Wikipedia

Vaksina Pfizer–BioNTech kundër COVID-19

   

Vaksina Pfizer–BioNTech kundër COVID-19, e shitur me emrin e markës Comirnaty, [1] [2] është një vaksinë COVID-19 e llojit mRNA, e zhvilluar nga kompania gjermane e bioteknologjisë BioNTech . Për zhvillimin e saj, BioNTech bashkëpunoi me kompaninë amerikane Pfizer për të kryer prova klinike, për lehtësim në logjistikë dhe prodhim. [3] [4] Është e autorizuar për përdorim te personat e moshës pesë vjeç e lart në disa juridiksione, [5] dymbëdhjetë vjeç e lart në disa juridiksione, dhe për njerëzit gjashtëmbëdhjetë vjeç e lart në juridiksione të tjera, [1] [6] [7] [8] për të siguruar mbrojtje kundër COVID-19, të shkaktuar nga infeksioni me virusin SARS-CoV-2 . [1] Vaksina jepet me injeksion intramuskular . Ajo përbëhet nga mRNA (modARN) e modifikuar nga nukleozidet që kodon një formë të mutuar të proteinës spike me gjatësi të plotë të SARS-CoV-2, e cila është e kapsuluar në nanogrimca lyre . [9] Këshillat fillestare treguan se vaksinimi kërkonte dy doza të dhëna 21 ditë larg, [10] [11] [12] por intervali më vonë u zgjat deri në 42 ditë në SHBA, [13] dhe deri në katër muaj në Kanada. [14]

Provat klinike filluan në prill 2020; [10] deri në nëntor 2020, vaksina ka hyrë në fazën<span about="#mwt444" class="nowrap" data-cx="[{&quot;adapted&quot;:true,&quot;targetExists&quot;:true,&quot;mandatoryTargetParams&quot;:[],&quot;optionalTargetParams&quot;:[]}]" data-mw="{&quot;parts&quot;:[{&quot;template&quot;:{&quot;target&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Nbsp&quot;,&quot;href&quot;:&quot;./Stampa:Nbsp&quot;},&quot;params&quot;:{},&quot;i&quot;:0}}]}" data-ve-no-generated-contents="true" id="mwpA" typeof="mw:Transclusion"><span typeof="mw:Entity"> </span></span>III të provës klinike, me mbi 40,000 njerëz pjesëmarrës. Një analizë e përkohshme e të dhënave të studimit tregoi një efikasitet të mundshëm prej 91.3% në parandalimin e infeksionit simptomatik brenda shtatë ditëve nga një dozë e dytë dhe asnjë shqetësim serioz për sigurinë. [12] Shumica e efekteve anësore janë të lehta deri në mesatare dhe zhduken brenda pak ditësh. [1] [15] Më të zakonshmet përfshijnë dhimbje të lehta deri në mesatare në vendin e injektimit, lodhje dhe dhimbje koke. [16] [17] Raportet e efekteve anësore serioze, të tilla si reaksionet alergjike, janë shumë të rralla [a] dhe nuk janë raportuar komplikime afatgjata. [1] [19]

Vaksina është vaksina e parë kundër COVID ‑ 19 e autorizuar nga një autoritet i rreptë rregullator për përdorim urgjent [20] [21] dhe e para e pranuar për përdorim të rregullt. [22] Në Dhjetor 2020, Mbretëria e Bashkuar ishte vendi i parë që autorizoi përdorimin e tij në baza urgjente. [19] Është i autorizuar për përdorim në disa nivele në shumicën e vendeve. [23] [24] [25] [26] Më 23 gusht 2021, vaksina Pfizer–BioNTech u bë vaksina e parë për COVID-19 që u miratua në Shtetet e Bashkuara nga Administrata e Ushqimit dhe Barnave (FDA) për individë të moshës gjashtëmbëdhjetë vjeç e lart. [27] [2] [28]


Në gusht 2022, një version bivalent i vaksinës (Pfizer-BioNTech COVID-19 Vaccine, Bivalent) u autorizua për përdorim si një dozë përforcuese te individët e moshës dymbëdhjetë vjeç e lart në Shtetet e Bashkuara. [29] Në shtator 2022, versioni BA.1 i vaksinës bivalente (Comirnaty Original/Omicron BA.1 ose tozinameran/riltozinameran) [30] u autorizua si një përforcues për përdorim në Mbretërinë e Bashkuar për njerëzit e moshës dymbëdhjetë vjeç e lart. [31] [32] [33] Në shtator 2022, Bashkimi Evropian autorizoi versionet përforcuese BA.1 dhe BA.4/BA.5 (tozinameran/famtozinameran) të vaksinës bivalente për njerëzit e moshës dymbëdhjetë vjeç e lart. [1] [34] [35]

Përdorimi mjekësor

Redakto

Vaksina Pfizer–BioNTech COVID-19 përdoret për të siguruar mbrojtje kundër COVID-19, të shkaktuar nga infeksioni me virusin SARS-CoV-2, duke shkaktuar një përgjigje imune ndaj antigjenit S. [1] Vaksina përdoret për të reduktuar sëmundshmërinë dhe vdekshmërinë nga COVID-19.

Vaksina furnizohet në një shishe me shumë doza si "një suspension i ngrirë për injeksion intramuskular, steril, pa konservues, i bardhë në të bardhë". [36] Duhet të shkrihet në temperaturën e dhomës dhe të hollohet me kripë normale përpara administrimit.

Vaksinimi fillestar përbëhet nga dy doza. Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) rekomandon një interval prej tre deri në katër javë ndërmjet dozave. Vonesa e dozës së dytë deri në dymbëdhjetë javë rrit imunogjenitetin, edhe tek të rriturit më të vjetër, ndaj të gjitha varianteve shqetësuese . [37] Autorët e studimit Pitch mendojnë se intervali optimal kundër variantit Delta është rreth tetë javë, me intervale më të gjata duke i lënë receptorët të prekshëm ndërmjet dozave. [37]

Një dozë e tretë, e katërt ose e pestë mund të shtohet në disa vende. [38] [39] [40] [41]

Efektiviteti

Redakto

Një studim test-negativ [note 1] rast-kontroll i publikuar në gusht 2021, zbuloi se dy doza të vaksinës BNT162b2 (Pfizer) kishin 93.7% efektivitet kundër sëmundjes simptomatike të shkaktuar nga varianti alfa (B.1.1.7) dhe 88.0% efektiviteti kundër sëmundjes simptomatike të shkaktuar nga varianti delta (B.1.617.2). [42] Veçanërisht, efektiviteti pas një doze të vetme të vaksinës Pfizer ishte 48,7% kundër alfa dhe 30,7% kundër delta, i ngjashëm me efektivitetin e siguruar nga një dozë e vaksinës ChAdOx1 nCoV-19. [43]

Më 27 gusht, Qendra e SHBA për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC) publikoi një studim që raportonte se efektiviteti kundër infeksionit u ul nga 91% në 66%, kur varianti Delta u bë

mbizotërues në SHBA.

