmëria, shkathtësia, reflekset, jetëgjatësia, shqisat dhe qëndrueshmëria; Shikimi i nxehtësisë; Era dhe fryma e ngrirë; Thithja e energjisë diellore; Shikimi me rreze X; Fluturimi;

Gabim shprehjeje: Operator i papritur <

Superman (sqt. Mbinjeriu) është një superhero që shfaqet në librat komikë amerikanë të botuar nga DC Comics. Personazhi u krijua nga shkrimtari Jerry Siegel dhe artisti Joe Shuster, dhe debutoi në librin komik Action Comics #1
(qershor 1938; botuar më 18 prill 1938).^[1] Superman është përshtatur në një sërë mediash të tjera, të cilat përfshijnë seriale radiofonike, romane, filma, shfaqje televizive, teatër dhe video lojëra.

Supermeni lindi në planetin imagjinar Krypton me emrin e lindjes Kal-El. Si fëmijë, prindërit e tij e dërguan atë në Tokë me një anije të vogël kozmike pak para se Krypton të shkatërrohej në një kataklizëm natyror. Anija e tij u ul në fshatin amerikan pranë qytetit imagjinar të Smallville. Ai u gjet dhe u birësua nga fermerët Jonathan dhe Martha Kent, të cilët e quajtën atë Clark Kent. Clark filloi të zhvillonte aftësi të ndryshme mbinjerëzore, të tilla si forca e pabesueshme dhe lëkura e papërshkueshme. Prindërit e tij birësues e këshilluan që të përdorte fuqitë e tij për të mirën e njerëzimit dhe ai vendosi të luftojë krimin si vigjilent. Për të mbrojtur jetën e tij personale, ai shndërrohet në një kostum shumëngjyrësh dhe përdor pseudonimin "Superman" kur lufton krimin. Clark banon në qytetin imagjinar amerikan të Metropolis, ku ai punon si gazetar për Daily Planet. Personazhet mbështetëse të Superman përfshijnë dashurinë e tij dhe kolegen e tij gazetare Lois Lane, fotografin e Daily Planet Jimmy Olsen dhe kryeredaktorin Perry White, dhe armiqtë e tij përfshijnë Brainiac, General Zod, Darkseid dhe armikun e tij kryesor, Lex Luthor.

Superman është arketipi i superheroit: ai vesh një kostum të çuditshëm, përdor një emër të koduar dhe lufton të keqen me ndihmën e aftësive të jashtëzakonshme. Edhe pse ka personazhe të mëparshëm që ndoshta i përshtaten këtij përkufizimi, ishte Superman ai që popullarizoi zhanrin e superheroit dhe vendosi konventat e tij. Ai ishte superheroi më i shitur në librat komikë amerikanë deri në vitet 1980.^[2]

Përshtatje

Radio

Përshtatja e parë e Superman përtej librave komik ishte një shfaqje radiofonike, The Adventures of Superman, e cila u zhvillua nga viti 1940 deri më 1951 për 2,088 episode, shumica e të cilave kishin për qëllim fëmijët. Epizodat fillimisht ishin 15 minuta, por pas vitit 1949 u zgjatën në 30 minuta. Shumica e episodeve u realizuan drejtpërdrejt.^[3] Bud Collyer ishte aktor zëri për Superman në shumicën e episodeve. Shfaqja u prodhua nga Robert Maxwell dhe Allen Ducovny, të cilët ishin punonjës respektivisht të Superman, Inc. dhe Detective Comics, Inc.^[4]^[5]

Shfaqje

Në vitin 1966 Superman pati një shfaqje muzikore të nominuar nga Tony, e prodhuar në Broadway. It's a Bird... It's a Plane... It's Superman me muzikë nga Charles Strouse, teksti nga Lee Adams dhe libri nga David Newman dhe Robert Benton. Aktori Bob Holiday interpretoi si Clark Kent/Superman dhe aktorja Patricia Marand interpretoi si Lois Lane.

Fuqitë dhe aftësitë

Katalogu i aftësive dhe fuqisë së Superman ka ndryshuar në mënyrë të konsiderueshme në pjesën e madhe të trillimeve të Supermenit të botuar që nga viti 1938.

Që nga Action Comics #1 (1938), Superman ka forcë mbinjerëzore. Kopertina e Action Comics #1 e tregon atë duke ngritur pa mundim një makinë mbi kokë. Një tjetër arritje klasike e forcës nga ana e Supermenit është thyerja e zinxhirëve prej çeliku. Në disa histori, ai është mjaft i fortë për të zhvendosur orbitat e planetëve^[6] dhe për të shtypur qymyrin në diamant me duart e tij.

Që nga Action Comics #1 (1938), Superman ka një trup shumë të qëndrueshëm, të paprekshëm për shumicën e qëllimeve praktike. Të paktën, plumbat kërcejnë padëmshëm nga trupi i tij. Në disa histori, të tilla si Kingdom Come, as një bombë bërthamore nuk mund ta dëmtojë atë.

