Trashëgimia kulturore e Shqipërisë

Trashëgimia kulturore e Shqipërisë karakterizohet me një diversitet të pasur kulturor që pasqyron kontekstin e saj historik dhe gjeografik. Shqipëria është një vend me një trashëgimi të pasur kulturore, e cila është formësuar nga një histori e gjatë dhe një pozicion unik në Evropën Jugore. Trashëgimia kulturore e Shqipërisë përfshin një përzierje të ndikimeve nga kultura të ndryshme, duke filluar nga periudhat e lashta, e mesjetare, e deri te periudha moderne. Trashëgimia kulturore e Shqipërisë është një përzierje e traditave të lashta, ndikimeve historike dhe një shpirti rezistent që ka ruajtur identitetin e saj ndër shekuj. Kjo trashëgimi pasqyron një mozaik të pasur të kulturës dhe historisë, që vazhdon të jetë një burim krenarie për shqiptarët dhe një thesar për botën.

Rrënjët e lashta ilire

Artikulli kryesor: Ilirologjia

Shqiptarët e konsiderojnë veten pasardhës të ilirëve të lashtë, të cilët jetonin në territorin e Shqipërisë si dhe të trojeve përreth saj, të paktën prej vitit 2000 p.e.s. Me gjithë pushtimet shekullore dhe sundimin e huaj, ata kanë ruajtur identitetin e tyre etnik dhe veçorinë kulturore.

Vende historike dhe kulturore

1. Gjirokastra: I njohur si “Qyteti i Gurit”, Gjirokastra përmban arkitekturë osmane të ruajtur mirë dhe është një vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s.
2. Berati: Një vend tjetër i UNESCO-s, Berati është i famshëm për shtëpitë e tij osmane të ruajtura mirë dhe Kodikët e lashtë të Beratit, të cilët kanë vlera të rëndësishme historike dhe fetare.
3. Butrinti: Konsiderohet si një nga vendet më të rëndësishme arkeologjike në Shqipëri. Mbi fuqinë e pasurisë së pamasë të vlerave kulturore, historike dhe natyrore me një histori të konsiderueshme, Butrinti u shpall një vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s në vitin 1992 dhe më tej Park Kombëtar në 2000 nën drejtimin e Auron Tare, drejtorit të tij të parë. [6] [7]
4. Apolonia si vendbnim i lashtë është themeluar rreth vitit 600 para Krishtit, ndërdsa sot është një lokacion arkeologjik që mbulon 137 hektarë. Ajo përmban rrënoja të tilla si një hark triumfal, një bibliotekë, tempuj dhe një ndërtesë të këshillit të qytetit. Vendndodhja buzë lumit të Apolonisë e bëri atë një qendër jetike tregtare dhe ekonomike gjatë kohës së saj.
5. Kalaja e Krujës: Qendra historike e rezistencës shqiptare kundër Perandorisë Osmane, e drejtuar nga heroi kombëtar Skënderbeu.

Trashëgimia kulturore jomateriale

1. Folklori dhe traditat: baladat epike të kënduara nga burrat, veshjet tradicionale dhe kodet e forta shoqërore janë të gjitha aspekte të dashura.
2. Iso-polifonia: Ky stil unik i të kënduarit shumëpjesësh është një element i Trashëgimisë Kulturore Jomateriale të UNESCO-s.
3. Kodikët e Beratit: Këto dorëshkrime të lashta janë thelbësore për literaturën botërore biblike, liturgjike dhe hagjiografike2.
4. Artet pamore: Arti shqiptar ndërthur elementet tradicionale me ndikimet moderne. Shquhen ikonografia, afresket dhe arti popullor.

Muzetë dhe monumentet

Shiko gjithashtu: Lista e muzeumeve në Shqipëri dhe Lista e Monumenteve në Shqipëri

Shqipëria krenohet me një numër të madh muzeumesh dhe monumentesh që pasqyrojnë historinë e pasur të vendit, traditat kulturore dhe artistike si dhe gjetjet arkeologjike. Në përgjithësi ekzistojnë një varg muzeumesh dhe monumentesh me karakter arkeologjik, historik, etnografik dhe artistik.

Gjuha dhe letërsia

• Gjuha shqipe është një degë unike e familjes së gjuhëve indo-evropiane, me shkrimin dhe gramatikën e vet. Gjuha shqipe me rrënjët e saj unike indo-evropiane, luan një rol qendror në ruajtjen e identitetit kulturor.
• Letërsia shqipe ka një histori të pasur, me poetë, romancierë dhe dramaturgë të shquar.

Harmonia dhe trashëgimia fetare

• Harmonia fetare: Shqipëria njihet për tolerancën dhe diversitetin e saj fetar, me një histori bashkëjetese mes myslimanëve, të krishterëve dhe sufive bektashi.
• Kishat dhe Xhamitë historike: Xhamia e Et'hem Beut në Tiranë dhe manastiret ortodokse mesjetare janë objekte të dukshme fetare.

Kuzhina shqiptare

• Kuzhina shqiptare: Ushqimi shqiptar pasqyron ndikimet mesdhetare dhe ballkanike. Pjatat si byreku (pastë e shijshme), tavë kosi (qengji i pjekur me kos) dhe qofte (qofte) janë të njohura.

Shih edhe

• Lista e Monumenteve në Shqipëri
• Trashëgimia Kulturore pa Kufij (CHwB Albania)
• Kryevepra të trashëgimisë kulturore shpirtërore shqiptare