Wikipedia:Faqja kryesore/Artikulli i javës/2019/47
Lupus erythematosus sistemik ( SLE ), i njohur edhe si lupus , është një sëmundje autoimune në të cilën sistemi imunitar i trupit gabimisht sulmon indet e shëndetshme në shumë pjesë të trupit. Simptomat ndryshojnë mes njerëzve dhe mund të jenë të lehta deri të rënda. Simptoma të zakonshme përfshijnë dhimbje nyjesh dhe të fryrëa , ethe , dhimbje në gjoks , humbje të flokëve , ulçera në gojë , nyje limfatike të fryrë , lodhje dhe një skuqje e cila është më së shpeshti në fytyrë. Shpesh ka periudha të sëmundjes, të quajtura shpërthime, dhe periudha të fjetjes gjatë së cilës ka pak simptoma.
Shkaku i SLE nuk është i qartë. Mendohet të përfshijë gjenetikë së bashku me faktorët e mjedisit . Ndër binjakët identikë, nëse dikush është prekur ka një shans 24%, tjetri do të jetë po ashtu. Hormonet e seksit femëror , drita e diellit, pirja e duhanit, mungesa e vitaminës D dhe infeksionet e caktuara besohet gjithashtu të rrisin rrezikun. Mekanizmi përfshin një përgjigje imune nga antitrupat kundër indeve të një personi. Këto janë më shpesh antitrupat anti-bërthamorë dhe ato rezultojnë në inflamacion . Diagnoza mund të jetë e vështirë dhe bazohet në kombinimin e simptomave dhe testeve laboratorike. Ekzistojnë një numër i madh i llojeve të tjera të lupus erythematosus përfshirë lupus erythematosus diskoid , lupus neonatale dhe lupus erythematosus subakut lëkurës.
Nuk ka shërim për SLE. Trajtimet mund të përfshijnë NSAID , kortikosteroid , imunosupresues , hidroksiklorokinë dhe metotreksat. Mjekësia alternative nuk ka treguar të ndikojë në sëmundje. Jetëgjatësia është më e ulët në mesin e njerëzve me SLE. SLE rrit ndjeshëm rrezikun e sëmundjeve kardiovaskulare me këtë duke qenë shkaku më i zakonshëm i vdekjes. Me trajtim modern rreth 80% e të prekurve mbijetojnë më shumë se 15 vjet. Gratë me lupus kanë shtatzëni që janë me rrezik më të lartë, por kryesisht janë të suksesshme.
Shkalla e SLE ndryshon midis vendeve nga 20 në 70 për 100,000. Gratë e moshës së lindjes së fëmijës janë prekur rreth 9 herë më shpesh se meshkujt. Ndërkohë që zakonisht fillon në mes moshave 15 dhe 45, mund të preket një gamë e gjerë moshash. Ata me prejardhje afrikane , karaibe dhe kineze janë në rrezik më të lartë sesa njerëzit e bardhë. Shkalla e sëmundjes në botën në zhvillim është e paqartë. Lupusi është termi latin për "ujkun": sëmundja ishte quajtur kështu në shekullin e 13-të, pasi që skuqja ishte menduar se shfaqej pas një kafshimi nga ujku.