Në tregimet më të hershme, kostumi i Supermenit është bërë nga materiale ekzotike që janë po aq të forta sa ai, prandaj zakonisht nuk grihet kur ai kryen bëma mbinjerëzore. Në tregimet e mëvonshme, duke filluar me Man of Steel #1 (1986), thuhet se trupi i Supermenit shfaq një atmosferë që e bën të paprekshme çdo rrobë të ngushtë që ai vesh, dhe për këtë arsye kostumi i tij është po aq i qëndrueshëm sa ai, edhe nëse është i bërë prej pëlhure të zakonshme.

Në Action Comics #1, Superman nuk mund të fluturonte. Ai udhëtoi duke vrapuar dhe duke kërcyer, gjë që mund ta bënte në një shkallë të jashtëzakonshme falë forcës së tij. Supermeni fitoi aftësinë për të fluturuar në episodin e dytë të serisë radio në vitin 1940.^[7] Supermeni mund të fluturojë më shpejt se zëri dhe në disa histori, ai madje mund të fluturojë më shpejt se shpejtësia e dritës për të udhëtuar në galaktika të largëta.

Supermeni mund të projektojë dhe perceptojë rrezet X përmes syve të tij, gjë që e lejon atë të shohë përmes objekteve. Ai e përdor për herë të parë këtë fuqi në Action Comics #11 (1939). Disa materiale të tilla si plumbi mund të bllokojnë shikimin e tij me rreze X.

Supermeni mund të nxjerrë rreze nxehtësie nga sytë e tij të cilat janë mjaft të nxehta për të shkrirë çelikun. Ai e përdori për herë të parë këtë fuqi në Superman #59 (1949) duke aplikuar vizionin e tij me rreze X në intensitetin më të lartë. Në tregimet e mëvonshme, kjo aftësi quhet thjesht "vizion i nxehtësisë".

Supermeni mund të dëgjojë tinguj që janë shumë të dobët për t'i dëgjuar njeriu dhe në frekuenca jashtë diapazonit të dëgjimit të njeriut. Kjo aftësi u prezantua në Action Comics #11 (1939).

Që nga Action Comics #20 (1940), Superman posedon frymë mbinjerëzore, e cila i mundëson atij të thithë ose të fryjë sasi të mëdha ajri, si dhe të mbajë frymën e tij pafundësisht për të qëndruar nën ujë ose hapësirë pa efekte negative. Ai ka një fokus të konsiderueshëm të intensitetit të frymëmarrjes së tij deri në pikën e ngrirjes së objektivave duke fryrë mbi to. "Fryma e ngrirjes" u demonstrua për herë të parë në Superman #129 (1959).

Action Comics #1 (1938) shpjegoi se forca e Supermenit ishte e përbashkët për të gjithë kriptonianët sepse ata ishin një specie "miliona vjet e përparuar nga ne". Në shiritat e parë të gazetave, Jor-El shfaqet duke vrapuar dhe duke kërcyer si Supermeni dhe gruaja e tij i mbijeton një ndërtese që shembet mbi të. Historitë e mëvonshme shpjeguan se ata evoluan forcën mbinjerëzore thjesht për shkak të gravitetit më të lartë të Krypton. Superman #146 (1961) vërtetoi se aftësitë e Supermenit përveç forcës (fluturimi, qëndrueshmëria, etj.) aktivizohen nga drita e diellit të verdhë të Tokës. Në Action Comics #300 (1963), të gjitha fuqitë e tij duke përfshirë forcën aktivizohen nga rrezet e diellit të verdhë dhe mund të çaktivizohen nga rrezet e diellit të kuqe të ngjashme me atë të diellit të Krypton.

Ekspozimi ndaj rrezatimit të kryptonite të gjelbër anulon fuqitë e Supermenit dhe e paaftëson atë me dhimbje dhe të përziera; ekspozimi i zgjatur përfundimisht do ta vrasë atë. Edhe pse kriptoniti i gjelbër është forma më e zakonshme, shkrimtarët kanë prezantuar forma të tjera gjatë viteve: të tilla si të kuqe, ari, blu, të bardhë dhe të zezë, secila me efekte të veçanta.^[8] Për shembull, kriptoniti ari anulon fuqitë e Supermenit, por përndryshe nuk e dëmton atë. Kryptoniti u shfaq për herë të parë në një episod të vitit 1943 të serisë radiofonike.^[9] Për herë të parë u shfaq në komike në Superman #61 (Dec. 1949).^[10]

Supermeni është gjithashtu i prekshëm nga magjia. Armët e magjepsura dhe magjitë magjike prekin Supermenin po aq lehtë sa do të kishin një njeri normal. Kjo dobësi u vendos në Superman #171 (1964).