Nëse nuk tregohet ndryshe, vlerësimet e mëposhtme të efektivitetit janë tregues të efektivitetit klinik dy javë pas dozës së dytë. Një vaksinë përgjithësisht konsiderohet efektive nëse vlerësimi është ≥50% me një kufi më të ulët >30% të intervalit të besimit 95%. [44] Efektiviteti përgjithësisht pritet të ulet ngadalë me kalimin e kohës. [45]

Stampa:Shade   Stampa:Shade   Stampa:Shade
Symptomatic Stampa:Shade colspan="2" Stampa:Shade Stampa:Shade   Stampa:Shade
Hospitalization Stampa:Shade Stampa:Shade Stampa:Shade Stampa:Shade   Stampa:Shade
2 Asymptomatic Stampa:Shade Stampa:Shade   Stampa:Shade   Stampa:Shade
Symptomatic Stampa:Shade colspan="2" Stampa:Shade Stampa:Shade Stampa:Shade Stampa:Shade
Hospitalization Stampa:Shade Stampa:Shade Stampa:Shade Stampa:Shade Stampa:Shade Stampa:Shade
3[upper-alpha 1] Symptomatic       Stampa:Shade Stampa:Shade  

Më 12 nëntor, Public Health England raportoi një reduktim të mundshëm, por jashtëzakonisht të vogël të efektivitetit kundër sëmundjes simptomatike nga nënlinja Delta AY.4.2 në intervale më të gjata pas dozës së dytë.

Më 21 tetor, një provë e fazës 3 tregoi se një dozë përforcuese e dhënë afërsisht 11 muaj pas dozës së dytë rivendosi efektin mbrojtës në nivelin 96% kundër sëmundjes simptomatike nga varianti Delta. [46] [47]

Më 8 dhjetor, Pfizer dhe BioNTech raportuan se të dhënat paraprake treguan se një dozë e tretë e vaksinës do të siguronte një nivel të ngjashëm të antitrupave neutralizues kundër variantit Omicron siç shihet pas dy dozave kundër varianteve të tjera. [48]

Më 14 dhjetor, siguruesi privat shëndetësor Discovery Health, në bashkëpunim me Këshillin e Kërkimeve Mjekësore të Afrikës së Jugut, raportoi se të dhënat e botës reale nga më shumë se 211,000 raste të COVID-19 në Afrikën e Jugut, nga të cilat 78,000 ishin të variantit Omicron, tregojnë se efektiviteti ndaj variantit pas dy dozave është rreth 70% kundrejt shtrimit në spital dhe 33% kundër sëmundjes simptomatike. Mbrojtja ndaj shtrimit në spital mbahet për të gjitha moshat dhe grupet me sëmundje shoqëruese. [49]

Popullata specifike

Redakto

Bazuar në rezultatet e një studimi paraprak, Qendra Amerikane për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC) rekomandojnë që gratë shtatzëna të vaksinohen me vaksinën COVID ‑ 19. [50] [51]

Një deklaratë e Agjencisë Rregullatore të Barnave dhe Produkteve të Kujdesit Shëndetësor Britanik (MHRA) dhe Komisionit për Barnat Njerëzore (CHM) raportuan se të dy agjencitë kishin arritur në një përfundim se vaksina është e sigurt dhe efektive për fëmijët e moshës 12 deri në 15 vjeç. [52] [53]

Më 19 maj 2021, ekspertët e porositur nga Agjencia Norvegjeze e Barnave arritën në përfundimin se vaksina Pfizer-BioNTech është shkaku i mundshëm i dhjetë vdekjeve të pacientëve të moshuar të dobët në shtëpitë norvegjeze të pleqve. Ata thanë se njerëzit me jetëgjatësi shumë të shkurtër kanë pak për të përfituar nga vaksinimi, duke pasur një rrezik real të reaksioneve negative në ditët e fundit të jetës dhe të vdesin më herët. [54]

Një raport i vitit 2021 nga Qeveria e Uellsit të Ri Jugor ( NSW Health ) në Australi zbuloi se vaksina Pfizer-BioNTech është e sigurt për persona me forma të ndryshme të mungesës së imunitetit ose imunosupresionit, megjithëse vëren se të dhënat për grupet në fjalë janë të kufizuara, për shkak të përjashtimit të tyre nga shumë prej provave të mëparshme të vaksinave të mbajtura në 2020. NSW vë në dukje se Organizata Botërore e Shëndetësisë këshillon që vaksina është ndër tre vaksinat kundër COVID-19 (krahas asaj të Moderna dhe AstraZeneca ) që e gjykon të sigurt për t'u dhënë individëve me imunitet të kompromentuar dhe se konsensusi i ekspertëve në përgjithësi rekomandon vaksinimin e tyre. Raporti thekson se vaksinat ishin në gjendje të gjeneronin një përgjigje imune tek ata individë, megjithëse vë në dukje gjithashtu se kjo përgjigje është më e dobët sesa në ato që nuk janë të imunokompromentuar. Ai rekomandon që grupet specifike të pacientëve, si ata me kancer, sëmundje inflamatore të zorrëve dhe sëmundje të ndryshme të mëlçisë, të kenë përparësi në oraret e vaksinimit ndaj pacientëve të tjerë që nuk i kanë këto kushte. [55]

Më 20 shtator 2021, Pfizer njoftoi se një provë klinike e kryer në më shumë se 2200 fëmijë të moshës 5–11 vjeç ka gjeneruar një përgjigje "të fortë" dhe është e sigurt. [56]

Efektet anësore

Redakto

Në provat e mëdha të fazës 3 për vaksinën nuk u raportuan gjetje serioze të sigurisë dhe u vërejt një incidencë e ulët e ngjarjeve të padëshiruara serioze. [12] [57]

Shumica e efekteve anësore të vaksinës Pfizer-BioNTech COVID ‑ 19 janë të lehta deri në mesatare në ashpërsi dhe zhduken brenda pak ditësh. [15] [1] Ato janë të ngjashme me vaksinat e tjera të të rriturve dhe janë shenja normale që trupi po ndërton mbrojtje ndaj virusit. [15] Gjatë provave klinike, efektet anësore të zakonshme që prekin më shumë se 1 në 10 persona janë (sipas frekuencës): dhimbje dhe ënjtje në vendin e injektimit, lodhje, dhimbje koke, dhimbje muskujsh, të dridhura, dhimbje kyçesh dhe ethe. Temperatura është më e zakonshme pas dozës së dytë. [58]

Agjencia Evropiane e Barnave (EMA) shqyrton rregullisht të dhënat për sigurinë e vaksinës. Raporti i sigurisë i publikuar më 8 shtator 2021, nga EMA bazohej në mbi 392 milion doza të administruara në Bashkimin Evropian. [1] Sipas EMA "përfitimet e Comirnaty në parandalimin e COVID ‑ 19 vazhdojnë të tejkalojnë çdo rrezik dhe nuk ka ndryshime të rekomanduara në lidhje me përdorimin e kësaj vaksine". [1] Efektet anësore të rralla (që mund të prekin deri në 1 në 1000 njerëz) përfshijnë rënien e përkohshme të fytyrës në një anë dhe reaksione alergjike të tilla si urtikarie ose ënjtje të fytyrës. [1]

