Sutra
Sutra ( sanskritisht: सूत्र, romanizimi: sūtra , fpf. 'fije' ) [1] në traditat letrare indiane i referohet një aforizmi ose një koleksioni aforizmash në formën e një doracaku ose, më gjerësisht, një doracaku ose teksti të përmbledhur. Sutrat janë një zhanër i teksteve të lashta dhe mesjetare indiane që gjenden në hinduizëm, budizëm dhe xhainizëm . [1]
Në hinduizëm, sutrat janë një lloj i veçantë i kompozimit letrar, një përmbledhje e deklaratave të shkurtra aforistike. Çdo sutra është një rregull i shkurtër, si një teoremë e distiluar në pak fjalë ose rrokje, rreth së cilës mund të thuren mësimet e ritualit, filozofisë, gramatikës ose ndonjë fushe dijeje. [1] [2] Sutrat më të vjetra të hinduizmit gjenden në shtresat Brahmana dhe Aranyaka të Vedave . [3] Çdo shkollë e filozofisë hindu, udhëzues vedik për ritet e kalimit, fusha të ndryshme të arteve, ligjit dhe etikës sociale kanë zhvilluar sutra përkatëse, të cilat ndihmojnë në mësimin dhe tejçimin e ideve nga një brez në tjetrin. [4] [5]
Në Budizëm, sutrat, të njohura edhe si sutta, janë shkrime kanonike, shumë prej të cilave konsiderohen si regjistrime të mësimeve gojore të Gautama Budës . Ato nuk janë aforistike, por janë mjaft të detajuara, ndonjëherë me përsëritje. Kjo mund të pasqyrojë një prejardhje nga sūkta vedike ose sanskrite (e folur mirë), në vend të konceptit sutra (fije). [6]
Në xhainizëm, sutrat, të njohura gjithashtu si suya, janë predikime kanonike të Mahavirës të përfshira në Agamasin xhain, si dhe në disa tekste normative të mëvonshme (post-kanonike). [7] [8]
Shembull i sutrave nga Vedanta Sutra
अथातो ब्रह्मजिज्ञासा ॥१.१.१॥
जन्माद्यस्य यतः ॥ १.१.२॥
शास्त्रयोनित्वात् ॥ १.१.३॥
तत्तुसमन्वयात् ॥ १.१.४॥
ईक्षतेर्नाशब्दम् ॥ १.१.५॥
- ^ a b c Monier Williams, Sanskrit English Dictionary, Oxford University Press, Entry for sutra, page 1241
- ^ Gabim referencash: Etiketë
<ref>e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajturawinternitz249 - ^ Max Muller, History of Ancient Sanskrit Literature, Oxford University Press, pages 108–113
- ^ Gabim referencash: Etiketë
<ref>e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajturagavinfloodaith54 - ^ White, David Gordon (2014). The Yoga Sutra of Patanjali: A Biography. Princeton University Press. fq. 194–195. ISBN 978-0-691-14377-4.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ K. R. Norman (1997), A philological approach to Buddhism: the Bukkyo Dendo Kyokai Lectures 1994. (Buddhist Forum, Vol. v.)London: School of Oriental and African Studies,p. 104
- ^ M. Whitney Kelting (2001). Singing to the Jinas: Jain Laywomen, Mandal Singing, and the Negotiations of Jain Devotion. Oxford University Press. fq. 111–112. ISBN 978-0-19-803211-3.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Padmanabh S. Jaini (1991). Gender and Salvation: Jaina Debates on the Spiritual Liberation of Women. University of California Press. fq. 32. ISBN 978-0-520-06820-9.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Radhakrishna, Sarvepalli (1960). Brahma Sutra, The Philosophy of Spiritual Life. fq. 227–232.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)
George Adams (1993), The Structure and Meaning of Bādarāyaṇa's Brahma Sūtras, Motilal Banarsidass, ISBN 978-81-208-0931-4, page 38 - ^ Original Sanskrit: Brahma sutra Bhasya Adi Shankara, Archive 2