Si të gjithë kriptonianët, Kal-El është gjithashtu shumë i ndjeshëm ndaj fenomeneve psikokinetike që variojnë përgjatë telekinezës, hedhjes së iluzionit, kontrollit të mendjes, etj., siç tregohet në Wonder Woman Vol 2 # 219 (shtator 2005). Një psionik mjaftueshëm i fuqishëm mund të ndikojë ose në psikikën ose mikrobiologjinë e Supermenit për të nxitur goditje në tru ose për të prishur organet e tij të brendshme, si dhe për të prishur mendjen dhe perceptimet e tij për botën, diçka që një meta e re Gene-Bomb e përforcuar nga fuqia e shfaqur në Superman #48 (tetor 1990).

Referime

^ The copyright date of Action Comics #1 was registered as April 18, 1938.
See Catalog of Copyright Entries. New Series, Volume 33, Part 2: Periodicals January–December 1938 (në anglisht). United States Library of Congress. 1938. fq. 129.
^ Dallas, Keith; Sacks, Jason; Beard, Jim; Dykema, Dave; Paul Brian McCoy (2013). American Comic Book Chronicles: The 1980s (në anglisht). TwoMorrows Publishing. ISBN 9781605490465.
^ Hayde (2009). Flights of Fantasy
^ Tye (2012). Superman, p. 88: "[Harry Donenfeld] drafted Maxwell into Superman, Inc., first to oversee the licensing of toys and other products, then to bring the superhero into the world of broadcast."
^ Scivally (2007). Superman on Film, Television, Radio and Broadway, p. 16: "Superman was brought to radio by Allen Ducovny, a press agent with Detective Comics, and Robert Maxwell (the pen name of Robert Joffe), a former pulp fiction author who was in charge of licensing the subsidiary rights of the company's comic book characters."
^ Shembull: DC Comics Presents #3 (1978)
^ "Clark Kent, Reporter". The Adventures of Superman. Episodi 2 (në anglisht). 14 shkurt 1940. WOR.:
– Look! Look! There, in the sky! It's a man!
– Why, he's flying!
– It can't be! It's not possible!
^ Daniels (1998), pp. 106–107.
^ The Meteor From Krypton (June 1943). Per Hayde (2009): "Only one arc in 1943 managed to transcend its era: "The Meteor from Krypton." Debuting on June 3, it marked the debut of kryptonite..."
^ Superman #61 Arkivuar prill 27, 2016, tek Wayback Machine at the Grand Comics Database. "Indexer notes ... Green Kryptonite introduced in this story."

Bibliografia

Hayde, Michael J. (2009). Flights of Fantasy: The Unauthorized but True Story of Radio & TV's Adventures of Superman (në anglisht). BearManor Media. ISBN 9781593933449.
Scivally, Bruce (2007). Superman on Film, Television, Radio and Broadway (në anglisht). McFarland. ISBN 9780786431663.
Tye, Larry (2012). Superman: The High-Flying History of America's Most Enduring Hero (në anglisht). Random House New York. ISBN 978-1-58836-918-5.

[actioncomics1copyright-1] The copyright date of Action Comics #1 was registered as April 18, 1938.
See Catalog of Copyright Entries. New Series, Volume 33, Part 2: Periodicals January–December 1938 (në anglisht). United States Library of Congress. 1938. fq. 129.

[2] Dallas, Keith; Sacks, Jason; Beard, Jim; Dykema, Dave; Paul Brian McCoy (2013). American Comic Book Chronicles: The 1980s (në anglisht). TwoMorrows Publishing. ISBN 9781605490465.

[3] Hayde (2009). Flights of Fantasy

[4] Tye (2012). Superman, p. 88: "[Harry Donenfeld] drafted Maxwell into Superman, Inc., first to oversee the licensing of toys and other products, then to bring the superhero into the world of broadcast."

[5] Scivally (2007). Superman on Film, Television, Radio and Broadway, p. 16: "Superman was brought to radio by Allen Ducovny, a press agent with Detective Comics, and Robert Maxwell (the pen name of Robert Joffe), a former pulp fiction author who was in charge of licensing the subsidiary rights of the company's comic book characters."

[6] Shembull: DC Comics Presents #3 (1978)

[radioserialep2-7] "Clark Kent, Reporter". The Adventures of Superman. Episodi 2 (në anglisht). 14 shkurt 1940. WOR.:
– Look! Look! There, in the sky! It's a man!
– Why, he's flying!
– It can't be! It's not possible!

[TCS106107-8] Daniels (1998), pp. 106–107.

[9] The Meteor From Krypton (June 1943). Per Hayde (2009): "Only one arc in 1943 managed to transcend its era: "The Meteor from Krypton." Debuting on June 3, it marked the debut of kryptonite..."

[10] Superman #61 Arkivuar prill 27, 2016, tek Wayback Machine at the Grand Comics Database. "Indexer notes ... Green Kryptonite introduced in this story."

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]