Alergji

Redakto

Mbindjeshmëria e dokumentuar ndaj polietilen glikolit (PEG) (një alergji shumë e rrallë) renditet si kundërindikacion për vaksinën Pfizer për COVID-19. [59] Reaksione të rënda alergjike janë vërejtur në afërsisht njëmbëdhjetë raste për çdo milion doza të vaksinës së administruar. [60] [61] Sipas një raporti nga Qendrat Amerikane për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve, 71% e atyre reaksioneve alergjike ndodhën brenda 15 minutave pas vaksinimit dhe kryesisht (81%) në mesin e njerëzve me një histori të dokumentuar të alergjive ose reaksioneve alergjike. [60] Agjencia Rregullatore e Barnave dhe Produkteve të Kujdesit Shëndetësor të Mbretërisë së Bashkuar (MHRA) këshilloi më 9 Dhjetor 2020 që njerëzit që kanë një histori të reaksioneve alergjike "të rëndësishme" nuk duhet të marrin vaksinën Pfizer–BioNTech COVID ‑ 19. [62] [63] [64] Më 12 dhjetor, rregullatori kanadez ndoqi shembullin, duke vënë në dukje se: "Të dy individët në Mbretërinë e Bashkuar kishin një histori të reaksioneve të rënda alergjike dhe mbanin autoinjektorë adrenaline. Ata të dy u trajtuan dhe u shëruan.” [65]

Miokarditi

Redakto

Në qershor 2021, Ministria e Shëndetësisë e Izraelit njoftoi një lidhje të mundshme midis dozës së dytë dhe miokarditit në një grup të vogël meshkujsh 16-30 vjeç. [66] Midis dhjetorit 2020 dhe majit 2021, kishte 55 raste të miokarditit për 1 milion njerëz që u vaksinuan, 95% e të cilëve u klasifikuan si të butë dhe shumica kaluan jo më shumë se katër ditë në spital. [66] Që nga prilli 2021, numri në rritje i rasteve të miokarditit dhe perikarditit është raportuar në Shtetet e Bashkuara në rreth 13 për 1 milionë të rinj, kryesisht meshkuj dhe mbi moshën 16 vjeç, pas vaksinimit me vaksinën Pfizer–BioNTech ose Moderna . [67] Shumica e individëve të prekur shërohen shpejt me trajtim dhe pushim adekuat. [68]

Farmakologjia

Redakto

Teknologjia BioNTech për vaksinën BNT162b2 bazohet në përdorimin e mRNA të modifikuar nga nukleozidet (modRNA) e cila kodon një formë të mutuar të proteinës spike me gjatësi të plotë që gjendet në sipërfaqen e virusit SARS-CoV-2, [69] duke shkaktuar një përgjigje imunitare kundër infeksionit nga proteina e virusit. [70]

Sekuenca

Redakto

Sekuenca e modARN-së e vaksinës është e gjatë 4284 nukleotide. [71] Ajo përbëhet nga një kapak me pesë prime ; një rajon pesë prim të papërkthyer që rrjedh nga sekuenca e alfa globinës njerëzore ; një peptid sinjali (bazat 55-102) dhe dy zëvendësime të prolinës (K986P dhe V987P, të emërtuara "2P") që bëjnë që spiku të adoptojë një konformacion të stabilizuar nga prefuzioni duke reduktuar aftësinë e shkrirjes së membranës, duke rritur shprehjen dhe duke stimuluar antitrupat neutralizues; [9] [72] një gjen i optimizuar nga kodoni i proteinës spike me gjatësi të plotë të SARS-CoV-2 (bazat 103-3879); e ndjekur nga një tre rajon kryesor i papërkthyer (bazat 3880-4174) të kombinuara nga AES dhe mtRNR1 të zgjedhur për rritjen e shprehjes së proteinave dhe stabilitetit të mRNA [73] dhe një bisht poli(A) që përmban 30 mbetje adenozine, një sekuencë lidhëse 10-nukleotide dhe 70 mbetje të tjera adenozine (bazat 4175-4284). [71] Sekuenca nuk përmban mbetje uridine ; ato zëvendësohen nga 1-metil-3'-pseudouridil . [71] Zëvendësimet e prolinës 2P në proteinat e majës u zhvilluan fillimisht për një vaksinë të sindromës së frymëmarrjes në Lindjen e Mesme (MERS) nga studiues në Qendrën Kërkimore të Vaksinave të Institutit Kombëtar të Alergjisë dhe Sëmundjeve Infektive, Scripps Research dhe ekipi i Jason McLellan (në Universitet i Teksasit në Austin, më parë në Kolegjin Dartmouth ). [72]

Prodhimtaria

Redakto
 
Një ushtar amerikan që mban vaksinën Pfizer–BioNTech

Pfizer dhe BioNTech po e prodhojnë vaksinën në objektet e tyre në Shtetet e Bashkuara dhe në Evropë. Licenca për shpërndarjen dhe prodhimin e vaksinës në Kinë u ble nga Fosun, së bashku me investimin e saj në BioNTech. [4] [74]

Në shkurt 2021, BioNTech njoftoi se do të rriste prodhimin me më shumë se 50% për të prodhuar 2 miliardë doza në 2021, [75] u rritën përsëri në fund të marsit në 2.5 miliardë doza në 2021. [76]

BioNTech njoftoi në shtator 2020, se kishte nënshkruar një marrëveshje për të blerë një strukturë prodhuese në Marburg, Gjermani, nga Novartis për të zgjeruar kapacitetin e tyre të prodhimit të vaksinave. [77] Pasi të jetë plotësisht funksional, objekti do të prodhojë deri në 750 milion doza në vit, ose më shumë se 60 milion doza në muaj. Vendi do të jetë objekti i tretë i BioNTech në Evropë që prodhon vaksinën, ndërsa Pfizer operon të paktën katër vende prodhimi në Shtetet e Bashkuara dhe Evropë. [77]

Në fund të prillit 2021, u raportua se Pfizer kishte filluar të eksportonte doza vaksinash në Meksikë dhe Kanada nga uzina Kalamazoo, e cila është shumë më afër gjeografikisht me të dy vendet sesa fabrika Puurs. [78]

Logjistika

Redakto

Vaksina jepet në shishe që, pasi hollohen, përmbajnë 2.25 mL vaksinë, që përmban 0.45 mL lëng të ngrirë dhe 1.8 ml hollues. [79] Sipas etiketës së shisheve, çdo shishe përmban pesë 0.3 Doza mL, megjithatë vaksina e tepërt mund të përdoret për një, ose ndoshta dy, doza shtesë. [79] Agjencia Italiane e Barnave autorizoi zyrtarisht përdorimin e dozave të tepërta të mbetura brenda shisheve të vetme. [80] Autoriteti Shëndetësor Danez lejon përzierjen e dozave të pjesshme nga dy shishe. [81] Që nga 8 Janar 2021, çdo shishe përmban gjashtë doza. [82] [83] [84] Në Shtetet e Bashkuara, flakonet do të numërohen si pesë doza kur shoqërohen me shiringa të rregullta dhe si gjashtë doza kur shoqërohen me shiringa me hapësirë të ulët. [85]

 
Vaksina Pfizer-BioNTech duhet të mbahet në temperatura jashtëzakonisht të ulëta për të siguruar efektivitetin, afërsisht midis -80 dhe -60 °C.

Vaksina mund të ruhet nga 2 to 8 °C (36 to 46 °F) për tridhjetë ditë përpara përdorimit [86] [87] dhe në 25 °C (77 °F) [88] ose 30 °C (86 °F) [89] deri në dy orë përpara përdorimit. Gjatë shpërndarjes, vaksina ruhet në kontejnerë të posaçëm që mbajnë temperatura ndërmjet −80 and −60 °C (−112 and −76 °F) . [90]

Historia

Redakto

Përpara vaksinave kundër COVID ‑ 19, një vaksinë për një sëmundje infektive nuk ishte prodhuar kurrë më parë në më pak se disa vjet dhe nuk ekzistonte asnjë vaksinë për parandalimin e një infeksioni koronavirus te njerëzit. [91] Virusi SARS-CoV-2, i cili shkakton COVID ‑ 19, u zbulua në dhjetor 2019, [92] dhe BioNTech filloi zhvillimin e një vaksine COVID ‑ 19 më 10 janar 2020, kur sekuencat gjenetike SARS-CoV-2 u lëshuan nga Qendra Kineze për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve nëpërmjet GISAID, [16] [93] [94] duke shkaktuar një përgjigje urgjente ndërkombëtare për t'u përgatitur për një shpërthim dhe për të përshpejtuar zhvillimin e vaksinave parandaluese. [95] [96]

Zhvillimi i vaksinës filloi kur themeluesi i BioNTech Uğur Şahin lexoi një artikull në revistën mjekësore The Lancet që e bindi atë se koronavirusi COVID ‑ 19 në Kinë së shpejti do të bëhej një pandemi globale, kështu që ai u bëri thirrje shkencëtarëve në kompani që të anulonin pushimet e tyre dhe të fillonin zhvillimin e një vaksine kundër COVID ‑ 19 në janar 2020. [97] BioNTech filloi programin e saj 'Project Lightspeed' për të zhvilluar një vaksinë kundër virusit të ri COVID ‑ 19 bazuar në teknologjinë e tij tashmë të krijuar mRNA, [98] të cilën ata e kishin zhvilluar që kur studiuesi kryesor i mRNA Katalin Karikó iu bashkua kompanisë në 2013. [99] Disa variante të vaksinës u krijuan në laboratorët e tyre në Mainz dhe 20 prej tyre iu prezantuan ekspertëve të Institutit Paul Ehrlich në Langen . [100]

Ndërkohë, që nga viti 2018, Pfizer kishte punuar me BioNTech për zhvillimin e një vaksine mRNA për gripin, por drejtuesit ekzekutivë të dy kompanive nuk u njohën personalisht derisa u shfaq COVID-19. [101] Pas disa telefonatave, CEO i Pfizer, Albert Bourla dhe Şahin ranë dakord që kompanitë e tyre do të punonin së bashku në zhvillimin e vaksinës COVID-19 të BioNTech. [101] Për tmerrin e avokatëve të Pfizer, të dy ranë dakord të fillonin punën menjëherë, sepse koha ishte thelbësore, pa asnjë marrëveshje ligjore zyrtare me shkrim për të qeverisur bashkëpunimin e ri. [101] BioNTech ia transferoi njohuritë e saj Pfizer ditën tjetër. [101] Një letër qëllimi u nënshkrua tre javë më vonë, dhe marrëveshja formale tregtare midis Pfizer dhe BioNTech për vaksinën COVID-19 u nënshkrua në janar 2021. [101]

Sipas Pfizer, kërkimi dhe zhvillimi për vaksinën kushtojnë afër US$1 miliardë.

Dezinformata

Redakto

Videot në platformat e ndarjes së videove qarkulluan rreth majit të vitit 2021 që tregonin njerëz dhe magnetë tëngjiten në krahët e tyre pas marrjes së vaksinës, pë demonstruar teorinë e konspiracionit që vaksinat përmbajnë mikroçipe, por këto video janë verifikuar si të rreme. [102] [103] [104] [105]

Referime

Redakto
  1. ^ a b c d e f g h i j k "Comirnaty EPAR". European Medicines Agency (EMA). Arkivuar nga origjinali më 18 dhjetor 2021. Marrë më 18 qershor 2022. {{cite web}}: Mospërputhje stampash kohore te |archive-date= / |archive-url=; sugjerohet 18 qershor 2022 (Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ a b "FDA Approves First COVID-19 Vaccine". Press release. 23 gusht 2021. https://www.fda.gov/news-events/press-announcements/fda-approves-first-covid-19-vaccine. Retrieved 23 gusht 2021. 
  3. ^ "What you need to know about BioNTech – the European company behind Pfizer's Covid-19 vaccine". CNBC. 11 nëntor 2020. Arkivuar nga origjinali më 4 mars 2021. Marrë më 14 janar 2021. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ a b "Pfizer's early data shows vaccine is more than 90% effective". The New York Times. 9 nëntor 2020. Arkivuar nga origjinali më 23 nëntor 2020. Marrë më 9 nëntor 2020. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ "CDC Recommends Pediatric COVID-19 Vaccine for Children 5 to 11 Years". Press release. 2 nëntor 2021. https://www.cdc.gov/media/releases/2021/s1102-PediatricCOVID-19Vaccine.html. Retrieved 4 nëntor 2021. 
  6. ^ "Regulatory Decision Summary - Pfizer-BioNTech COVID-19 Vaccine". Health Canada. 5 maj 2021. Arkivuar nga origjinali më 12 maj 2021. Marrë më 11 maj 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ "First COVID-19 vaccine approved for children aged 12 to 15 in EU". Press release. 28 maj 2021. https://www.ema.europa.eu/en/news/first-covid-19-vaccine-approved-children-aged-12-15-eu. Retrieved 29 maj 2021. 
  8. ^ "Information for UK recipients on Pfizer/BioNTech COVID-19 vaccine". Medicines and Healthcare products Regulatory Agency (MHRA). 8 dhjetor 2020. Arkivuar nga origjinali më 30 maj 2021. Marrë më 29 maj 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ a b Walsh EE, Frenck RW, Falsey AR, Kitchin N, Absalon J, Gurtman A, etj. (tetor 2020). "Safety and Immunogenicity of Two RNA-Based Covid-19 Vaccine Candidates". The New England Journal of Medicine. 383 (25): 2439–50. doi:10.1056/NEJMoa2027906. PMC 7583697. PMID 33053279. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  10. ^ a b "Study to Describe the Safety, Tolerability, Immunogenicity, and Efficacy of RNA Vaccine Candidates Against COVID-19 in Healthy Individuals". 30 prill 2020. Arkivuar nga origjinali më 11 tetor 2020. Marrë më 5 gusht 2021. {{cite journal}}: Burimi journal ka nevojë për |journal= (Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  11. ^ "Pfizer says experimental COVID-19 vaccine is more than 90% effective". NPR.org. NPR. 9 nëntor 2020. Arkivuar nga origjinali më 9 nëntor 2020. Marrë më 9 nëntor 2020. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  12. ^ a b c "Covid-19 vaccine from Pfizer and BioNTech is strongly effective, early data from large trial indicate". Stat News. 9 nëntor 2020. Arkivuar nga origjinali më 9 nëntor 2020. Marrë më 9 nëntor 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  13. ^ "CDC: Gap Between Vaccine Doses Could Be 6 Weeks". WebMD. 22 janar 2021. Arkivuar nga origjinali më 4 maj 2021. Marrë më 8 korrik 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  14. ^ "Canada vaccine panel recommends 4 months between COVID doses". ABC News. 4 mars 2021. Arkivuar nga origjinali më 26 korrik 2021. Marrë më 9 korrik 2021. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  15. ^ a b c "Pfizer-BioNTech COVID-19 Vaccine (also known as Comirnaty) Overview and Safety". U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 19 nëntor 2021. Arkivuar nga origjinali më 6 dhjetor 2021. Marrë më 27 shtator 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  16. ^ a b Polack FP, Thomas SJ, Kitchin N, Absalon J, Gurtman A, Lockhart S, etj. (dhjetor 2020). "Safety and Efficacy of the BNT162b2 mRNA Covid-19 Vaccine". N Engl J Med. 383 (27): 2603–15. doi:10.1056/NEJMoa2034577. PMC 7745181. PMID 33301246. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  17. ^ "Questions and Answers About Pfizer–BioNTech COVID-19 Vaccine". Pfizer. Arkivuar nga origjinali më 23 dhjetor 2020. Marrë më 16 dhjetor 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  18. ^ "Adverse reactions to drugs". British National Formulary. Arkivuar nga origjinali më 16 shkurt 2021. Marrë më 19 dhjetor 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  19. ^ a b "Coronavirus vaccine". National Health Service. 7 dhjetor 2020. Arkivuar nga origjinali më 7 dhjetor 2020. Marrë më 7 dhjetor 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  20. ^ Medicines and Healthcare products Regulatory Agency (MHRA) (2 dhjetor 2020). "UK medicines regulator gives approval for first UK COVID-19 vaccine". Press release. https://www.gov.uk/government/news/uk-medicines-regulator-gives-approval-for-first-uk-covid-19-vaccine. Retrieved 2 dhjetor 2020. 
  21. ^ "UK approves Pfizer/BioNTech Covid vaccine for rollout next week". The Guardian. 2 dhjetor 2020. Arkivuar nga origjinali më 2 dhjetor 2020. Marrë më 14 dhjetor 2020. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  22. ^ Swiss Agency for Therapeutic Products (Swissmedic) (19 dhjetor 2020). "Swissmedic grants authorisation for the first COVID-19 vaccine in Switzerland". Press release. https://www.bag.admin.ch/bag/en/home/das-bag/aktuell/medienmitteilungen.msg-id-81761.html. Retrieved 19 dhjetor 2020. 
  23. ^ "COVID-19 Vaccine Tracker: Pfizer/BioNTech: BNT162b2". McGill University. Arkivuar nga origjinali më 8 maj 2021. Marrë më 8 maj 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  24. ^ "Pfizer–BioNTech COVID-19 Vaccine". U.S. Food and Drug Administration (FDA). 3 shkurt 2021. Arkivuar nga origjinali më 14 janar 2021. Marrë më 5 shkurt 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  25. ^ "F.D.A. Clears Pfizer Vaccine, and Millions of Doses Will Be Shipped Right Away". The New York Times. 20 nëntor 2020. Arkivuar nga origjinali më 12 dhjetor 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  26. ^ Australian Government Department of Health (24 janar 2021). "About the Pfizer/BioNTech COVID-19 vaccine". Australian Government Department of Health. Arkivuar nga origjinali më 23 maj 2021. Marrë më 31 maj 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  27. ^ "Comirnaty". U.S. Food and Drug Administration (FDA). 23 gusht 2021. STN: 125742. Arkivuar nga origjinali më 3 dhjetor 2021. Marrë më 23 gusht 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  28. ^ "FDA grants full approval to Pfizer/BioNTech Covid-19 vaccine, opening door to more vaccine mandates". CNN. 23 gusht 2021. Arkivuar nga origjinali më 23 gusht 2021. Marrë më 23 gusht 2021. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  29. ^ "CDC Recommends the First Updated COVID-19 Booster". Press release. 1 shtator 2022. https://www.cdc.gov/media/releases/2022/s0901-covid-19-booster.html. Retrieved 2 shtator 2022. 
  30. ^ "Comirnaty Original/Omicron BA.1 15/15 micrograms per dose dispersion for injection COVID-19 mRNA Vaccine (nucleoside modified) - Summary of Product Characteristics (SmPC)". (emc). 5 shtator 2022. Arkivuar nga origjinali më 21 tetor 2022. Marrë më 21 tetor 2022. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  31. ^ Medicines and Healthcare products Regulatory Agency (MHRA) (3 shtator 2022). "Pfizer/BioNTech bivalent COVID-19 booster approved by UK medicines regulator". Press release. https://www.gov.uk/government/news/pfizerbiontech-bivalent-covid-19-booster-approved-by-uk-medicines-regulator. Retrieved 5 shtator 2022. 
  32. ^ "Regulatory approval of Pfizer/BioNTech bivalent Original/Omicron booster vaccine". Medicines and Healthcare products Regulatory Agency (MHRA). 3 shtator 2022. Marrë më 5 shtator 2022. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  33. ^ European Medicines Agency (EMA) (1 shtator 2022). "First adapted COVID-19 booster vaccines recommended for approval in the EU". Press release. https://www.ema.europa.eu/en/news/first-adapted-covid-19-booster-vaccines-recommended-approval-eu. Retrieved 3 shtator 2022. 
  34. ^ "Comirnaty". Union Register of medicinal products. European Commission. Arkivuar nga origjinali më 24 janar 2021. Marrë më 8 janar 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  35. ^ "EMA recommends standard marketing authorisations for Comirnaty and Spikevax COVID-19 vaccines". Press release. 16 shtator 2022. https://www.ema.europa.eu/en/news/ema-recommends-standard-marketing-authorisations-comirnaty-spikevax-covid-19-vaccines. Retrieved 18 shtator 2022.  Text was copied from this source which is copyright European Medicines Agency. Reproduction is authorized provided the source is acknowledged.
  36. ^ Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura FDA EUA Report
  37. ^ a b "Pfizer vaccine second dose has 'sweet spot' after eight weeks, UK scientists say". The Guardian. 22 korrik 2021. Arkivuar nga origjinali më 18 nëntor 2021. Marrë më 26 korrik 2021. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  38. ^ "COVID-19 Vaccines for Moderately or Severely Immunocompromised People". U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 13 gusht 2021. Arkivuar nga origjinali më 10 dhjetor 2021. Marrë më 13 gusht 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  39. ^ "Comirnaty and Spikevax: EMA recommendations on extra doses and boosters". European Medicines Agency (EMA). 4 tetor 2021. Arkivuar nga origjinali më 11 dhjetor 2021. Marrë më 4 tetor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  40. ^ "Sweden: 5th COVID-19 shot to people over 65, pregnant women". ABC News. Associated Press. 24 maj 2022. Arkivuar nga origjinali më 18 qershor 2022. Marrë më 18 qershor 2022. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  41. ^ "Finland recommends fifth COVID booster for vulnerable patients". Euractiv. 17 qershor 2022. Arkivuar nga origjinali më 18 qershor 2022. Marrë më 18 qershor 2022. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  42. ^ Lopez Bernal J, Andrews N, Gower C, Gallagher E, Simmons R, Thelwall S, etj. (gusht 2021). "Effectiveness of Covid-19 Vaccines against the B.1.617.2 (Delta) Variant". The New England Journal of Medicine. 385 (7): 585–594. doi:10.1056/NEJMoa2108891. PMC 8314739. PMID 34289274. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  43. ^ Evans SJ, Jewell NP (gusht 2021). "Vaccine Effectiveness Studies in the Field". The New England Journal of Medicine. 385 (7): 650–651. doi:10.1056/NEJMe2110605. PMC 8314732. PMID 34289269. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  44. ^ Krause P, Fleming TR, Longini I, Henao-Restrepo AM, Peto R, Dean NE, etj. (12 shtator 2020). "COVID-19 vaccine trials should seek worthwhile efficacy". The Lancet. 396 (10253): 741–743. doi:10.1016/S0140-6736(20)31821-3. ISSN 0140-6736. PMC 7832749. PMID 32861315. WHO recommends that successful vaccines should show an estimated risk reduction of at least one-half, with sufficient precision to conclude that the true vaccine efficacy is greater than 30%. This means that the 95% CI for the trial result should exclude efficacy less than 30%. Guidance from the US Food and Drug Administration includes this lower limit of 30% as a criterion for vaccine licensure. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  45. ^ Khoury DS, Cromer D, Reynaldi A, Schlub TE, Wheatley AK, Juno JA, etj. (maj 2021). "Neutralizing antibody levels are highly predictive of immune protection from symptomatic SARS-CoV-2 infection". Nature Medicine. 27 (7): 1205–11. doi:10.1038/s41591-021-01377-8. PMID 34002089. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  46. ^ "Booster dose of Pfizer/BioNTech coronavirus vaccine shows 95.6% efficacy in Phase 3 trial, companies say". CNN. 21 tetor 2021. Arkivuar nga origjinali më 9 nëntor 2021. Marrë më 10 nëntor 2021. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  47. ^ "Pfizer and BioNTech Announce Phase 3 Trial Data Showing High Efficacy of a Booster Dose of Their COVID-19 Vaccine". Press release. 21 tetor 2021. Archived from the original on 9 nëntor 2021. https://web.archive.org/web/20211109194335/https://investors.biontech.de/news-releases/news-release-details/pfizer-and-biontech-announce-phase-3-trial-data-showing-high/. Retrieved 10 nëntor 2021. 
  48. ^ Pfizer (8 dhjetor 2021). "Pfizer And BioNTech Provide Update On Omicron Variant". Press release. https://www.pfizer.com/news/press-release/press-release-detail/pfizer-and-biontech-provide-update-omicron-variant. Retrieved 8 dhjetor 2021. 
  49. ^ "Pfizer shot less effective against hospitalisation in South Africa - study". Reuters. 14 dhjetor 2021. Arkivuar nga origjinali më 21 dhjetor 2021. Marrë më 14 dhjetor 2021. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  50. ^ "New CDC guidance recommends pregnant people get the COVID-19 vaccine". CBS News. 24 prill 2021. Arkivuar nga origjinali më 24 prill 2021. Marrë më 24 prill 2021. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  51. ^ Shimabukuro TT, Kim SY, Myers TR, Moro PL, Oduyebo T, Panagiotakopoulos L, etj. (prill 2021). "Preliminary Findings of mRNA Covid-19 Vaccine Safety in Pregnant Persons". N Engl J Med. 384 (24): 2273–2282. doi:10.1056/NEJMoa2104983. PMC 8117969. PMID 33882218. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  52. ^ "UK regulator approves Pfizer Covid vaccine for 12- to 15-year-olds". The Guardian. 4 qershor 2021. Arkivuar nga origjinali më 4 qershor 2021. Marrë më 4 qershor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  53. ^ "Pfizer vaccine approved for use in children aged 12 to 15 in the UK". The Times. 4 qershor 2021. ISSN 0140-0460. Arkivuar nga origjinali më 4 qershor 2021. Marrë më 4 qershor 2021. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  54. ^ Torjesen I (maj 2021). "Covid-19: Pfizer-BioNTech vaccine is "likely" responsible for deaths of some elderly patients, Norwegian review finds". BMJ. 373: n1372. doi:10.1136/bmj.n1372. PMID 34045236. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  55. ^ "Immunocompromised patients and COVID-19 vaccines" (PDF). NSW Health. 28 prill 2021. Arkivuar (PDF) nga origjinali më 20 maj 2021. Marrë më 2 qershor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  56. ^ "Pfizer says its Covid vaccine is safe and generates robust immune response in kids ages 5 to 11". CNBC. 20 shtator 2021. Arkivuar nga origjinali më 27 tetor 2021. Marrë më 26 nëntor 2021. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  57. ^ "Pfizer and BioNTech Confirm High Efficacy and No Serious Safety Concerns Through Up to Six Months Following Second Dose in Updated Topline Analysis of Landmark COVID-19 Vaccine Study". Press release. 1 prill 2021. Archived from the original on 4 prill 2021. https://web.archive.org/web/20210404130905/https://investors.biontech.de/news-releases/news-release-details/pfizer-and-biontech-confirm-high-efficacy-and-no-serious-safety. Retrieved 11 prill 2021. "Pfizer and BioNTech Confirm High Efficacy and No Serious Safety Concerns Through Up to Six Months Following Second Dose in Updated Topline Analysis of Landmark COVID-19 Vaccine Study" Arkivuar 4 prill 2021 tek Wayback Machine. BioNTech (Press release). 1 April 2021. from the original on 4 April 2021. Retrieved 11 April 2021.
  58. ^ Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura Comirnaty product information
  59. ^ Rutkowski K, Mirakian R, Till S, Rutkowski R, Wagner A (qershor 2021). "Adverse reactions to COVID-19 vaccines: A practical approach". Clinical and Experimental Allergy. 51 (6): 770–777. doi:10.1111/cea.13880. PMC 8250847. PMID 33813758. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  60. ^ a b CDC COVID-19 Response Team (janar 2021). "Allergic Reactions Including Anaphylaxis After Receipt of the First Dose of Pfizer-BioNTech COVID-19 Vaccine - United States, December 14-23, 2020" (PDF). MMWR. Morbidity and Mortality Weekly Report. 70 (2): 46–51. doi:10.15585/mmwr.mm7002e1. PMC 7808711. PMID 33444297. Arkivuar (PDF) nga origjinali më 24 prill 2022. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Emra shifrorë: lista e autorëve (lidhja)
  61. ^ "COVID-19 vaccine safety update: Comirnaty" (PDF). European Medicines Agency (EMA). 28 janar 2021. Arkivuar (PDF) nga origjinali më 2 qershor 2021. Marrë më 30 janar 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  62. ^ "MHRA warning after allergic reactions in NHS staff given COVID-19 vaccine". GP. 9 dhjetor 2020. Arkivuar nga origjinali më 9 dhjetor 2020. Marrë më 9 dhjetor 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  63. ^ "Britain warns against Pfizer vaccine for people with history of 'significant' allergic reactions". The Washington Post. 9 dhjetor 2020. Arkivuar nga origjinali më 9 dhjetor 2020. Marrë më 9 dhjetor 2020. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  64. ^ Cabanillas B, Akdis CA, Novak N (qershor 2021). "Allergic reactions to the first COVID-19 vaccine: A potential role of polyethylene glycol?". Allergy. 76 (6): 1617–1618. doi:10.1111/all.14711. PMID 33320974. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  65. ^ "Pfizer–BioNTech COVID-19 vaccine: Health Canada recommendations for people with serious allergies". Health Canada. 12 dhjetor 2020. Arkivuar nga origjinali më 22 dhjetor 2020. Marrë më 21 dhjetor 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  66. ^ a b "Israel sees probable link between Pfizer vaccine and myocarditis cases". Reuters. 2 qershor 2021. Arkivuar nga origjinali më 25 qershor 2021. Marrë më 3 qershor 2021. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  67. ^ Oster ME, Shay DK, Su JR, Gee J, Creech CB, Broder KR, etj. (janar 2022). "Myocarditis Cases Reported After mRNA-Based COVID-19 Vaccination in the US From December 2020 to August 2021". JAMA. 327 (4): 331–340. doi:10.1001/jama.2021.24110. PMC 8790664. PMID 35076665. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  68. ^ National Center for Immunization and Respiratory Diseases (23 qershor 2021). "Myocarditis and Pericarditis Following mRNA COVID-19 Vaccination". U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Arkivuar nga origjinali më 3 korrik 2021. Marrë më 2 korrik 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  69. ^ Vogel AB, Kanevsky I, Che Y, Swanson KA, Muik A, Vormehr M, etj. (prill 2021). "BNT162b vaccines protect rhesus macaques from SARS-CoV-2". Nature. 592 (7853): 283–289. Bibcode:2021Natur.592..283V. doi:10.1038/s41586-021-03275-y. ISSN 0028-0836. PMID 33524990. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  70. ^ Gaebler C, Nussenzweig MC (tetor 2020). "All eyes on a hurdle race for a SARS-CoV-2 vaccine". Nature. 586 (7830): 501–2. Bibcode:2020Natur.586..501G. doi:10.1038/d41586-020-02926-w. PMID 33077943. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  71. ^ a b c World Health Organization (WHO) (shtator 2020). "Messenger RNA encoding the full-length SARS-CoV-2 spike glycoprotein" (DOC). WHO MedNet. Arkivuar nga origjinali më 5 janar 2021. Marrë më 16 dhjetor 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  72. ^ a b Pallesen J, Wang N, Corbett KS, Wrapp D, Kirchdoerfer RN, Turner HL, etj. (gusht 2017). "Immunogenicity and structures of a rationally designed prefusion MERS-CoV spike antigen". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 114 (35): E7348–E7357. Bibcode:2017PNAS..114E7348P. doi:10.1073/pnas.1707304114. PMC 5584442. PMID 28807998. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  73. ^ Orlandini von Niessen AG, Poleganov MA, Rechner C, Plaschke A, Kranz LM, Fesser S, etj. (prill 2019). "Improving mRNA-Based Therapeutic Gene Delivery by Expression-Augmenting 3' UTRs Identified by Cellular Library Screening". Molecular Therapy. 27 (4): 824–836. doi:10.1016/j.ymthe.2018.12.011. PMC 6453560. PMID 30638957. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  74. ^ "BioNTech in China alliance with Fosun over coronavirus vaccine candidate". Reuters. 15 mars 2020. Arkivuar nga origjinali më 14 nëntor 2020. Marrë më 10 nëntor 2020. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  75. ^ "Statement on Manufacturing". Press release. 1 shkurt 2021. Archived from the original on 7 shkurt 2021. https://web.archive.org/web/20210207081647/https://investors.biontech.de/news-releases/news-release-details/statement-manufacturing. Retrieved 5 shkurt 2021. 
  76. ^ "BioNTech Raises Covid Vaccine Target to 2.5 Billion Doses". Bloomberg. 30 mars 2021. Arkivuar nga origjinali më 11 prill 2021. Marrë më 11 prill 2021. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  77. ^ a b "BioNTech to Acquire GMP Manufacturing Site to Expand COVID-19 Vaccine Production Capacity in First Half 2021". Press release. 17 shtator 2020. Archived from the original on 7 shkurt 2021. https://web.archive.org/web/20210207081616/https://investors.biontech.de/news-releases/news-release-details/biontech-acquire-gmp-manufacturing-site-expand-covid-19-vaccine. Retrieved 5 shkurt 2021. 
  78. ^ "Canada to start receiving U.S. shipments of Pfizer-BioNTech vaccine next week". CBC News. CBC/Radio-Canada. 30 prill 2021. Arkivuar nga origjinali më 5 maj 2021. Marrë më 4 maj 2021. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  79. ^ a b "Pfizer–BioNTech COVID-19 Vaccine EUA Fact Sheet for Healthcare Providers" (PDF). Pfizer. 12 gusht 2021. Arkivuar nga origjinali më 14 gusht 2021. Marrë më 13 gusht 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  80. ^ "AIFA, possibile ottenere almeno 6 dosi da ogni flaconcino del vaccino BioNTech/Pfizer". aifa.gov.it (në italisht). 28 dhjetor 2020. Arkivuar nga origjinali më 21 mars 2021. Marrë më 29 dhjetor 2020.
  81. ^ "Sundhedsstyrelsen opdaterer retningslinje for håndtering af vaccination mod COVID-19 i det generelle vaccinationsprogram" [The Danish Health Authority updates guidelines on handling of vaccination against COVID-19 in the general vaccination program]. The Danish Health Authority (në danisht). 20 maj 2021. Arkivuar nga origjinali më 20 maj 2021. Marrë më 21 maj 2021.
  82. ^ "Global information about Comirnaty". ComirnatyEducation.ie. Pfizer Inc. 8 janar 2021. Arkivuar nga origjinali më 9 janar 2021. Marrë më 16 janar 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  83. ^ "Comirnaty Package Insert" (PDF). BioNTech Manufacturing GmbH. janar 2021. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 2 qershor 2021. Marrë më 16 janar 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  84. ^ "Extra dose from vials of Comirnaty COVID-19 vaccine". European Medicines Agency (EMA). 8 janar 2021. Arkivuar nga origjinali më 8 janar 2021. Marrë më 8 janar 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  85. ^ "Biden wants to squeeze an extra shot of vaccine out of every Pfizer vial. It won't be easy". The Washington Post. 22 janar 2021. Arkivuar nga origjinali më 29 janar 2021. Marrë më 29 janar 2021. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  86. ^ Office of the Commissioner (19 maj 2021). "FDA In Brief: FDA Authorizes Longer Time for Refrigerator Storage of Thawed Pfizer-BioNTech COVID-19 Vaccine Prior to Dilution, Making Vaccine More Widely Available". U.S. Food and Drug Administration (FDA). Arkivuar nga origjinali më 22 maj 2021. Marrë më 17 shtator 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  87. ^ Office of the Commissioner (19 maj 2021). "FDA In Brief: FDA Authorizes Longer Time for Refrigerator Storage of Thawed Pfizer-BioNTech COVID-19 Vaccine Prior to Dilution, Making Vaccine More Widely Available". U.S. Food and Drug Administration (FDA). Arkivuar nga origjinali më 22 maj 2021. Marrë më 22 maj 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  88. ^ "Information for Healthcare Professionals on Pfizer/BioNTech COVID-19 vaccine". Medicines and Healthcare products Regulatory Agency (MHRA). 10 dhjetor 2020. Arkivuar nga origjinali më 15 mars 2021. Marrë më 21 dhjetor 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  89. ^ "Recommendation for an Emergency Use Listing of Tozinameran (Covid-19 Mrna Vaccine (Nucleoside Modified)) Submitted by Biontech Manufacturing Gmbh" (PDF). World Health Organization (WHO). 26 janar 2021. Arkivuar (PDF) nga origjinali më 12 mars 2021. Marrë më 31 janar 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  90. ^ "Pfizer–BioNTech COVID-19 Vaccine Vaccination Storage & Dry Ice Safety Handling". Pfizer-BioNTech. Arkivuar nga origjinali më 24 janar 2021. Marrë më 17 dhjetor 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  91. ^ "The vaccine race explained: What you need to know about the COVID-19 vaccine". The Gates Notes. 30 prill 2020. Arkivuar nga origjinali më 14 maj 2020. Marrë më 2 maj 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  92. ^ "World Health Organization timeline – COVID-19". World Health Organization (WHO). 27 prill 2020. Arkivuar nga origjinali më 29 prill 2020. Marrë më 2 maj 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  93. ^ Bohn MK, Mancini N, Loh TP, Wang CB, Grimmler M, Gramegna M, etj. (tetor 2020). "IFCC Interim Guidelines on Molecular Testing of SARS-CoV-2 Infection". Clinical Chemistry and Laboratory Medicine. 58 (12): 1993–2000. doi:10.1515/cclm-2020-1412. PMID 33027042. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  94. ^ "CEPI's collaborative task force to assess COVID-19 vaccines on emerging viral strains". BioSpectrum – Asia Edition. 23 nëntor 2020. Arkivuar nga origjinali më 30 mars 2021. Marrë më 29 dhjetor 2020. the first SARS-CoV-2 viral genomes were shared via GISAID on 10 January 2020 {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  95. ^ Thanh Le T, Andreadakis Z, Kumar A, Gómez Román R, Tollefsen S, Saville M, Mayhew S (maj 2020). "The COVID-19 vaccine development landscape". Nature Reviews. Drug Discovery. 19 (5): 305–306. doi:10.1038/d41573-020-00073-5. PMID 32273591. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  96. ^ Fauci AS, Lane HC, Redfield RR (mars 2020). "Covid-19 – Navigating the Uncharted". The New England Journal of Medicine. 382 (13): 1268–69. doi:10.1056/nejme2002387. PMC 7121221. PMID 32109011. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  97. ^ "The Husband-and-Wife Team Behind the Leading Vaccine to Solve Covid-19". The New York Times. 10 nëntor 2020. Arkivuar nga origjinali më 13 nëntor 2020. Marrë më 17 nëntor 2020. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  98. ^ "Update on our COVID-19 vaccine development program with BNT162b2". Press release. 2 dhjetor 2020. Archived from the original on 3 dhjetor 2020. https://web.archive.org/web/20201203004920/https://investors.biontech.de/static-files/53f0968a-279b-4f82-a2fc-d67dcb6e4e91. Retrieved 12 dhjetor 2020. "Update on our COVID-19 vaccine development program with BNT162b2" Arkivuar 3 dhjetor 2020 tek Wayback Machine(PDF) (Press release). BioNTech. 2 December 2020. from the original on 3 December 2020. Retrieved 12 December 2020.
  99. ^ "The story of mRNA: From a loose idea to a tool that may help curb Covid". Stat News. 10 nëntor 2020. Arkivuar nga origjinali më 15 prill 2021. Marrë më 16 maj 2021. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  100. ^ "Chronologie – So entstand der Corona-Impfstoff von Biontech" [Chronology – That's how the Covid-vaccine of Biontech was being developed] (në gjermanisht). Südwestrundfunk. 14 dhjetor 2020. Arkivuar nga origjinali më 2 dhjetor 2020. Marrë më 20 dhjetor 2020.
  101. ^ a b c d e "How Pfizer Crafted Its Own 'Operation Warp Speed' For The COVID-19 Vaccine". Scrip Informa Pharma Intelligence. Informa. 24 qershor 2021. Arkivuar nga origjinali më 20 nëntor 2021. Marrë më 20 nëntor 2021. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  102. ^ "Do Videos Show Magnets Sticking to People's Arms After COVID-19 Vaccine?". Snopes.com. 14 maj 2021. Arkivuar nga origjinali më 9 nëntor 2021. Marrë më 7 qershor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  103. ^ "Magnet Videos Refuel Bogus Claim of Vaccine Microchips". FactCheck.org. Annenberg Public Policy Center. 14 maj 2021. Arkivuar nga origjinali më 17 maj 2021. Marrë më 7 qershor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  104. ^ "COVID-19 Vaccine Myths And Facts" (PDF). Los Angeles County Department of Public Health. 15 dhjetor 2021. Arkivuar (PDF) nga origjinali më 25 gusht 2021. Marrë më 27 gusht 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  105. ^ "Myths and Facts about COVID-19 Vaccines". U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 18 gusht 2021. Arkivuar nga origjinali më 11 dhjetor 2021. Marrë më 27 gusht 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)


Gabim referencash: Etiketat <ref> ekzistojnë për një grup të quajtur "lower-alpha", por nuk u gjet etiketa korresponduese <references group="lower-alpha"/>
Gabim referencash: Etiketat <ref> ekzistojnë për një grup të quajtur "note", por nuk u gjet etiketa korresponduese <references group="note"/>
Gabim referencash: Etiketat <ref> ekzistojnë për një grup të quajtur "upper-alpha", por nuk u gjet etiketa korresponduese <references group="upper-alpha"/>

Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Vaksina_Pfizer–BioNTech_kundër_COVID-19&oldid=2683198"